Molenechos's Homepage Molenechos.org

Wortegem (Wortegem-Petegem), Vlaanderen, Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Stuivenbergmolen, De Stuivenberg
Ligging
Stuivenbergstraat
9790 Wortegem (Wortegem-Petegem)
zijde Rijborgstraat
Stuivenbergkouter
2,5 km NW v.d. kerk
kadasterperceel D469
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1580 / ca. 1600 / 1690 / 1770
Verdwenen
1597 - oktober, storm /voor 1690 / voor 1770 / 1962 - 16 december, ingestort
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet
Database nummer
4885
© Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

De Stuivenbergmolen was een houten korenwindmolen op de Stuivenbergkouter, tussen de Stuivenbergstraat en de Rijborgstraat, op de hoogte tussen Wortegem en Waregem, op 2,5 kilometer ten noordwesten van de kerk van Wortegem. Volgens een overlevering was de molennaam ontleend aan de licht verstuivende zandgrond van de omligende landerijen.

Hij waaide om in oktober 1597. In dezelfde nacht waaiden ook de Hoogmolen van Kruishoutem en de Driehoekmolen van Waregem om. Al deze molens zijn slechts op een tiental kilometer van elkaar verwijderd. Er zijn ons geen meldingen bekend van andere molens die in dezelfde periode omwaaiden, zodat we kunnen aannemen dat hier hier om een windhoos ging en niet om een echte orkaan. Merkwaardig is dat het onheil werd toegeschreven aan heksenwerk. De heksen die ervan verdacht werden, kwamen op de brandstapel terecht...
De molen werd rond 1600 herbouwd, nogmaals in in 1690 (toen tijdelijk "Moulin Steisfimbry" genoemd) en in 1770 door De Lettere.

Molenaar op de "Stuyvenberg" in 1742 was Pieter Van de Hende.

Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Wortegem uit 1820:
"il existe cinq moulins à vent, dont 4 de la 1e classe et un de 2e classe.
la 1ère construite de bois et briques servent à moudre des grains et presse l'huile, ils sont exploités par leurs propriétaires, excepté le n° 9, Section C, qui est en location moyennant la somme de 200 francs. J'estime la 1ere classe à 150 frs., déduction du tiers pour frais d'entretien 50 frs., reste en produit net 100 frs."
La 2ième, construite en bois, sert à moudre des grains, est exploité par son propriétaire. J'estime qu'à raison de sa construction et situation il doit être évalué à 120 F; déduction du tiers pour frais de réparation 40 frs., reste en produit net 80 frs."

De windmolen werd in 1834 ondergebracht in klasse 2, met een kadastraal inkomen van 190 frank.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: De Letter-Ronsse Pierre Bernard, de kinderen
- 28.06.1845, deling: Veys-De Letter Emmanuel, landbouwer te Petegem (onderhandse akte)
- 26.02.1852, verkoop: Aelvoet Francis, molenaar te Nokere (notaris Saby)
- 27.12.1859, verkoop: Roman Auguste, landbouwer te Maarke-Kerkem (notaris Saby)
- later, erfenis: Maes Frederic, de erfgenamen
- 12.08.1867, verkoop: Maes Pierre, landbouwer te Semmerzake (notaris Saby)
- 11.06.1880, verkoop: Van der Plancken-Vercruysse Ferdinand, molenaar te Wortegem (notaris De Ridder)
- 05.11.1881, erfenis: de weduwe en kinderen Jan Isidoor (overlijden van Ferdinand Van der Plancken)
- 07.06.1886, verkoop: Van de Putte-Van Brabant Frederik, brouwer te Tiegem (notaris De Ridder)
- 02.04.1893, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Frederik Van de Putte)
- 02.01.1895, deling: Van de Putte-De Wolf Julien, molenaar te Oudenaarde (notaris Van Damme)
- 26.06.1919, verkoop: Ghistelinck Adolphe Hubertus, molenaar te Wortegem (notaris Van de Velde)
- 10.01.1916, verkoop: Van der Straeten-Crespol Maurice, landbouwer te Wortegem (notaris Verleyen)

Pieter Francies Aelvoet, zoon van Charles Aelvoet en Francisca De Vos uit Schorisse, kocht de Stuivenbergmolen aan op 26 februari 1852. Voorheen, vanaf 1841, was hij de pachter van de Botermolen van Nokere. Francies Aelvoet  was geboren te Sint-Maria-Horebeke op 20 december 1812 en overleed te Salins (F) op 10 september 1865. Hij was gehuwd te Maarke-Kerkem op 17 augustus 1839 met landbouwster Rosalie Elebaut, geboren te Maarke-Kerkem op 7 september 1814 en overleden te Wortegem op 3 maart 1858. Ze verkochten de Stuivenbergmolen in 1859 aan Auguste Roman.

Molenaar Ghistelinck hield de molen in de jaren 1930 nog in werking. In deze roggestreek, in de nabijheid van sparrenbossen, had hij vrij veel maalwerk.

Op 16 december 1962 stortte de erg vervallen en scheefgezakte  staakmolen in.

Lieven DENEWET & Julien VANDEPUTTE

Literatuur

Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (81).
Verschoore A., "Zo leefde Wortegem", Oudenaarde, 1979.
Mattelaer Pierre, "Orkanen boven Vlaanderen", De Leiegouw, XXIX, 1987, 4, p. 485-489.
Castelain R., "Het Heksenproces te Anzegem (1603)", 10de Jaarboek Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke", 1982, p. 65-70.
Verbeeck M. & Tack A., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Oudenaarde, Kanton Oudenaarde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15N2, Brussel - Turnhout, 1998.
Inventaris van de wind- en watermolens in de Provincie Oostvlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster,(Kultureel Jaarboek voor de provincie Oostvlaanderen 1962, Tweede band, XVI, 1963, p. 99.
Julien Th. Vandeputte, "De molens van het arrondissement Oudenaarde uit hun geschiedenis", Oudenaarde, 1974.
Lieven Kinds e.a., "Acht eeuwen Nokere", s.l., 1996, p. 164.
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.

Overige foto's

Stuivenbergmolen, De Stuivenberg, Wortegem (Wortegem-Petegem), Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Stuivenbergmolen, De Stuivenberg, Wortegem (Wortegem-Petegem), Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Stuivenbergmolen, De Stuivenberg, Wortegem (Wortegem-Petegem), Kort voor de instorting, 1962. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Kort voor de instorting, 1962. Verzameling Ons Molenheem