Molenechos's Homepage Molenechos.org

Ronse, Vlaanderen, Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Kapelmolen, Kapellemolen, Molen Demarez
Ligging
Klijpestraat 8
9600 Ronse
op de Molenbeek
2,9 km W v.h. centrum
kadasterperceel D219
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1431
Verdwenen
1931, landgebouw
Type
Watermolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet
Database nummer
4891
© Coll. Koninklijk Instituut van het Kunstpatrimonium, Brussel

Beschrijving / geschiedenis

De "Kapelmolen" of Kapellemolen was een watermolen op de Molenbeek aan de westzijde van de Klijpestraat (nr. 8) met een (nu gedempte) spaarvijver aan de overkant van de Klijpestraat.

Hij werd al vermeld in 1431 bij de goederen van de kapelanie van Onze-Lieve-Vrouw ter Kapellen, afhangend van het kapittel van Ronse.

De molen komt voor in het "Landt ende Caertboeck" of Atlas van Ronse uit 1684 onder de benaming "meulen ter Cappellen". De molenvijver ligt op "Backereelcouter" (later verbasterd tot Barreelkouter) (nr. 1, kaart 17); de molen zelf ligt aan de overzijde van de straat op "Tjollevelt" (nr. 1, kaart 17). Onder de beschrijving lezen we "Oude meulen ter Cappellen competeerende aan Pieter Mannens. Oppervlakte 2 bunder 1 dagwant 20 roeden waarde 19 sch. 4 d." De molen was de laatste ingeplant langs de "Meulebeek" en was uitgerust met een spaarvijver.

De Kapelmolen werd verkocht in 1746-52. In 1775 woonde hier de familie Louis Frans Demarez.

Na 1815 was de molen eigendom van Clement Demarez. Pas 15 jaar oud maakte deze met keizer Napoleon de veldslagen van Austerlitz en Jena (1806) mee. Hij werd daar aan een been gewond en naar huis gestuurd in 1815.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Demarez Clement, molenaar in Ronse
- later, deling: a) Demarez Jan-Baptist, molenaar te Ronse en b) Lefebvre-Demarez Frans, moelnaar te Dergneau
- 03.03.1875, deling: Demarez-Bronchart Jan-Baptist, molenaar te Ronse (notaris Demalander)
- 11.11.1910, erfenis: de kinderen (overlijden van Jan-Baptist Demarez)
- 04.02.1912, deling: a) Demarez Napoléon, te Ronse, b) Demarez Aimé, te Ronse en c) Demarez Apphonsine te ROnse (notaris Delouvroy-
- 05.06.1919, verkoop: a) Demarez Napoléon, landbouwer te Ronse en b) Demarez Alfonsine, landbouwster te Ronse.

In "Eigen Schoon" staat volgend relaas: "Bij wind- en regenvlagen kon het er stormen op de Kapellemolen. Er zette zich soms zo plots een bui op, dat de waakzaamste molenaar er verrassingen bij opliep en overstroming onvermijdelijk was. Zo gebeurde het eens dat een overleden familielid Demarz gekist stond voor de begrafenis. Een onverwachte overstroming deed zich voor en 't water drong zo hoog in huis binnen, dat de lijkkist er boven op dreef".

De watermolen werd in 1931 ontmanteld en ingericht als landbouw. Rond 2000 bestond nog enkel een voorheen bijhorende schuur van vier traveeën onder zadeldak (pannen) met gedichte getoogde poort in tweede travee.

De molen behoorde tot een gesloten hoeve aan de Klijpestraat 6, die opgenomen is in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed.

Literatuur

Archieven
Stadsarchief Ronse, "Landt ende Caertboeck" of Atlas van Ronse uit 1694 (nr. 1, kaart 17)
Rijksarchief Gent, Kapittelkerk en parochiekerken van Ronse, Goederen van de kapelanie van Onze-Lieve-Vrouw ter Kapellen (anno 1431).

Werken
Gadeyne G., Inventarissen van archieven van kerkfabrieken (Oud Regiem), Deel II, Kapittelkerk en parochiekerken van Ronse, Brussel, 1979, p. 89.
J. L. Th. Vandeputte, De molens van het arrondissement Oudenaarde, uit hun geschiedenis, Oudenaarde, 19 74.
C. Bogaert, K. Lanclus, A. Tack & M. Verbeeck, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Oudenaarde, Kanton Ronse, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15N3, Brussel - Turnhout, 1998.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963).
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 6. Gemeenten 0-R", Opwijk, 2006.