Molenechos's Homepage Molenechos.org

Zwevezele (Wingene), Vlaanderen - West-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Molen van Victor Callewaert, Molen van de Waterdam
Ligging
Sprietstraat
8750 Zwevezele (Wingene)
grens met Lichtervelde
Waterdam
Vlaanderen - West-Vlaanderen
Gebouwd
1926, overgebracht uit Arc-Ainières
Verdwenen
1927, sloop
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
---,
Database nummer
4924

Beschrijving / geschiedenis

Molenaar Victor-Cyriel Callewaert (°09.10.1893 - +Lichtervelde 25.03.1965), gehuwd met Flavie Berthrem, kocht in 1926 de houten "Moulin des Beaureux" uit Arc-Ainières (provincie Henegouwen) en liet hem heropbouwen aan de Waterdam, aan de Sprietstraat nabij de grens met Lichtervelde.

Le moulin des Beaureux était un moulin à vent en bois à farine et à huile, au hameau des Beaureux.

Le 13 décembre 1777, octroi pour érection d'un moulin à vent, à moudre grains et à battre huile au village d'Arcq-Ainières, châtellenie d'Ath, en faveur de Prosper-Joseph Meulebecq, propriétaire du moulin à eau dudit village "sur un journal de terre lui appartenant, traversé par un sentier qui conduit aux églises paroissiales dudit lieu et joignant d'un côté aux biens des ci-devant jésuites du collège d'Audenarde, du 2e et du 3e au nommé Gheerolf et au 4e au médicin Gossez, demeurant à Renaix, à charge de six rasières de froment, mesure d'Ath.

Le moulin travaillait encore en 1924, mais disparut peu après.

We vinden de staakmolen nog niet aangeduid op de Ferrariskaart, die kort voor de oprichting werd opgemaakt. We zien hem wel op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1850).

De molen werd in 1926 verplaast naar Zwevezele-Waterdam. Hij bleek echter een geknakte staak te hebben en werd al een jaar later gesloopt.

De onderdelen werden met het spoor vervoerd tot in het station van Lichtervelde. De gebroeders Devrieze, twee vrijgezellen-landbouwers van de Waterdam, haalden de onderdelen met paard en kar tot op de Waterdam waar de molen zou komen. Molenmaker Jules Lievens-Standaert hielp met de opbouw.
Het was een niet al te grote staakmolen op teerlingen. De molen heeft effectief gedraaid. De concurrentie met de mechanische maalderijen was echter dan al sterk aanwezig. Bovendien werd algauw (of te laat) vastgesteld dat de staak of standaard niet deugde. Naar men vertelde kon Victor bij elke stormnacht geen oog dicht doen uit vrees voor zijn molen. De staak knakte af, zodat de staakmolen reeds in 1927 werd gesloopt. Bij het uithalen van het vangwiel zagen ze dat een en ander niet pluis was. Van een miskoop gesproken... De molen bestond zo kortstondig dat hij zelfs niet in de kadasterdocumenten opgetekend werd. Van het afbraakhout heeft men o.m. stoelen gemaakt. Victor Callewaert  werkte dan tot in 1929 met een gas pauvre of armgasmotor om te malen. Later woonde Roger Vervenne op het erf.

Victor Callewaert maalde vanaf zijn 14 jaar op een molen te Zwevezele. Vervolgens maalde hij op de Veldemolen te Ichtegem en op de Straetemolen te Ardooie, tot aan zijn legerdienst. Deze duurde 6 jaar lang vanwege de eerste wereldoorlog. Bij het bezettingsleger in Duitsland maalde hij 7 maanden op een Rijnlandse stenen windmolen. Na zijn wedervaren met zijn staakmolen op de Waterdam (zie hoger), keerde Victor in 1932 naar Lichtervelde terug. Hij stichtte in 1947 een mechanische maalderij op de wijk Molentje, aan de Zwevezelestraat 79. In 1949 schakelde hij over op een Rustang-dieselmotor. Rond 1960 liet hij de maalderij en handel over aan zijn dochter en schoonzoon Cyriel Decock-Callewaert, die verwant was aan de molenaarsfamilie Vervaecke. Vanaf 1974 maalde hij met een elektrische motor.

Zie ook: Arc-Ainières, Moulin des Beaureux

Lieven DENEWET

Literatuur

Mondelinge mededelingen van Cyriel Decock-Callewaert aan Lieven Denewet in de jaren 1980. Cyriel Decock was molenaar te Lichtervelde (Zwevezelestraat 79) en schoonzoon van Victor Callewaert van de windmolen in Zwevezele-Waterdam.

Werken
G. Lams & A. Vandewiele, Een verleden voor mensen van heden. Wingene en Zwevezele door de jaren heen, Roeselare, 1990.
A. Vandewiele., Zwevezele. Deel II. De Gemeente Zwevezele tot 1940, Zwevezele, 1981, p. 382-383.
Herman Holemans, "West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z , Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005, p. 106.
Jozef Maes, "Vlaamse windmolens. 41. De onbekende molen", De Belgische Molenaar, LIX, 1963, p. 42.
Jacques Lorthiois, "Flandre Occidentale. Meuniers et moulins de West-Flandre", L'Intermédiaire des Généalogistes, n° 170, XXIX, 1974, 2, p. 116-126 (126).