Molenechos's Homepage Molenechos.org

Mol, Vlaanderen - Antwerpen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Oude Molen, Molen van Achterbos
Ligging
Sint-Theresiastraat 113
2400 Mol
oostzijde
ten N. van de Postelarenweg
Achterbos
kadasterperceel C 98
Vlaanderen - Antwerpen
Geo positie
51.195290, 5.109300 (Google Streetview)
Gebouwd
voor 1562
Verdwenen
1929, 9 februari: sloop
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
4950
Ten Bruggencatenummer
00733  
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

De Oude Molen of Molen van Achterbos was een houten korenwindmolen aan de oostzijde van de Sint-Theresiastraat (nr. 113), ten noorden van de Postelarenweg, op het gehucht Achterbos

Hij werd voor 1562 opgericht.

We zien hem aangeduid op:
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een standaardmolen en met de enaming "Moulin de Mol"
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen en met de benaming "Ouden Molen"
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "Ouden M(ole)n".

In de tweede helft van de 18de eeuw was Jan Frans Van de Vliet (1739-1800) er  molenaar, een vrij markante persoonlijkheid.

Kadastrale beschrijvingen:
- ca. 1817: "Il y a dans la commune de Mol six moulins, dont cinq à vent et un à eau pour moudre grains. Ces six moulins seront divisés en trois classes à raison de leur valeur et de leur situation. La première classe sera composée des moulins à vent situés dans la S(ecti)on du Marché, de Stokt et d'Agterbosch. Ils seront évalués savoir à un revenu brut de f. 710 et net à f. 480".
- ca. 1830: "een standaardmlen in hout gebouwd met eenen omgang en een paar steenen, zeer goed onderhouden, windgunstig gelegen tusschen de gemeente en het gehucht Agterbosch, hij is verhuurd aan Jozef Vermayen".

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Van de Vliet-Daems Franciscus, de weduwe, molenarin te Dessel; huurder-molenaar is Vermayen Jozef
- later, eigenaar: Raeymaekers-Van Gansewinkel Adrien, de weduwe
- 12.11.1887, erfenis: a) Van Gansewinkel Marie Elisabeth (voor 1/2), zonder beroep te Dessel en b) Raeymaekers-Van Gansewinkel Adrien (voor 1/2), de kinderen (nota: de weduwe Van de Vliet was de grootmoeder van deze eigenaars)
 24.06.1889, deling: a) Raeymakers Norbert, molenaar te Mol, b) Raeymaekers Victor, molenaar te Mol, c) Goossens-Raeymakers August, molenaar te Mol en d) Van Houdt-Raeymaeckers Victor, de weduwe, herbergierster te Geel.
- 24.06.1889, deling: Goossens-Raeymaekers August, molenaar te Mol (notaris Van den Eynde)
- 12.01.1920, verkoop: a) Luyten Jan (voor vruchtgebruik), landbouwer te Mol, b) Luyten Jan-Baptist (voor 1/3 naakte eigendom), c) Luyten Maria Catherina (voor 1/3 naakte eigendom) en d) Luyten Petrus Andreas (voor 1/3 naakte eigendom) (notaris Smolderen)
- 16.10.1923, verkoop: Luyten-Dens Karel, handelaar te Mol (notaris Smolderen)

In de 19de eeuw werd hij bemalen door de families Van de Vliet, Raeymaekers en Goossens. De laatste molenaar was Karel Luyten-Dens.

De molen van Achterbos werd geschilderd door Jakob Smits (Rotterdam 1855 - Mol 1928).

Op  9 februari 1929 werd de standaardmolen gesloopt door molenmaker Flor Jansen uit Geel.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven
- Archief van de provincie Antwerpen. Commissie voor Monumenten en Landschappen, nr.- PAA1433 Foto's en postkaarten van windmolens. Mol (Achterbos), foto's van een houten molen en van inscriptie in houten balk. ca. 1900-ca. 1941. 3 foto's.
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)

Werken
H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens der Noorder- en Oosterkempen, Nieuwkerken, Ten Bos, 1980, p. 72, 74-75.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provinca) Vloebergs, b) ie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten H-O", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", 2010.
Fr. De Groodt, Historiek over de molen en de andere molens van Mol, in: Molenecho's, XIII, 1985, p. 203-204;
P.J. Lemmens, Molenoverzicht uit het Arrondissement Turnhout van 1830 tot heden, Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Randgemeenten, Kwartaalschrift, Borgerhout, Gitschotel Buurschap, Jg. 12, [1964], nr. 3, p. 20.
Roger Knaepen, Moll-Baelen-Desschel 1559-1795, Mol, Lions Mol-Geel, 1982.
Werkgroep Zo leefde Ginderbroek, "Zo leefde Ginderbroek. 7B. Er waren eens... zeven windmolens in Mol".
Knaepen R., Peeters F. & Peten G., De oudste Molse windmolen aan de Westgrens van Ginderbroek, Molse Tijdingen, XII, 2004, p. 202-210.
Nuyts Rik, Molens in Mol, Molse Tijdingen, IX, 2001, p. 95 e.v.
Raeymaekers Maria, De molenaarsfamilie Raeymaekers, Molse Tijdingen (Kamer voor Heemkunde - Mol), XV, 2007, p. 101 e.v.
Soeten Bob, Jan Frans Van de Vliet (1739-1800) een markante molenaar, Molse Tijdingen, XI, 2003,p.149 e.v.
E. D(e) K(inderen), "De Kempische molenmaker FLor Jansen op rust gegaan", in: De Belgische Molenaar, jg. 62, nr. 1, 07.01.1977, p. 12-14.

Uitgaven van het Gemeentelijk Jakob Smitsmuseum te Mol/
Jakob Smits, schilder van het licht (2011)
Museumgids en catalogus (2006)
Jakob Smits etser en lithograaf (1997)
Jakob Smits tekeningen (1992)
Jakob Smits een portret (1988)
Jakob Smits tentoonstellingen (1987)
Dirk Baksteen (1986)
Briefwisseling Jakob Smits - Jef van Hoof (1983)
Jakob Smits een dokumentatieboek (1979)

Overige foto's

Oude Molen, Molen van Achterbos, Mol, Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Oude Molen, Molen van Achterbos, Mol, Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Oude Molen, Molen van Achterbos, Mol, Molen. Ets van Jakob Smits, periode 1888-1898. | Database Belgische molens
© Molen. Ets van Jakob Smits, periode 1888-1898.
Oude Molen, Molen van Achterbos, Mol, Molen en molenaarshuis. Schilderij van Jakob Smits, periode 1918-1928 | Database Belgische molens
© Molen en molenaarshuis. Schilderij van Jakob Smits, periode 1918-1928
Oude Molen, Molen van Achterbos, Mol, De molen in het maanlicht. Schilderij van Jakob Smits, periode 1918-1928 | Database Belgische molens
© De molen in het maanlicht. Schilderij van Jakob Smits, periode 1918-1928