Heirbautmolen

De Heirbautmolen, genaamd naar de eigenaar-molenaar, was een houten korenwindmolen op wal, die na 1626 werd gebouwd. In dat jaar was het perceel in het bezit van Jan de Hooge en bestond de molen nog niet.

De staakmolen stond op "den overspronck op beveren", op de Bautenshoek, aan de oostzijde van de Mulderstraat (nr. 2, de vroegere Molenstraat), nabij de kruising met de Vlasbloemstraat.

We vinden de staakmolen aangeduid op:
- de Ferrarsikaart  (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen
- de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842) met een kruisvormig oppervlak
- de Topografische kaart van Ph. Vandermaelen met de benaming "M(ou)lin de Bautenshoek"
- de kadastrale kaart van P.C. Popp

In 1726 bezat Pieter Noens de molen en de hofstede. De boerderij werd slechts op 200 roeden geprezen. De molen zelf kreeg een bijkomende prijzij van 2 gemeten 100 roeden.

Eigenaar in 1768 was de weduwe van Augustinus Heirbaut.

Eigenaar-molenaar rond 1830 was Jean François Heirbaut. Op 4 april 1839 volgde de verkoop aan zijn zoon Karel Heirbaut (notaris Bongaerts). Frans Heirbaut was de eigenaar in 1845.

De staakmolen brandde af in 1876; enkel de molenwal bleef nog over. Karel Heirbaut overleed op 6 mei 1879, waarop zoon Louis Heirbaut erfde. Ook al had hij op zijn hofstede een stoommaalderij, toch liet hij in 1891 op de overgebleven molenberg een staakmolen (uit Daknam?) overbrengen.

Zoon Pieter Jan Heirbaut-Van Puymbroeck kocht de molen aan op 20 augustus 1927 (notaris De Schepper). Hij was eveneens molenaar, maar hij zag de voordelen in van de mechanische maalderij en liet de "overtollige" windmolen in 1931 slopen.

Lieven DENEWET & Daniël GRUMINAU

Landkaarten
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1842)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860)

Werken
Daniël Grumiau, "Liber Memorialis Nieuwkerken 1294-1994", Nieuwkerken-Waas, Ten Bos, 1994, p. 323-324.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963)
Herman Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-N, Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2004.
W. Smet, De windmolens in het Waasland, Nieuwkerken-Waas, 1974.
W. Smet, Kijk op het Waasland, Nieuwkerken-Waas, 1977.
Mailbericht Hugo De backer, 08.03.2014.