De Heirbaanmolen is een stenen korenwindmolen aan de oostzijde van de Broekstraat (nr. 131), iets ten noorden van de Baasrodestraat (de vroegere  Heirbaan naar Dendermonde, vandaar de molennaam), op 1,2 kilometer ten westen van de kerk van Baasrode.

Deze stenen bergmolen heeft een vrij brede romp en was voorzien van een zetelkap met oversteek boven het kruiwerk.

Hij werd voor 1818 gebouwd.

Kadasterbeschrijving uit 1818:
"il y a dans la commune de Baasrode trois moulins à vent servant à moudre de la farine. Ayant été impossible de s'en procurere les baux, l'expert a pris des renseignements multiples dans la commune même et envrionnantes; il en est résulté qu'il les a divisés en deux classes et qu'il les estime annuellement comme suit: celui appartenant au duc d'Ursel, situé S(ecti)on C n° 331 et celui d'Em. De Geest S(ecti)on B n° 60, tous deux dans la première classe. Le moulin de la deuxième classe appartient à Jan Vanpraet et est situé S(ecti)on B n° 749".

De moeln werd in 1834 gerangschikt in klasse 1 met een kadastraal inkomen van 342 frank.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Van Roy Jacques, landbouwer te Baasrode en later bakker te Brussel
- 08.08.1859, verkoop: Roggeman-De Maeyer Gustaaf, molenaar te Baasrode notaris De Blieck)
- 28.05.1882, erfenis: a) Roggeman Gustaaf (voor vruchtgebruik), molenaar te Baasrode en b) Dooms-De Maeyer Jan-Baptist, de weduwe en de kinderen (voor naakte eigendom) (overlijden van vrouw De Maeyer)
- 01.03.1894, deling: Roggeman-Dooms Gustaaf, eigenaar te Buggenhout (notaris Vandevelde)
- 27.04.1898, erfenis: a) Roggman-Dooms Gustaaf, de weduwe (voor vruchtgebruik), eigenares te Buggenhout en b) Van de Velde Marie Thérèse Julie (voor naakte eigendom), minderjarige te Buggenhout (overlijden van Gustaaf Roggeman)
- 01.04.1913, verkoop: a) Leemans Joseph Corneille, molenaar te Baasrode en b) Leemans Charles Josse, molenaar te Baasrode (notaris Vandevelde)
- 18.07.1949, verkoop: Van der Jeught-Collaert Frans, handelaar te Baasrode (notaris Portmans)
- 24.01.1958, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Frans Van der Jeught)
- 18.05.1962, deling: Veyt-Van der Jeught François, landbouwer te Baasrode (notaris Portmans - oude windmolen)
- 2014, eigenaar: Van der Jeught Marie-Louise, Baasrode

Tot aan de tweede wereldoorlog draaide de Heirbaanmolen nog op windkracht. Op 14 november 1940 sloegen de wieken van de molen los en werd er één vernield. Korte tijd later besloot men ook de resterende wiek te verwijderen. Deze werd met paard en kar naar Kasterlee gevoerd en er op een plaatselijke molen gemonteerd. De molen te Baasrode werd uitgerust met een motor en zou op die manier nog enkele jaren functioneren. In de zomer van 1944 werd de molen nog in aanmerking genomen voor een klassering als monument. Omwille van de oorlogsomstandigheden kwam hiervan echter niets terecht. Ook had de molen toen al zijn wiekenkruis verloren.

Na verkoop in 1949 aan een landbouwersgezin, werd de molen in 1951 gedeeltelijk gesloopt en om er een woning van te maken. Onder de vloer van de woning bleef één van de molenstenen bewaard.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Paul Bauters, "Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen", Gent, Provinciebestuur, 1985.
Paul Bauters, "Oostvlaams molenbestand 1986", Gent, 1986 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25).
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962).
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1996.
M. Bovyn, Baasrode, in Gedenkschriften Oudheidkundige Kring van Dendermonde, reeks 3, deel 12, Dendermonde, 1962, p. 59.
A. Van den Breen, "Familie Veyt bewoont het Baasroodse Molenhuis", in: De Voorpost, 11-7-1980, p. 8. 
G. Boeykens, "Geschiedenis van Baasrode. Aanvullende nota's", Dendermonde, Stadsarchief, 1998, p. 13-15.
Aimé Stroobants, "Gemalen en geplet - Molens en maalderijen te Dendermonde in de 19de en 20ste eeuw, Dendermonde, Stedelijke Musea - Stadsarchief, 2005, p. 48-50.
Frans Ringoot, "De Windmolens van Baasrode", in: Ons Molenheem, Opwijk, jg. 31, 2006, nr. 3, juli-september, p. 61-64, ill.