Letterhoutem (Sint-Lievens-Houtem), Vlaanderen, Oost-Vlaanderen
- Naam
- Molen van Letterhoutem, Molen Beurms
- Ligging
- Molenkouter 99
9521 Letterhoutem (Sint-Lievens-Houtem)
noordzijde
500 m ZW v.d. kerk
kadasterperceel B83
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Gebouwd
- 1520
- Verdwenen
- 1925, sloop
- Type
- Staakmolen, later stenen bergmolen
- Functie
- Korenmolen, oliemolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 5138
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Molen van Letterhoutem of Molen Beurms (naar vele generaties eigenaars-molenaars) was een houten korenwindmolen en later een stenen bergmolen op de noordzijde van de Molenkouter (nr. 99), op de grens met Sint-Lievens-Houtem, op een halve kilometer ten zuidwesten van de kerk van Letterhoutem. Het bleef de enige molen van het dorp.
De staakmolen werd in 1520 gebouwd. Voor dat jaar bestond er te Letterhoutem geen windmolen. De Gentse Sint-Pietersabdij verleende toen de toestemming om op haar heerlijkheid Letterhoutem een windmolen te rechten. De windmolen zélf bleefl steeds in particulier bezit. Daardoor zijn we weinig te weten gekomen over onder meer de draaiende werken.
Uit de penningkohieren van Letterhoutem, 1571, f° 18r°: "Gillis Violetten brinct over in pachte ende zom in erfven de wintcooren meulene te Letterhautem dewelcke tsamen ghetaxeert es naer advenant zevene mudde mautcoorins ghendsche mate ende die gheextimeert ten 33 p. 12 schell. par. tmudde, es tsamen midts 6 p. par. over de cheins van den Muelenberghe 241 p. 4 schell. par."
Omstreeks 1660 is er ook sprake van een oliemolen.
We zien de molen afgebeeld op:
- de Fricxkaart (1712)
- de Villaretkaart (1745-1748) met het symbool van een staakmolen en met de benaming "M(oulin) de Letterhautem"
- de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen
- de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842) met het rond grondoppervlak ven een stenen molen
- de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) als "M(oulin) de Letterhautem"
- de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855), met een mooi tekeningetje van een stenen bergmolen.
Op 23 januari, 6 en 20 februari 1788 werd in de herberg “het Moleken” te Sint-Lievens-Houtem openbaar verkocht: een korenwindmolen met molenberg, met het daaraan gelegen zaailand, samen groot 50 roeden, gestaan te Letterhoutem; nu nog gepacht, tot 12 mei 1788, door Pieter Antone van Herrewege (jaarpacht: 42 £ gr.). Inlichtingen bij procureur Verbruggen te Sint-Lievens-Houtem. Deze verkoopsadvertentie verscheen in de "Gazette van Gend" van 7 en 14 februari 1788.
Door Charles de Witte, baljuw van Oordegem, als aangestelde curateur in de boedel van Joannes Mattheys fs. Christiaen, die laatst in Oordegem woonachtig was, wordt openbaar verkocht op 15 april en 2 mei in de herberg “de Drie Koningen” van Judocus de Corte in Oordegem: een korenwindmolen, staande in Letterhoutem aan de dorpsweg naar Sint-Lievens-Houtem, samen met het daaraan nieuw gebouwde woonhuis (advertentie in de Gazette van Gend, 9 en 23 april 1789)
Josephus Beurms, een molenaar uit Erpe, kocht in 1818 de molen aan. Tot 1925, jaar van de afbraak, was de familie Berums eigenaar-molenaar.
Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Letterhoutem in 1813:
"Il n'existe qu'un seul moulin dans cette commune, il est mû par le vent et est construit en bois, il est occupé par le propriétaire".
In 1925 werd de molen gesloopt. De molenaarswoning (tevens hoevewoning) stond iets meer westwaarts tegen de straat (nr. 95) en werd in de jaren 2000 gesloopt. Op de vroegere molenplek werden in de jaren 2000 twee aan elkaar gebouwde woningen opgetrokken (nr. 99 en 99 A).
Eigenaars sinds 1830:
- 1818, aankoop: Beurms Josephus, molenaar afkomstig uit Erpe
- later, erfenis: de kinderen (overlijden van Josephus Beurms)
- 10.03.1873, verkoop: Beurms-Nachtegaele Martin Jozef Leopold, molenaar te Letterhoutem (notaris Verbrugghe)
- 12.09.1902, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Martin Beurms)
- 13.03.1912, verkoop: Beurms-De Saedeleer Honoré, molenaar te Letterhoutem (notaris Verbrugghen)
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
Archieven en landkaarten
- Stadsarchief Gent, Penningkohieren van Letterhoutem, 1571
- de Fricxkaart (1712),
- de Villaretkaart (1745-1748)
- de Ferrariskaart (ca. 1775)
- de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842)
- de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850)
- de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)
Uitgegeven bronnen
- Gazette van Gent, 7 en 14 januari 1788 (verkoopsadvertentie)
- Gazette van Gend, 9 en 23 april 1789 (verkoopsadvertentie)
Werken
- Georges Souffreau, "Geschiedenis van de Houten Koren- en Oliewindmolen te Gijzenzele (voor 1367-1931) en van de Houten Koren- en Oliewindmolen te Letterhoutem (1520-1925)", Woubrechtegem, Eigen Beheer, 2014, 80 p.
- Herman Holemans, Oost-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1995. Deel 4. Gemeenten K-L, Opwijk, Ons Molenheem, 2002, p. 54-55.
- "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962).
Mailberichten
- Ludo Geerts, Wetteren, 20.11.2016.
- Georges Souffreau, Woubrechtegem, 20.11.2016