Molenechos's Homepage Molenechos.org

Anderlecht, Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Aamolen, Molen van de Aa
Ligging
Rue d'Aa
1070 Anderlecht
Aastraat
hoek met Bollinckxstraat
gehucht Aa
op de Zenne (linkerarm)
kadasterpercdeel D230
Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Gebouwd
voor 1348
Verdwenen
1867, watermolen opgeheven
Type
Onderslag watermolen
Functie
Korenmolen, later volmolen
Bescherming
---,
Database nummer
5313

Beschrijving / geschiedenis

De Aamolen werd voor 1348 opgericht als een graanwatermlen op de Zenne in het gehucht Aa.

De molen kende een opeenvolging van functies:
- voor 1348 - tussen 1376 en 1383: 4 watermolens bijeen: Vercrancke of Achterste Molen, Middelse Molen en de Voorste Molen die dubbel was
- tussen 1376 en 1383 - : enkel nog de dubbele Voorste Molen (graan- en oliemolen
- einde 15de eeuw: één van beide in brand gestoken in de oorlog tijdens de regering van Maximiliaan van Oostenrijk
- kort voor 1565: heropgericht
- 1640: opnieuw de benaming "Vercranckemolen"
- 1706: graan- en moutmolen
- tot ca. 1840: bleef graanmolen
- voor 1841-ca. 1850: volmolen, gebouwd overheen de waterloop, als onderdeel van een wolfabriek, met waterturbines en met stoom, moderne volcilinders in plaats van volhamers.
- 1846: plaatsing eerste stoommachine van 8 pk
- na 1850 - 1887: constructiebedrijf van stoommachines Bollinckx
- 1887 - 1984 (stilgelegd): wolspinnerij "Etablissements d'Aoust (Filatures, Teinturerie& Retorderie de Laines Peignés) en opvolgers, laatst: groep Dafica
- heden: meerdere bedrijven

Michel De Keyser verliet rond 1841 de nabijgelegen Grachtmolen van Anderlecht (zie aldaar) en vormde de Aamolen om in een volmolen. Er werd zowel met waterkracht en sinds 1846 ook met een stoommachine van amper 8 pk!) gewerkt.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Willems-De Keyser Jozef Benoit en dochter Marie Barbe (gehuwd met Gauchez)
- 09.10.1844, erfenis: Willems Jozef Benoit en De Keyser Josephus Martinus
- 21.09.1851, erfenis: Willems Josephus Benedictus
- 1853, erfenis: de weduwe (overlijden van Josephus Benedictus Willems)
- 18.07.1857, verkoop: Gauchez Leon, fabrikant te Brussel (notaris Vanderlinden)
- 07.10.1865, maatschappij: Naamloze Belgische Wollenmaatschappij, te Luik (notaris Vanderlinden)

------------

Histoire de l'Usine des Laines d'Aoust

Ici fut présente une importante usine de filature: "D'Aoust (F) & Frères". Elle occupait apparemment une grande partie de la petite ile d'Aa.
Elle possédait son bureau des échantillons au boulevard du Hainaut n°18.
Fondées en 1829 par les industriels bruxellois Willems et De Keyser. Fabrique de couvertures en laine.
- 1859 : 250 membres du personnel
- 1866 : devient la « Société Lainière Belge »
- 1874 : reprise par H. Bollinckx
- vers 1887 (attesté par l'almanach): reprise par les « Etablissements d'Aoust Frères ». L'emplacement a été libéré, H. Bollinckx  se serait installé Rue du Compas n°33 à Cureghem (bien que l'almanach ne reprend cette adresse qu'à partir de 1902 sous l'indication Atelier de construction de la SA H. Bollinckx.
- 1919 : devient un S.A. qui installe une nouvelle machine à vapeur de 1.200 CV en remplacement de l'ancienne qui puisait son eau dans la Senne (d'où les vannes sous l'immeuble en aval)
- 1935: construction des bureaux à quelques dizaines de mètres en amont de l'ile au Rue Bollinckx n°18
- 1970 : reprise par le groupe DAFICA, lui-même en liquidation en 1984.

Literatuur

Lieven Denewet, Volmolens in Vlaanderen en Waals-Brabant. Deel 1. Geografische en chronologische inventaris, in: Molenecho's, jg. 1988 (themanummer)
De Beul Joris, Bijdrage tot de geschiedenis van de molens in het Land van Gaasbeek: de watermolens van Aa en Veeweyde (14de-18de eeuw), in: Eeckhout Godelieve, Liber amicorum Dr. Herman Vandormael. Lennik, J. Verhoeven, 2003, 247 p.
Jean Van Audenhove, Les Moulins d'Anderlecht, Anderlecht, Anderlectensia, 2001, 190 p.;
G. Van den Berghe, Anderlecht door de tijden heen, Brussel, 1938;
G. Abeels, Anderlecht in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1972;
J. Van Overstraeten, De molens van Anderlecht, in: Toerisme, XXIII, 1944, p. 122-123;
M.A. Duwaerts e.a., De molens in Brabant, Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Herman Holemans, Kadastergegevens: 1835-1980. Brabantse wind- en watermolens. Deel 1: arrondissement Brussel-Hoofdstad, Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem", 1989;
Jan Lanckmans, "Anderlecht - Beelden van weleer, s.l., Het Streekboek, 1993, 96 p., geïll. + kaart
Paul Bauters & Marc Villeirs, Les moulins à eau et à vent de Woluwe-Saint-Lambert et de la région bruxelloise. Histoire et technologie / Water- en windmolens van Sint-Lambrechts-Woluwe en van het Brussels gewest. Geschiedenis en techniek, Woluwe-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe, 1996 (Musée communal de Woluwe-Saint-Lambert, cahier n° 2 / Gemeentelijk museum van Sint-Lambrechts-Woluwe, tijdingen n° 2)
La Fonderie
Les canaux Bruxellois
Freddy Philips: consolidation des sources
Josse & Jean-Claude Haenen, "Anderlecht, un regard vers le passé", tome II.