Molenechos's Homepage Molenechos.org

Bever, Vlaanderen - Vlaams-Brabant

Bestaande molen

karakteristiek

Naam
Molen Rigaux, Molen van de Plaats, Plaatsmolen
Ligging
Plaats 9
1547 Bever
200 m 0 v.d. kerk
kadasterperceel B363
Vlaanderen - Vlaams-Brabant
toon op kaart
Geo positie
50.716755, 3.940622 (Google Streetview)
Eigenaar
Thierry Claeys
Gebouwd
1789
Type
Stenen stellingmolen
Functie
Korenmolen
Kenmerken
Had een zetelkap; maakte deel uit van brouwerij-distilleerderij
Gevlucht/Rad
Verdwenen in 1901
Inrichting
Verdwenen
Toestand
Nog onderste deel van de romp
Bescherming
---,
Niet beschermd, wel op vastgestelde inventaris bouwkundig erfgoed
Molenaar
Geen
Openingstijden
Op aanvraag (tel. 054 58 89 35, T. Claeys)
Database nummer
570
© Denis Van Cronenburg, 04.05.2023

Beschrijving / geschiedenis

De Molen van de Plaats (Plaatsmolen) of molen Rigaux is een stenen korenwindmolen, type stellingmolen, op de Plaats (nr. 9), op een 200 meter ten oosten van de kerk.

De molen werd in 1789 gebouwd op initiatief van Charles ("Josse") Rigaux. Dat jaar nu nog te lezen op de deur van het molenaarshuis. Kort na de oprichting werd aan de molen een brouwerij en daarna een distillerij toegevoegd.

Eigenaars:
- 1789, oprichting: Rigaux Charles
- voor 1834, eigenaar: Rigaux Charles, de weduwe (De Vroede Marie Angéline) en kinderen
- 02.02.1876, deling: a) Rigaux Oscar, nijveraar te Bever, b) Rigaux Charles, nijveraar te Bever, c) Rigaux Victor, nijveraar te Bever en d) Rigaux Paul, nijveraar te Bever (notaris Massart)
- 1890, deling: a) Rigaux Oscar, nijveraar te Bever, b) Rigaux Paul, nijveraar te Bever en c) Rigaux Victor, nijveraar te Bever (registratie 14.08.1889)
- 29.07.1905, deling: Rigaux Gustaaf, notaris te Celle (onderhandse akte - ce qui reste d'un moulin à vent incendié)
- 12.01.1914, erfenis: Rigaux-Chevalier Charles Gustaaf Victor Edmond, brouwer te Bever (overlijden van Gustaaf Rigaux)
- 15.02.1967, erfenis: a) Rigaux-Chevalier Charles Gustave Victor Edmond, de weduwe (voor vruchtgebruik) en b) Claeys-Rigaux Ignace Jean Marie Pierre Gabriël, notaris te Edingen (overlijden van Charles Rigaux)
- 08.07.1978, einde vruchtgebruik: Claeys-Rigaux Ignace Jean Marie Pierre, notaris te Edingen (ovelrijden van de weduwe Chevalier van Charles Rigaux)
- 25.01.1980, verkoop: Claeys-Dele Hoye Thierry, advocaat te Sint-Lambrechts-Woluwe (notaris Monsieur)

Hij brandde af op 5 januari 1901 en werd niet meer hersteld als windmolen. Men brak het bovenste gedeelte af en de resterende zolders werden gebruikt als graanzolders. Een brand teisterde de molenromp in 1923. Na het herstel bleef de romp deel uitmaken van de brouwerij die met elektriciteit werkte. De brouwerij werd later stopgezet. Heden bestaat nog het onderste deel van de romp.

Bouwkundige beschrijving van het molenerf(Agentschap Onroerend Erfgoed)
Voormalige brouwerij-distilleerderij Rigaux opgericht in 1789. In zijn huidige toestand omvat het complex aan de ene zijde van de straat vervallen industriegebouwen, een resterende romp van een windmolen, en een ruim landhuis met tuin; aan de overkant een U-vormige aanhorigheid.
Het landhuis, waarbij een mooie tuin hoort, aan de straatzijde afgesloten door een hoge muur en gesmeed ijzeren hek, werd in 1927 vergroot en verfraaid doch gaat terug op een behouden kern uit de 18de eeuw: nl. de constructie (nok loodrecht op straat) met twee verdiepingen en vijf traveeën plus een poortdoorgang. De deur behield haar oorspronkelijk houtwerk met bouwjaar 1789 onder een brouwersmotief in de deurwaaier.
De gevels kregen een cementering van schijnbaksteen en een cementen plint; de omlijstingen werden gedecoreerd en de dakvorm aangepast.
Ook de haakse vleugel en de in 1901 afgebrande windmolen met kern uit de eerste helft van de 18de eeuw werden in dezelfde geest aangepast.
Aan de overkant, de U-vormige aanhorigheid uit de 19de eeuw. Bakstenen gebouwen onder zadeldaken (pannen), gegroepeerd rondom een met een bakstenen muur afgesloten binnenruimte.
De rechtervleugel, afgewerkt met zijpuntgevels voorzien van aandak, is door verankeringen in de top gedateerd 1834.
De linkervleugel, afgewerkt met een fries van rechte en overhoekse muizetand en voorzien van houten dakkapellen, is in een ruitsteen boven een gedichte deur gedateerd "MRS/ RIGAUX Frères/ 1878".

Lieven DENEWET, Herman HOLEMANS & Agentschap Onroerend Erfgoed

Literatuur

Bernard Roobaert, "Overzicht van de molens van de streek van Edingen met hun oudste vermeldingen", Molenecho's, XXIV, 1996, nr. 3-4, p. 116-180 (121);
Molen Magazine, I, 2002, 2, p. 3;
D. Delvin, "Notice historique sur les moulins à vent de la commune de Biévène", Mons, 1897;
D. Delvin, "Histoire de la Commune de Biévène", Mons, 1909²;
J. Dewert, "Les Moulins du Hainaut, III, Canton de Lessines", Brussel, 1938; overgenomen in: J. Dewert, "Les Moulins du Hainaut, V. Arrondissement de Tournai", Zulte, 1981.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 2: arrondissement Halle-Vilvoorde (A-L)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1991, p. 23;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
B. Roobaert, "Een overzicht van de molens van het Oude Land van Edingen en hun oudste vermeldingen", in: "Het oude Land van Edingen en Omliggende, Herne, jg. XXI, 1993, nr. 2, p. 97-133, ill.
C. De Maegd  & S. Van Aerschot, "Inventaris van het cultuurbezit in België", Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2N, Gent, 1975, p. 5758.
"Bever in beeld", Herne, 1981, p. 15.
Werner Godfroid & Thierry Van Vreckem, "'De kleine geheimen van Bever'", Bever, 2011, 64 p.

Persberichten
Ingrid Depraetere, "Molendag in Herne, Bever en Galmaarden", Het Nieuwsblad, 27.05.2016.

Overige foto's

Molen Rigaux, Molen van de Plaats, Plaatsmolen, Bever, Foto: Robert Van Ryckeghem | Database Belgische molens
© Foto: Robert Van Ryckeghem
Molen Rigaux, Molen van de Plaats, Plaatsmolen, Bever, Foto: Donald Vandenbulcke, 09.03.2010 | Database Belgische molens
© Foto: Donald Vandenbulcke, 09.03.2010
Molen Rigaux, Molen van de Plaats, Plaatsmolen, Bever, Foto: Donald Vandenbulcke, 09.03.2010 | Database Belgische molens
© Foto: Donald Vandenbulcke, 09.03.2010
Molen Rigaux, Molen van de Plaats, Plaatsmolen, Bever, Foto voor 1901. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Foto voor 1901. Verzameling Ons Molenheem
Molen Rigaux, Molen van de Plaats, Plaatsmolen, Bever, Tekening André Olivier naar een prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Tekening André Olivier naar een prentkaart. Verzameling Ons Molenheem