Molenechos's Homepage Molenechos.org

Zandbergen (Geraardsbergen), Vlaanderen, Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Padderkotmolen, Pladderkotmolen
Ligging
Molenbroekstraat
9506 Zandbergen (Geraardsbergen)
zuidelijk uiteinde
op de Molenbeek
kadasterperceel B182
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1571
Verdwenen
1846, sloop
Type
Onderslag watermolen
Functie
Korenmolen, oliemolen
Bescherming
niet,
Database nummer
6628

Beschrijving / geschiedenis

De Padderkot- of Pladderkotmolen was een graan- en oliewatermolen op de Molenbeek, op het zuidelijk uiteinde van  de Molenbroekstraat.

De watermolen was in 1571 één van de drie wateroliemolens van Zandbergen: "Adriaen van Assche haudt in pachte van den heere van Zantberghe beede de slachmuelens, vijvers om 16 p. (Penningkhieren Zandbergen, 1571, f° 12 v°). Adriaen van Assche heeft een winter slachmueleken  staende op een beecxken op 12 p. tsrs (Penningkohieren Zandbergen, 1571, f°23 v°).

We zien de molen aangeduid op de Fricxkaart (1712), Villaretkaart (1745-1748), Ferrariskaart (ca. 1775), de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) en de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1845) met de benaming "Pladderkot Molen", maar niet meer op de kadastrale Poppkaart (ca. 1860)

In het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Zandbergen uit 1818 lezen we:
"Il existe dans la commune un moulin à eau servant à moudre des grains, situé sur une petite rivière dont l'eau provient d'une fontaine ou il manque souvent d'eau et qui cause des interruptions dans le service. D'après les renseignements que j'ai pris sur la quantité de grain qu'il peut moudre, j'estime que son produit brut ne pouvait être que de 120 francs, le tiers déduit pour frais de réparation et entretien, il reste en produit net: 80,00."

De watermolen was rond 1830 eigendom van graaf Maximilien de Lalaing uit Brussel. Hij was uitgerust met een houten onderslagrad en was gelegen op een beek waarvan het water uit een bron kwam. Deze bron werd op de Ferrariskaart van ca. 1775 aangeduid als de "Hermitage den Heycken Borre". Er was regelmatig watergebrek, waardoor de molen regelmatig noodgedwongen stilstond. Dat vormde ook de reden voor zijn vroegtijdige sloop, in 1846.

De huidige straatnaam Molenbroekstraat verwijst nog naar de watermolen.

Lieven DENEWET

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Penningkohieren Zandbergen, 1571, f° 12 v°, f° 23 v°.
- Fricxkaart (1712)
- Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1845) met de benaming "Pladderkot Molen"
- Kadastrale Poppkaart (ca. 1860) (niet aangeduid)

Werken
- Georges Souffreau, "Geschiedenis van de twee houten korenwindmolens Oude Molen (voor 1257-1919) en Wildermolen (1802-vandaag) en van de vroegere pachthoeve Hof ter Klei (voor 1226-1902) te Appelterre-Eichem", Woubrechtgegem, 2017, 160 p.
- Jacques De Ro, "Waterkracht versus mechanische drijfkracht. Evolutie van de watermolens in Geraardsbergen en deelgemeenten. Deel 3 en slot", in: Gerardimontium, nr. 196, 2004, p. 8-22;
- De Geyter A., Van Zandbergen naar Geraardsbergen (Toerisme in Oost-Vlaanderen, 1967/3, p. 55-57).
- "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962);
- H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.