Molenzorg
navigatie Saint-Remy-Geest (Jodoigne), Waals-Brabant
Foto van <p>Moulin de Genville</p>, Saint-Remy-Geest (Jodoigne), Foto: Ton Slings, Heerlen, 04.12.2012 | Database Belgische molens © Foto: Ton Slings, Heerlen, 04.12.2012

Moulin de Genville

Rue du Moulin de Genville 15
1370 Saint-Remy-Geest (Jodoigne)

Genville
op de Genville of de Gobertange, zijloop van de Grote Gete
kadasterperceel B510 (oliem., graanm.)
B510bis (hennepbreekmolen)
coördinaten: 50.749653,4.868113

50.749088, 4.869473 (Google Maps)
H. Bouriez
Voor 1278 / na 1731 / 1854
Bovenslag watermolen
Korenmolen
Vooral uit breuksteen; tijdelijk dubbelmolen
Metalen bovenslagrad met houten schoepen onder afdak
Gedeeltelijk: gietijzeren overbrenging
Gebouw goed; waterrad met eigen middelen hersteld
M: monument, DSG: dorps- en stadsgezicht,
09.01.1978
Geen
Op afspraak (tel. 010 81 10 82, H. Bouriez)

Beschrijving / geschiedenis

Watermolen gelegen op de Gobertange of beek van Genville, op het gehucht Genville, De sluis bevindt zich op 62,74 meter boven de zeespiegel en er is een waterval van 3,91 m.

Deze "Moulin de Genville" dateert van voor 1278 en was banmolen voor de inwoners van de buurt. Deze bandwang strekte zich uit tot de hoeve van Wahanges, te "L'Ecluse", eigendom van het klooster van Averbode. De hoeve werd van deze verplichting ontheven door hertogin Johanna. Deze molen maakte ook deel uit van het hertogelijk domein. De heren van Mélin hielden hem lange tijd in pacht. Hij werd door het oorlogsgeweld verwoest en verlaten omstreeks 1577. Later stelde Eléonore de Cordova, Vrouwe van Mélin, de molensite terug in het bezit van de Spaanse regering die hem verkocht in 1650 aan de heer van Jodoigne.

De molen werd kort na 1731 herbouwd als een dubbelmolen: een oliemolen op de ene oever (kadasterperceel B510) en een kempmolen (hennepbreekmolen) op de andere oever (perceel B510bis). De oliemolen werd voor 1830 omgevormd in een korenmolen.

Beide molengebouwen werden in 1852 afgebroken. Na de rechttrekking van de Genville, werd de graanmolen in 1854 herbouwd. De kempmolen bleef achterwege.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: a) Goes Philibert, rentenier te Jodoigne en b) Goes Philippe, rentenier te Jodoigne
- 1848, regularisatie: Goes Philippe Joseph, eigenaar te Jodoigne (registratie op 16.10.1839, notaris Minot)
- 14.08.1850, verkoop: Lesage-Descornelle Jean François, molenaar te Hollange (onderhandse akte - "un moulin à moudre le grain et à battre le chanvre")
- 09.03.1862, gift: a) Lesage Antoine (voor naakte eigendom), molenaar te Saint-Remy-Geest en b) Lesage-Descornelle Jean François (voor vruchtgebruik), molenaar te Saint-Remy-Geest (notaris Charlot)
- 22.08.1865, einde vruchtgebruik: Lesage-Van Audenaeren Antoine Joseph, molenaar te Saint-Remy-Geest (notaris Charlot)
- 20.11.1879, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Antoine Lesage)
- 24.05.1889, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe van Antoine Lesage)
- 05.04.1890, deling: a) Lesage Théophile, molenaar te Saint-Remy-Geest en b) Lesage Louis, landbouwer te Zétrud-Lumay (notaris Pastur)
- 05.04.1890, deling: Lesage-Bastaits Théophile, molenaar te Saint-Remy-Geest  (notarissen Charlot en Pastur)
- 15.02.1897, verkoop: Davidts-Emanuel Henri Joseph, molenaar te Saint-Remy-Geest (notaris Pastur)
- 10.04.1931, einde vruchtgebruik: a) Davidts-Degeest Libert Henri (voor naakte eigendom), molenaar te Saint-Remy-Geest en b) Davidts-Emanuel Henri Emile, de weduwe en kind Félix Remy Ghislain Robert (voor vruchtgebruik)
- 2015, eigenaar: Bouriez H., Saint-Remy-Geest.

De graanmolen wordt niet meer uitgebaat sinds 1947. De laatste molenaar was Rémy Davidt.

Op 9 januari 1978 werd de molen beschermd als monument en samen met zijn omgeving als dorpsgezicht. Architect Henri Lust, de eigenaar, liet het molengebouw herstellen. Alhoewel de waterweg droog ligt, bevindt zich achter de molen nog een watervergaarbekken, waarvan het water via een sluis op het waterrad kan worden gestort. Het metalen bovenslagrad met houten schoepen, onder een afdak, werd met eigen middelen gedeeltelijk hersteld.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

------------------------

Le petit village de Saint-Remy-Geest est remarquable par la qualité d'ensemble qui s'en dégage. L'utilisation de la pierre de Gobertange pour les pavements et les maçonneries ainsi que le cadre naturel contribuent à valoriser cet ensemble architectural. Citons ainsi entre autres le moulin de Genville.

Il existait anciennement deux moulins à eau à Saint-Remy-Geest.
Le premier se trouvait à Geest même et appartenait au domaine ducal. En 1278 ce moulin était considéré comme une annexe de la terre de Melin. En 1388, on l'appelait le "Noir Molin", Baudouin, seigneur de Fontaines et de Melin, le reprit ensuite et le donna en mariage, avec sa fille naturelle, à Jean du Bray, qui "mena tellement le moulin", qu'il tomba tout à fait en ruine. Repris en location par Baudouin Henrie qui le restaura, il fut de nouveau abandonné au moment des guerres civiles du Brabant en 1488; et personne ne voulut plus l'affermer.
Le moulin de Genville était banal [banal: les habitants du lieu avait le droit et l'obligation de s'en servir moyennant rétribution au seigneur propriétaire] pour les habitants du voisinage. Sa banalité s'étendait jusqu'à la ferme de Wahange, à l'Ecluse, propriété à l'époque du monastère d'Averbode. Ce moulin était également propriété du domaine ducal et était affermé. Il fut ruiné par les guerres et resta abandonné, vers 1577. Plus tard, l'emplacement est restitué par la Dame de Mélin Eléonore de Cordova au gouvernement espagnol, puis vendu, en 1650, avec le domaine de Jodoigne,  à Jean-Engelbert, comte de Romrée et seigneur (espagnol) de Jodoigne.
Le 13 janvier 1731, le comte de Romrée céda l'emplacement, avec le cours d'eau et un demi-bonnier de prairie à Philippe Chaltin, moyennant 28 florins de rente annuelle et à condition qu'on ne pourrait rebâtir à cet endroit un moulin à blé, mais seulement un moulin à huile. Chaltin céda l'usine à Guillaume de Baty en 1739, qui eut un fils, nommé Jean.
Première moité du 19e siècle, le moulin appartient à Philibert Goes puis après sa mort en 1853 à son frère Philippe-Joseph Goes. Il y aura alors deux installations: un moulin à huile (rive droite, parcelle section B 510) et une batterie de chanvre (rive gauche, parcelle section B 510bis).
L'exploitant Henri De Geest obtient le 3 mars 1843 l'autorisation de lea transformer en moulin à farine. Le moulin est presqu'entièrement reconstruit. 
Le 14 août 1849, Ph. J. Goes vend le moulin à Jean-François Lesage de Malmaison (Hollogne) et à son épouse Marie-Françoise Descornille. Lesage fit de nombreux travaux au moulin, le volume des eaux fut augmenté. Le moulin possédait une seule roue et deux couples de meules. Il servait à fabriquer de la farine et de la drêche.

Le moulin n'est plus exploité depuis 1947. Le dernier meunier fut Rémy Davidt. Le bief est asséché, mais l'étang de réserve est bien entretenu. Il ne reste que quelques éléments de sa machinerie intérieure. 
Dans les années 1990, le bâtiment du moulin fut restauré par le propriétaire du moment: l'architecte Henry Lust.

Jean-Paul Vingerhoed, Corroy-le-Grand

Daniël Marcolungo, "Brabant, restauration: Jodoigne / Saint-Rémy-Geest: moulin de Genville", Chronique des monuments et sites wallons, tome 1, 2000, p. 21.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 8: arrondissement Nijvel (P-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 2003;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
Fondation rurale de Wallonie: "Deux villages brabançons se dévoilent", in: Espace-Vie, mensuel, Aménagement du territoire  - Urbanisme et environnement, n° 192, avril 2009, p. 9.
"Jodoigne, Passé-Présent"
"Bouwen door de eeuwen heen. Inventaris van het cultuurbezit in België. Architectuur. Deel 2. Provincie Brabant. Arrondissement Nijvel. 2", Liège, Soledi, 1973, p. 524-525.
A. Verelst, "De Brabantse watermolens in beeld / Les moulins à eau brabançons en images", Zaltbommel, 1978
Léon Capelle e.a., "Moulins à eau brabançons ayant existé entre le XIIe et le XXe siècle de Perwez à Jodoigne", Petit-Rosière, Histoire et Civilisation en Brabant asbl, 1994, p. 64-65.
J. Tarlier & A. Wauters, "Géographie et histoire des communes belges. La Belgique ancienne et moderne. Province de Brabant, Canton de Jodoigne", Bruxelles, 1872, p. 218
Mémorial administratif de 1858
Info Aimé Smeyers, Alsemberg, 22.04.2009.
Mailbericht Ton Slings, 06.12.2012.

Persberichten
R.E., "Le classement du moulin de Genville et de son site à Saint-Remy-Geest", in: Vers l'Avenir, 26 augustus 1976

Overige foto's

transparant

<p>Moulin de Genville</p>

Foto: Jean-Paul Vingerhoed, Corroy-le-Grand

<p>Moulin de Genville</p>

Foto: Ton Slings, 04.12.2012

<p>Moulin de Genville</p>

Foto: Robert Van Ryckeghem, Koolkerke

<p>Moulin de Genville</p>

Foto: Robert Van Ryckeghem, 26.06.2002

<p>Moulin de Genville</p>

Foto: Armand Carre, 1981 (coll. Levende Molens - Molenzorg vzw)


Laatst bijgewerkt: dinsdag 17 januari 2017
Stuur uw teksten over deze molen
Stuur uw foto's van deze molen
  

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in databasezoek op provincieStuur een e-mail over molen <p>Moulin de Genville</p>, Saint-Remy-Geest (Jodoigne)homevorige paginaNaar Verdwenen Molens