Nokere (Kruishoutem), Vlaanderen, Oost-Vlaanderen
- Naam
- Watermolen van het Hof ter Meulen
- Ligging
- Ter Meulenstraat 1
9771 Nokere (Kruishoutem)
op de Zaubeek
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Gebouwd
- voor 1200
- Verdwenen
- voor 1702
- Type
- Onderslag watermolen
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 8325
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Watermolen van het Hof ter Meulen was een korenwatermolen op de Zaubeek (soms ook Walemsebeek of Ma(e)lebeek) in de Ter Meulenstraat 1.
Hij behoorde bij het Hof ter Meulen, een nog bestaande omgrachte hoeve op rechthoekige plattegrond, gelegen bij de Zaubeek
De watermolen werd vermoedelijk voor 1200 opgericht, maar was voor 1702 al verdwenen. In het landboek van Nokere van 1702 wordt nog enkel melding gemaakte van een "behuisde hofstede" en niet meer van een watermolen. Ook op de Ferrariskaart van ca. 1775 zien we de omgrachte hoeve, maar geen watermolen. Enkel de naam van de hoeve verwijst nog naar het bestaan van deze watermolen.
Bouwkundige beschrijving van het Hof ter Meulen (Agentschap Onroerend Erfgoed)
Oorspronkelijke hoeve met losstaande bestanddelen met boerenhuis en stallen gegroepeerd rondom een vierkant, deels gekasseid en verhard binnenerf met fraai bloemenperk; toegang via een overdekte poortgebouw ten Noorden op de gracht.
Ten noorden, aan de straat ingeplant, oorspronkelijk vrijstaand bakstenen poortgebouw van vier traveeën onder pannen zadeldak (nok parallel met de straat) tussen zijaandaken met vlechtingen en luchtspleten in links puntgevel, opklimmend tot het einde van de 18de eeuw (op de Ferrariskaart van ca. 1775 nog met stenen brug). Recentelijk rechts aangebouwde lagere vleugel aansluitend bij de Westelijke stalvleugel. Rechthoekige toegangspoort met doorrit onder houten latei in rechter travee; hardstenen hoekblokken aan straatzijde. Twee linker traveeën met aangebouwde garage onder doorgetrokken dakschild; houten beschieting in topgevel. Gewitte erfgevel geleed door pilasters, rechthoekige deuren.
Ten zuiden, op een lichte terp gelegen boerenhuis van negen traveeën onder zadeldak (riet in plaats van stro, nok parallel met de straat) met drie toegevoegde klimmende dakkapellen en zijpuntgevels met vlechtingen; sieranker met hartmotief en jaartal 1784 in rechter top. Verankerde witgekalkte voor- en achtergevel op gepikte plint. Vernieuwde rechthoekige getraliede houten kruiskozijnen met luiken. Sporen van hogere vensters. Rechthoekige deur met bovenlicht en ijzeren smeedwerk.
Achtergevel met vier gelijkaardige getraliede houten kruiskozijnen en rechthoekige deur onder houten latei.
Interieur: bewaarde samengestelde balklaag met versierde moerbalken en vernieuwde grote haard van gesinterde baksteen met zware haardbalk. Gewelfde kelder met twee tongewelven aan de zuidzijde.
Ten oosten en ten westen, thans aansluitende bakstenen bedrijfsvleugels onder rode en zwarte pannen zadeldaken; gewitte erfgevels op gepikte plint. Westvleugel, oorspronkelijk schuur, in het tweede kwart van de 19de eeuw uitgebreid en tijdelijk ingericht als stokerij. Thans paardenstallen.
Literatuur
Archieven
Rijksarchief Gent, Oud Gemeentearchief Nokere, Landboek Nokere (1702).
Werken
L. Tack, "Archeologisch onderzoek van de gemeente Nokere: prospectie - analyse - synthese", (onuitgegeven licentiaatsverhandeling RUG, 1982), III, p. 237-242, IV, fig. 33, pl. XII.
Bogaert & Lanclus, "Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Brakel, Horebeke, Kruishoutem, Lierde, Zingem en Zwalm, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15N4".
Lieven Kinds, "Acht eeuwen Nokere", s.l., 1996, p. 161.
Luc Goeminne, 1979, p. 326.
Mailbericht Bernard Vandenbussche, Sint-Eloois-Vijve, 31.12.2015.