Molenechos's Homepage Molenechos.org

Puurs (Puurs-Sint-Amands), Vlaanderen - Antwerpen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Molen van Scheeveld
Ligging
Scheeveld
2870 Puurs (Puurs-Sint-Amands)
noordzijde
overgang met Meir
grens Puurs-Oppuurs
Vlaanderen - Antwerpen
Gebouwd
voor 1560
Verdwenen
ca. 1580, oorlog
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
8396

Beschrijving / geschiedenis

De Molen van Scheeveld was een houten korenwindmolen aan de noordzijde van Scheeveld, bij de overgang met Meir, op de grens van Puurs en Oppuurs. De weg van Puurs naar Oppuurs werd ooit gebaand op de hoger gelegen velden ten noorden van de vallei van de Vliet.

De staakmolen is te beschouwen als een opvolger van de watermolen op de Vliet in Oppuurs. Hij werd verneidl tijdens de troebelen van rond 1580. Nadat Oppuurs werd afgescheiden van het wereldlijk domein van Puur, werd er in Oppuurs door de adellijke heer zelf een molen gebouw en werd de vernielde molen van Scheeveld niet meerh erbouwd. Gezien al onder Kornelimunster Oppuurs verloren was gegaan, was de Duise abdij er ook haar windrecht kwijt en was het recht overgegaan op de nieuwe adellijke heren.

De molenwal bleef nog lange tijd bestaan en was in 1669 met heesters begroeid. In het "Land-boeck van Pudersse" (1669) van Judocus Bal staat te lezen op folio 22: "Volgens dit ende groot recht, soo heben wij tegenwoordig binnen Puers, drij molens ende twee molenbergen die neyt betymmert en sijn, den eenen leet aan de Heyrstraete naer Oppuers, die nu bij ons met eesters is beplant..." De molenberg is gesitueerd in hetzelfde werk op folio 177 en 178: "den Ouden Molenbergh, daer eertyds eenen molen op heeft gestaqen is nu met opgaende Eycke boomen (beplant) ... en is groot 15 roeden".

Tot in de 19de eeuw liet de molen sporen na in de toponymie.
- Landboek, rubriek Leenen van Ronce, folio 48: "een stuk landts, gelegen op 't Moelevelt, nevens den moelenberg, over de beke te Puers
folio 49-50: Vrouwe Walbergh Snoy hout tot eenen vollen leen 't hof en de hoeve ten Zeurt ... met 't een eynde aen de Zeurt-strate, ende met het ander eynde aan het Moeleveldt
folio 69 in het "Thiende-Boexken: een velt ... geheeten 't Meulevelt aan d'een sijde de voorschr. Wateringe en met aan de andere sijde aen 't Roth, komende aan den meulenberg aen de Heyrstraete ende aen 't goedt vander Zuert" (de Zeuthoeve).
folio 69: "een velt ... geheeten 't Cleyn Scheeveld, komende met de eynde aen 't voorschr. Meuleveldt, en met de andere sijde tegen de Grooten Winckel en tegen de Herstraete".
- Kadasterkaart van P.C. Popp, ca; 1 860, percelen 45 en 47b: kadasternamen "Molenveld" en de zuidelijk aansluitende "moelnbeemden" tegen de Vliet

Louis CALLAERT & Dirk BINON

Literatuur

Archieven
Rijksarchief Beveren, Kaarten en plannen, nr. 607. J.T. Roelens, Figuratieve kaart van goederen van het gasthuis van Kalfort, 1739.
Gemeentearchief Puurs, Gigault, "Atlas de la Commune de Puers", perceel sectie A nr. 58, een bosje van 6 a 8 ca., in eigendom van de gemeente.

Gedrukte bronnen
Kadasterkaart van P.C. Popp. Op deze kaart is het perceel verdeeld in de percelen 45 en 47b.

Werken
Louis Callaert & Dirk Binon, "De molen(berg) van Scheeveld", in: Klein-Brabants Molenboek. Jaarboek van de Vereniging voor Heemkunde in Klein-Brabant vzw, 44e jg., 2009, p. 191.
Herman Holemans & P.J. Lemmens, Molens van Klein-Brabant, Mechelen en de Rupelstreek, Nieuwkerken, 1987 (niet vermeld)
Alphonse Wauters, "Histoire des environs de Bruxelles", 1855.
Frans Ringoot, "De windmolens van Puurs", in: Ons Molenheem. Studiekring voor wind- en watermolens, 36e jg., nr. 4, okt.-dec. 2011, p. 77-81.