De Hostiemolen van Ave Maria was een achtzijdige stenen korenwindmolen in Izegem, gelegen tussen de Gentsestraat 31 (het voormalige klooster de Pélichy, thans ingenomen door de school "Prisma Campus IdP") en de Kasteelstraat 28 (Prizma Middenschool). De achthoekige molenkuip met verticale muren was 7 meter hoog en had een diameter van ruim 4 meter. Hji was voorzien van kleine rondboogvensters (ca. 30 cm breed en 50 cm hoog). Op de benedenverdieping werd een hostie- en broodbakkerij ingericht. De gemetselde oven ervan bestond nog tot bij de sloop van de romp.

De windmolen werd rond 1840 gebouwd op initiatief van priester Joseph de Pélichy (1809-1882), kloosterdircteur sinds 1839. ten behoeve van de inwoners van het klooster en van de school. We zien hem aangeduid in de Atlas der Buurtwegen van 1843, waarop duidelijk het achtzijdig grondvlak zichtbaar is.

Het klooster met school van de Zusters van Maria aan de Gentsestraat in Izegem werd gesticht in 1806. De school kon in 1811 de deuren openen in een neoclassicistisch, witgepleisterd gebouw.

Priester Joseph de Pelichy stond in voor een grote bouwactiviteit. Tussen 1843 en 1848 werden onder meer een pensionaat, de zogenaamde 'Franse School' en verschillende nutsgebouwen opgetrokken. Omstreeks 1845 werd de 'Zilveren Kapel', de privekapel van Joseph de Pelichy, ingericht en kreeg de "Gouden Kapel" een neobarokke aankleding.  De school en het klooster werden in 1879-1880 nogmaals uitgebreid waardoor de huidige rechthoekige plattegrond met gesloten binnenkoer tot stand kwam. Zowel het exterieur als het interieur van dit klooster- en schoolcomplex bleven gaaf bewaard.

Keren we terug naar de molen. Omdat de molen te laag was en door zijn ligging bij gebouwen, ving hij te weinig wind. Daarom werd de molenkuip tijdens de zomer van 1861 drie voet - een kleine meter - hoger opgetrokken waarna alles weer op de juiste plaats werd gemonteerd. Op 25 augustus 1862 werd voor het eerst gebakken: de eerste ovenbeurt leverde tarwebrood voor "de dis" (de armen) op, de tweede brood voor de kloostergemeenschap. Er werd tevens bloem gebruik om er hosties van te bakken. De molenaar en de bakker waren dezelfde persoon.

Ook na de verhoging bleek nog steeds niet echt te voldoen. Het mechanisme verdween volledig, maar de toren en de oven bleven bewaard. 

De in onbruik geraakte toren kreeg in 1912 een aanbouw, ingericht als klaslokalen voor huishoudkunde. De toren kreeg grote rondboovensters en een toegang via een gecementeerde trap met ijzeren leuning. De vloer werd belegd met cementtegels.

Ooit beschermd monument (2001-2008)

Nadat op 2 februari 1981 de Gouden Kapel met het orgel beschermd werd als monument, volgde in 2001 het gehele klooster, met inbegrip van de molenromp met de hostiebakkerij. Deze bescherming werd bij arrest van de Raad van State van 30 juni 2008 opgeheven vanwege procedurefouten (publicatie in het Belgisch Staatsblad op 14 juni 2011). Er volgde evenwel een nieuwe bescherming van het oude kloostergebouw en de school als monument op 18 juli 2012 (Belgisch Staatsblad 26.09.2012), maar hierin was de molenromp niet meer inbegrepen.

De spijtige sloop

Het kloostergebouw werd in maart 2013 verkocht aan projectontwikkelaar Bossu uit Rumbeke. Onmiddellijk ging deze nieuwe eigenaar over tot de sloop, omdat ze oordeelden dat de molenromp en bijgebouwen (gekend als "'t Villaatje") te vervallen was geworden en te duur om te herstellen en er geen functie kon voor worden bedacht.

De laatste vier zusters van Maria nemen half april 2014 afscheid van hun klooster Avé Maria.

Ik had de oven binnen nog gezien op 23 mei 2001, tijdens een vriendelijke rondleiding door de vroegere directeur José de Mûelenaere. Helaas had ik dan mijn fotocamera niet bij. Geen nood: ik keerde terug in de zomer van 2013, maar stelde helaas vast dat de romp pas gesloopt was. De betonmolens draaiden: men was bezig met een nieuwe speelplaats aan te leggen.

De toren was niet in slechte staat en nam niet veel ruimte in. Men had zich kunnen beperken tot de sloop van het leegstaand bijgebouw en enkel de toren kunnen behouden om hem een zinvolle functie te geven voor de school.

Lieven DENEWET, Hooglede

Literatuur

Archieven
Agentschap Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Archief, nummer 340, 343.
Stadsarchief Izegem, Bouwvergunning 14/ 1909-1911.
Kadaster West-Vlaanderen.

Werken
Lieven Denewet, Achtkante stenen romp van kloostermolen te Izegem beschermd, in: Molenecho's, 29ste jg., 2001, nr. 2, p. 66-67.
Pieter De Clercq, De oude windmolens te Izegem, in: De Mandelbode, 21 en 28 februari 1953; 7, 21 en 28 maart 1953 en 4, 11 en 18 april 1953;
P. De Clercq, De oude molens van Izegem, in: Ten Mandere, I, 1960, nr. 1, p. 22-36 en nr. 2, p. 9-21;
A. Vandromme, Izegem, vroeger en nu, Izegem, 1971.
A. Vandromme, Izegem vroeger, beeld van een stad, Izegem, 1989, p. 121, 134 en 146-148.
J.M. Lermyte, Geschiedenis van Izegem, 1985, p. 291-292.
H. Holemans, Windmolens te Izegem, in: Ons Molenheem, Kinrooi, 1991, nr.. 4, p. 3-11.
Herman Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel III. Gemeenten H-J, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1995.
(A. Vanderheeren), 1811-1986. 175 jaar Zusters van Maria te Izegem, Rumbeke, (1986).
A. Vandromme, Kapellen te Izegem, in Ten Mandere, nummer 72, 1983, p. 156-167.
Ann De Gunsch, Catheline Metdepenninghen & Pol Vanneste m.m.v. A. Tansens, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Roeselare, Kantons Hooglede - Izegem - Lichtervelde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 17N2, Brussel - Turnhout, 2001.
Mailberichten Maarten Osstyn, Adegem, 09.10.2014, 20.03.2015.
"Immo Bossu koopt klooster van de Zusters van Maria in Izegem", De Weekbode, 22.03.2013.
Frank Meurisse, "Bouwpromotor koopt gebouwen. Laatste zusters van Maria verlaten klooster", Het Nieuwsblad, 19.03.2014.