Molenzorg
navigatie Halmaal (Sint-Truiden), Limburg
Foto van Molen van Halmaal<br />Maasrodemolen, Halmaal (Sint-Truiden), Foto: Donald Vandenbulcke, Staden, 18.04.2010 | Database Belgische molens © Foto: Donald Vandenbulcke, Staden, 18.04.2010

Molen van Halmaal
Maasrodemolen
Maasrode 14
3800 Halmaal (Sint-Truiden)
op de Molenbeek
kadasterperceel B238
tot 1970 bij 3440 Halle-Booienhoven
(Zoutleeuw), prov. Vlaams-Brabant
50.799091, 5.147335 (Google Maps)
Christophe Stas
Voor 1147 / voor 1659 / 19de eeuw
Bovenslag watermolen
Korenmolen
Wolfsdak aan de waterzijde
Metalen bovenslagrad
Nog aanwezig
Gebouw gerenoveerd, nieuw rad geplaatst
---,
Niet beschermd, wel in inventaris bouwkundig erfgoed
Geen
Op aanvraag, e-mail: christophe.stas99@telenet.be
50922 (allemolens.nl)

Beschrijving / geschiedenis

Deze watermolen op de Molenbeek is met de straat (Maasrode) verbonden door middel van een oprit en een brug over de beek, de Molenbeek. De molen werd voor 1147 opgericht. Dan was hij nog in hout opgetrokken. Een latere vermelding was in 1659. Het huidig gebouw dateert uit de 19de eeuw. In 1970 werd het grondgebied rond de molen overgeheveld vanuit de gemeente Halle-Booienhoven in de toenmalige provincie Brabant (thans: Vlaams-Brabant).

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Moyaerts Nicolas, de weduwe, molenarin te Halle-Booienhoven
- 1839, erfenis: Moyaerts Jan, de kinderen
- 02.02.1874, verkoop: Moyaerts-Londoz Trudo, molenaar te Kerkom (notaris Delgeur)
- 08.03.1901, erfenis: de kinderen (overlijden van Trudo Moyaerts)
- 11.09.1901, verkoop: a) Moyaerts Eligius, molenaar te  Halle-Booienhoven en b) Moyaerts Hubert, molenaar te Halle-Booienhoven (notaris Vanham)
- 16.03.1908, verkoop: a) Moyaerts Hubertus, molenaar te Halle-Booenhoven en b) Moyaerts-Hesbeens Marie Huibrecht Jozef Eugeen, molenaar te Halle-Booienhoven (notaris Coemans)
- 24.01.1931, gift: a) Moyaerts-Hondshoven Marie Jozef (voor 1/2 naakte eigenaar), molenaar te Halmaal, b) Moyaerts-Hoebrechts Isidore Marie (voor 1/2 naakte eigenaar), molenaar te  Halle-Booienhoven en c) Moyaerts-Hesbeens Marie Huibrecht Jozef, de weduwe (voor vruchtgebruik), te Halle-Booienhoven (notaris Vreven)
- 14.09.1933, deling: a) Moyaerts-Hondshoven Marie Jozef (voor naakte eigendom), molenaar te Halmaal en b) Moyaerts-Hesbeens Marie Huibrecht Jozef Eugeen, de weduwe (voor vruchtgebruik), te Halle-Booienhoven (notaris Vreven)
- 20.01.1950, einde vruchtgebruik: Moyaerts-Hondshoven Marie Joseph Huibrecht, molenaar te Halmaal (overlijden van de weduwe Hesbeens)
- 14.11.1960, verkoop: Moyaerts-Frison Eugeen Louis Raymond, landbouwer te Halle-Booienhoven (notaris Boes)
- ca. 2009, verkoop: Watering Sint-Truiden
- juli 2010, verkoop: Stas Christophe

De molen maakt deel uit van een boerderij, die tot in 2009 werd uitgebaat door de familie Moyaerts. De laatste molenaar was Eugène Louis Moyaerts-Frison. Hij onderhield het gebouw zeer goed en liet in de jaren 1990 nog een nieuw metalen bovenslagrad plaatsen. De molen is evenwel niet meer maalvaardig. In juli 2010 verkocht de Watering Sint-Truiden de molen aan de huidige eigenaar, de heer Christophe Stas.

Lieven DENEWET

Bouwkundige beschrijving (Agentschap Onroerend Erfgoed)
Alleenstaand gebouw van vijf traveeën en één bouwlaag onder zadeldak (Vlaamse pannen) met lagere nokhoogte boven de twee l.-traveeën, en afgewolfd aan de zuidoostzijde; huidig uitzicht uit de 19de eeuw, maar met  oudere kern. Beschilderd bakstenen gebouw, waarvan de zuidwestgevel van een gecementeerde plint voorzien is; de twee l.traveeën schijnen een aanpassing of een toevoeging; gesmeed ijzeren muurankers. Houten laadvenster onder zadeldekje boven de vierde travee; overige muuropeningen onder metalen I-balken. In de achtergevel, vier rechthoekige vensters onder houten latei; kleine bijbouw onder schilddak tegen het molenhuis.
De zuidoostgevel, waar zich het metalen molenrad bevindt, heeft een onderbouw van natuursteen, en een bovenbouw in stijl- en regelwerk, thans met asbestplaten bedekt. Buitenwerk: betonnen goot, en vanuit interieur met balk te bedienen sluiswerk; betonnen stoel. Omstreeks de tweede wereldoorlog geplaatst metalen bovenslagrad (thans vernieuwd): het pk-verlies door de kleinere diameter wordt hier duidelijk gecompenseerd door de grotere breedte van het rad.

Constructie rad: plaatijzeren bakken geklonken tussen plaatijzeren velg; platijzeren spaken met schroefbouten bevestigd op velg en gietijzeren askop; ijzeren as. Binnenwerk: twee maalstoelen (houten steenkist); waarschijnlijk verticaal opgesteld drijfwerk, met krachtverdeling door groot horizontaal kamwiel. Dwarsschuur met haakse stallen tegenover het woonhuis, voor kort verlaagd, en zadeldaken door lessenaarsdaken vervangen (1667).

Zie ook onder: Halle-Booienhoven (Zoutleeuw), Molen van Halmaal / Maasrodemolen, prov. Vlaams-Brabant (met oudere foto's)

Dr. P. Kempeneers, Zoutleeuw. Een toponymisch-geschiedkundige studie. Leuven, Instituut voor Naamkunde, Nomina geographica flandrica, Monografie XIX, 2003, 308 blz.
Herman Holemans & Werner Smet, Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985;
Bert Van Doorslaer, Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg, Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996;
Molens in Sint-Truiden - Gingelom - Borgloon, Tongeren, Werkgroep Molenzorg Zuid-Limburg, 1983.
V. Jacobs, Een watermolen te Halmaal, in: Ons Molenheem, Studiekring voor Wind- en Watermolens, jg. 33, 2008, nr. 4, oktober-december, p. 87, ill.
Langs Molenbeek en Melsterbeek in Sint-Truiden. De vier elementen, Sint-Truiden, Stadsbestuur, 2010 (Reeks: Open Monumentendag).

Persberichten
Egide Lismond, Stayenmolen werd grondig gerestaureerd en krijgt nieuwe functie. Molenbeekwandeling komt voorbij twee watermolens, Het Nieuwsblad, 02.06.2010.

Overige foto's

transparant