Intekendatum: voorjaar 2001 Molen: Overijse (Vl.-Brab.), Oude Molen, Molen van het Centrum, Watermolen Terbracht, Bovenslagrad IJse - watermolen met metalen bovenslagrad, kleine waterkrachtcentrale Bouwheer: Ecopower cvba, Berchem (erfpachter Ontwerper: Ir.-arch. Willem Brankaer, Overijse Opdracht: Plaatsing nieuw metalen bovenslagrad (ø 2,75 m) en installatie voor de opwekking van elektriciteit Ontwerp & uitvoering: Werkende Watermolens, Overijse (Willem Brankaer); Ecopower cvba (Dirk Vansintjan); Hydrowatt GmbH, Karlsruhe (D)
Intekendatum: 09.09.2005, 11 u. Molen: Huldenberg (Vl.-Brab.), Molenhof, Watermolen van Huldenberg - watermolen met (verwijderd) onderslagrad; Loonbeek (Huldenberg, Vl.-Brab.), Molen van Loonbeek - turbinewatermolen; Overijse (Vl.-Brab.), Oude Molen, Molen van het Centrum, Watermolen Terbracht, Bovenslagrad IJse - watermolen met metalen bovenslagrad, kleine waterkrachtcentrale Bouwheer & ontwerper: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Aminal, afd. Water, Brussel (Koen Martens) Opdracht: Herinriching van de IJse. Opmaak van een aanbestedingsdossier voor de realisatie van gecontroleerde overstromingsgebieden, 3 visdoorgangen en beek-herstel op de IJse (grondgebied Huldenberg en Overijse). Hiertoe kan gebruik gemaakt worden van de resultaten van de modelleringsstudie en de ecologische inventarisatie en visie voor de IJse (zie www.waterinfo.be). Deze bevat een vrij gedetailleerde visie over het project. Ook de saneringswijzen van de vismigratieknelpunten werd in deze visie uitgewerkt. Er zijn 7 deelprojecten: (....) 2. De aanleg van een visdoorgang ter hoogte van de stuw en de watermolen Terbracht te Overijse. Gezien beperkte ruimte en debiet wordt hier gezocht naar een technische oplossing. 3. Het verhogen van de waterberging en de aanleg van een visdoorgang ter hoogte van Stokkembos. De 2 vismigratieknelpunten aldaar, m.n. het hellend vlak met verval van 2,4 m en de watermolen Molenhof, worden weggewerkt door de aanleg van een vispassage. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een reeds aanwezige afwateringsgracht, die verbonden wordt met de IJse. Het dwarsprofiel wordt vergroot en de bedding verruwd zodat het verval volledig natuurlijk wordt opgevangen. De opvang van bronnen door de geul moet voorkomen worden door de aanleg van een afleidingskanaal (buis of aquaduct). Tijdens afvoerpieken functioneert het systeem IJse-nevengeul-vijver ter hoogte van de splitsing IJse - A-IJse als bufferzone. Om de buffering t.h.v. de vijver te optimaliseren wordt een opstuwingsdijkje voorzien. Een knijpconstructie op de gracht of op de A-IJse net stroomopwaarts de samenvloeiing met de gracht, regelt de bergingscapaciteit. (...) 5. De aanleg van een visdoorgang aan de Watermolen te Loonbeek Deze watermolen creëert een verval van ±1 m. De IJse ligt hier in een rechtgetrokken bedding. Langs de linker- en rechteroever bevinden zich belangrijke randvoorwaarden (fietspad en collector) die een potentiële hermeandering hypothekeren. De aanleg van een meanderende nevengeul lost het vismigratieknelpunt en brengt een extra natuurwaarde met zich mee. De bestaande verbindingsgracht tussen de vijvers en de IJse wordt verbreed en verruwd. Een inlaatconstructie regeltde debietsverdeling. De bedoeling is deze projecten als één integraal project uit te voeren waarbij waterberging, structuurherstel en vrije vismigratie samen gerealiseerd worden. Per deelproject (er zijn 7 deelprojecten) bestaat de opdracht uit: opmaak van een voorontwerp, een grondverwervingdossier, een definitief ontwerpdossier en een aanbestedingsdossier 270 kalenderdagen Plaats aanbesteding: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Aminal, afdeling Water, Koning Albert II-laan 20, bus 8, 1000 Brussel Offertes: Haskoning Belgium, Mechelen; Soresma nv, Antwerpen; Technum nv, Hasselt; SBE nv, Sint-Niklaas Toewijzing: Haskoning Belgium, Mechelen
Persbericht. "Studie voor vistrap op de IJse aan de watermolen", in: zonien.be (nieuws uit de Duivenstreek), 02.12.2008. De provincie Vlaams-Brabant en de Vlaamse Milieumaatschappij willen een vistrap bouwen op de IJse ter hoogte van de watermolen in Overijse. Momenteel voeren zij hiervoor een studie uit. Het grote hoogteverschil tussen weerszijden van de watermolen vormt een knelpunt voor vismigratie. Stroomopwaartse passage voor vissen is in de bestaande situatie fysiek onmogelijk. In theorie is een stroomafwaartse doortocht wel mogelijk via het rad, maar verwacht wordt dat vissen in de praktijk nauwelijks gebruik maken van deze route. Het voorstel dat momenteel ter studie ligt is een hevelvistrap. Die bestaat uit een inzwembak en een uitzwembak die in de IJse geplaatst worden. Beide worden verbonden door een 24-meter lange buis van 80cm diameter. In de buis worden dan schotten geplaatst waar de vissen telkens een hoogteverschil van 10cm moeten overbruggen.
----------------
Verhuring van de Scherrewerremolen van Overijse Rijksarchief Leuven, Notarisakten, 882/616 - register 7 / 20, Notaris Judocus Josephus vande Velde, Overijse, "Acte Notariael", 11.05.1783 (transcriptie Herman Swinnen).
Op heden desen 11 maij 1783 compareerde voor mij Judocus Josephus vande Velde als openbaer notaris bij sijne majestijts souvereijnen raede geordonneert in Brabant geadmitteert binnen de vrijheijdt ende prinsdomme van overijssche residerende ende inde presentie van de getuijgen naergenoemt in propre persoonen Petrus Pans als ten eijnde ende ten effecte naerbes(chreve) onwederoepeljck geconstitueert van weghens m’her Carolus Josephus Gislenus de Man heere van beijde de Lennicken Ophem Walcour Bisdomme && bij manuale procuratie van der dathe tweeden maij 1783 alhier originelijck geblecken ende aende minuet deser gevoeght welcken comparant met crachten als boven verclaert soo hij doet bij desen in hueringhe gegeven te hebben aen Joannes Baptista de Vis in houwelijck met Barbara van Roij vermits den schriftelijcken afstandt vande huere aen de naerbes(chreve)goederen gedaen door Petrus Coppens in dathe derden maij 1782 ende innegesene van overijssche, welcken Joannes Baptista de Vis alhier present mede comparerende ende het naervolghende in huer is accepterende dats te weten sekeren water molen genoemt den Scherrewerremolen gestaen ende gelegen binnen de voors(chreve) vrijheijdt van Overijssche met de huijsingen schuere stallinghen coolhoff weijde boomgaert cleijn vijverken savoor & aen malckanderen gelegen regenoten de straete leijdende van Overijssche naer Hoolaert ter eendere, Nicolaes Min ter tweedere de gemeijnte van Overijssche ter derderede riviere d’Issche ter vierdere ende de cleijne straete comende uijt de bovengenoemde straete naer den molen ter vijffdere seijden, sijnde den voors(chreve) coolhoff groot bevonden 127 roeden inngevolghe de metinge daer van gedaen door den gesworen landt meter Dominicus Mussche op den 9 november 1776 item het clijn vijverken groot bevonden 33 roeden ende den boomgaert 119 roeden
Item alnoch sekeren grooten vijver genoempt den molenvijver groot ingevolghe de voors(chreve) metinghe een bunder een daghwant ende 95 roeden ende de vijver dammen daer aen gelegen groot 155 roeden regenoten de riviere d’Issche van boven aen de arcke tot benede aen de brugge ter andere de gemeijnte van Overijssche van beneden ter tweedere de wed(uw)e van Jan vanden Waijenberghe, d’heer Crabeel, francis Adriaens over Michiel de Pre, de wed(uw)e Jan Bauwens, ende Martinus Adriaens over Sieur vanden Steen ter derdere seijden, wordende niet mede verhuert de linterije van jonge boomen staende van boven teghens de arcke de welcke den heere verhuerder aen hem is reserverende
Item alnoch seker block landts ende weijde daer den procesen wegh door loopt gelegen beneden den molen naest Overijssche regenoten ../...
Item een half bunder landts gelegen onder Overijssche boven de Scheijt haege regenoten Jan Baptist../..
Item ../..
Item sekeren bempt groot 67 roeden gelegen onder Overijssche recht over den Molenvijver regenoten ../..
Item alnoch seker stuck landts groot een half bunder ende 20 roeden gelegen onder Overijssche op het kerselaeren velt regenoten ../..
Item en finalijkc alnoch seker vijverken onbegrepen der juste maete gelegen onder Overijssche ontrent den molen vijver ../..
Alle .. hem huerlinck genoeghsaem bewesen ende bekent soo hij verclaert bij desen ende dat voor een termijn van negen achter een volgende jaeren d’eerste jaer huer daer van in vuge gaen te kersmisse lest leden 1782 om voor d’eerste .. huere daer van te vallen ende verscheijnen te kersmisse van desen jaere 1783 ende soo voorts te continueren van jaere te jaere tot de volle expirentie van den voors(chreve) neghen jaerigen termijn waer voor den huerilinck jaerlijckx aen den heere verhuerder binnen de stadt brussel sal moeten geven ende betaelen eene somme van vijf hondert negen envijfftigh guldens te betaelen van halven tot halven jaere op pene dat het aenden heere verhuerder sal vrij staen den voors(chreve) molen ende annexe goederen te mogen verhueren aen jemandt anders sonder gehouden te sijn daer toe te doen eenighe rechtspleginge waer inne den huerlinck ../..
1 Item dat den huerlinck alle de voors(chreve) gehuerde goederen niet en sal vermoghen voorts te verhueren t’sij in het geheel ofte ten deele sonder schriftelijck consent van den heere verhuerder op pene van huerbraecke indien het den heer verhuerder gelieft.
2 Item is conditie dat aengesien het taxaet van den voors(chreve) molen gedaen door experten in het aencomen van den huerlinck is .../... Aldus gedaen ende gepasseert binnen Overijssche dato et anno ut supra ter presentie van Andries Gouffart ende Joannes vanden Schrick als getuijgen hier toe aensocht.
[get]
P: Paul J baptist de vis Andsi gossaert Jan van den Schriek Quod attestor J:J: vandevelde Nots 1783
Literatuur
Archieven Rijksarchief Leuven, Notarisakten, 882/616 - register 7 / 20, Notaris Judocus Josephus vande Velde, Overijse, "Acte Notariael", 11.05.1783 (transcriptie Herman Swinnen)(zie bijlage)
Werken L. Denewet, "Tien Vlaamse molens ingehuldigd in 2003", Molenecho's, XXXI, 2003, 4, p. 281-296. H. Philips, "De Watermolens van Overijse" (deel 1), in: Brabant, XIII, 1961, nr. 2, p. 32-33 H. Philips, "De Druivenroute", Brussel, Toeristische Federatie van Brabant, 1972; F. Stroobants, "Overijse in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1972; G. Vande Putte, "Ken je Overijse? Overijse, 1974; Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992; M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961; A. Clabots, "De eerste (?) huurder van de Scherrewerremolen te Overijse", in: Zoniën (Hoeilaart, Heemkundige Kring "De Beierij van IJse"), XXI, 1997, nr. 3, p. 97-101; A. Clabots, "Beslommeringen van een moleneigenares te Overijse [Beslommeringen van mevrouw De Man, douairière van Cupis de Camargo voor de molen van Hoeilaart en Overijse]", in: Zoniën (Hoeilaart, Heemkundige Kring "De Beierij van IJse"), X, 1986, p. 45-48; Guy Vande Putte, "De Scherrewerremolen of de molen van Terborght te Overijse", in: De Serrist, jg. 30, 1974, nr. 15, 12 april, p. 10; Guy Vande Putte, "De Scherrewerremolen of de molen van Terborcht te Overijse", in: Heemkundig Jaarboek van de Overijsese Heemkundige Kring 'De Beierij van IJse', Overijse, jg. 1, 1974, p. 168-170
Persberichten Willy Fluyt, "Watermolen levert stroom. Facelift voor historisch gebouw in Overijse helpt acht gezinnen", in: Het Nieuwsblad, 31.10.2002. http://www.ecopower.be/overijse.htm; "Studie voor vistrap op de IJse aan de watermolen", in: zonien.be (nieuws uit de Duivenstreek), 02.12.2008. GGH, "Een lift voor de vissen", in: Het Nieuwsblad, 09.01.2009. KMS, "Vissen zwemmen IJse stroomopwaarts", Het Nieuwsblad, 19.07.2012.
Mailberichten Herman Swinnen, 11.12.2016.
|