De Molen "te Zande" was een houten korenwindmolen op een hoge wal, aan de zuidoostzijde van de Waregemstraat (nr. 376), op de hoek met de Muldersstraat (straat uit 2012).

De oudste teruggevonden benaming was "de Nies Meule" (1745), later evolueerde dat tot "Molen te Zande" (1775) en later tot  "Stuivermolen", een verwijzing naar de nabijgelegen herberg "De Stuiver" die in 1931 nog bestond.

De molen werd al vermeld in 1420 en in 1514. De molen lag  op grond van de heerlijkheid Nieuwenhove in Waregem, maar de molen zelf behoorde toe aan de heerlijkheid Buusveldt en Winghene.

We zien de molen afgebeeld op:
- kaart van de kasselrij Oudenaarde (1669, in Stadsarchief Oudenaarde) als een staakmolen op teerlingen
- figuratieve kaart van de  heerlijkheid van de parochies Desselgem en Beveren... (1675)
- figuratieve kaart van de heerlijkheid Sint-Pieters (1675)
- Fricxkaart (1712)
- Villaretkaart (1745-1748) met de benaming "de Nies Meule"
- kaart in het "landtbouck der prochie van Deerlick" (1747): een staakmolen met het molenaarshuis
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen op teerlingen en met de benaming ""Meulen te Sande"
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen.

In de Gazette van Gend van 15, 26 en 19 januari 1789 verscheen de volgende pachtadvertentie: Te pachten: een wel beklante korenwindmolen, benevens een woonhuis met schuur, stallingen en ovenbuur, onlangs nieuw gebouwd, met 19 ½ honderd lands medegaande, gestaan en gelegen in Deerlijk bij Harelbeke, alsnog gebruikt door Jan de Rinck, wiens pacht op kerstavond 1789 eindigt. Pachtvoorwaarden bij de weduwe Audoor op de Markt te Oudenaarde, ontvangerin van de markgraaf d’Avelin, heer van Nieuwenhove, Bevere etc.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Delannoy Ignace Frans, te Deerlijk
- 25.12.1845, verkoop: Declercq Leo, molenaar te Deerlik (notaris Storms)
- 19.06.1860, verkoop: Sagaert-Neyls Pieter, landbouwer te Desselgem (notaris Verriest)
- 22.07.1876, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Pieter Sagaert)

Er werd een stoomachine geplaatst in 1881, maar er werd aanvankelijk ook nog met de wind gemalen.

Torie Mulders schreef in 1931 over het volgende voorval, dat gebeurde op Witte Donderdag 1888, daags voordat de Molen ter Geest afbrandde: "Den dag te voren zag de molenaar van de Stuivermolen vol ontzetting dat zijn asse an de nekke afgebroken was en dat zijn kruisse op een einde geschoord stond tegen de molen aangeleund.
Seffens wierd de steenreep onder de roeden gespannen en over de armen van 't vangewiel vastgemaakt zoodat de gansche boedel bleef hangen tot de meulemakers én roeden én assekop met een schalk uitgehaald hadden."

De staakmolen werd in 1894 afgebroken: de stoommaalderij had het pleit gewonnen.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Gazette van Gend van 15, 26 en 19 januari 1789
Te pachten: een wel beklante korenwindmolen, benevens een woonhuis met schuur, stallingen en ovenbuur, onlangs nieuw gebouwd, met 19 ½ honderd lands medegaande, gestaan en gelegen in Deerlijk bij Harelbeke, alsnog gebruikt door Jan de Rinck, wiens pacht op kerstavond 1789 eindigt. Pachtvoorwaarden bij de weduwe Audoor op de Markt te Oudenaarde, ontvangerin van de markgraaf d’Avelin, heer van Nieuwenhove, Bevere etc.

Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (93-94)(uitgegeven handschrift van 1931).
De Stuiver Molen, die stond tusschen "Ter Geest" en d'herbeghe "De Prince" en die ook door Declercqs gebruikt werd als maalmolen, nadien dan wierd verkocht aan Deconinck die ze weder verkocht aan Sagaert. 't Was een felle staakgraanwindmolen op hoogen dam; ze stond omtrent de plaats waar d'herberge "De Stuiver" nu nog bestaat.
Door onbekende oorzaak brandde op Goede Vrijdagavond 1888 Declercqs molen af.
Den dag te voren zag de molenaar van de Stuivermolen vol ontzetting dat zijn asse an de nekke afgebroken was en dat zijn kruisse op een einde geschoord stond tegen de molen aangeleund.
Seffens wierd de steenreep onder de roeden gespannen en over de armen van 't vangewiel vastgemaakt zoodat de gansche boedel bleef hangen tot de meulemakers én roeden én assekop met een schalk uitgehaald hadden.
De Stuivermolen is weg en niets ter plaatse laat vermoeden waar ze ooit gestaan heeft.

Archieven en landkaarten
- kaart van de kasselrij Oudenaarde (1669, in Stadsarchief Oudenaarde) als een staakmolen op teerlingen
- figuratieve kaart van de  heerlijkheid van de parochies Desselgem en Beveren... (1675)
- figuratieve kaart van de heerlijkheid Sint-Pieters (1675)
- Fricxkaart (1712)
- Villaretkaart (1745-1748)
- kaart in het "landtbouck der prochie van Deerlick" (1747)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) 

Gedrukte bronnen
- Gazette van Gend van 15, 26 en 19 januari 1789.

Werken
- Defraeye L., "Geschiedenis en Folklore van Deerlijk", Deerlijk, 1952.
- Depamelaere G., "Deerlijkse molens en het landtbouck der prochie van Deerlick", in: Derlike, II, 1979-1980, p. 35-40;
- Holemans Herman, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-G," Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1994.
- Mattelaer Pierre, "De Deerlijkse Molens", in: Derlike, V, 1982, p. 42-79;
- Mattelaer Pierre, "De molens van Deerlijk", Deerlijk, 1993.
- Mulders Torie (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (93-94)(uitgegeven handschrift van 1931).
- Van Driessche B., (Bijdrage over Clerkskensmolen of Molen ter Geest), Molenecho's, 1982, nr. 2 (maart-april).
- Verhelst N., "Honderd jaar molen ter Geest en te Zande", in: "Derlike", Driemaandelijks tijdschrift van de Heemkring "Dorp en Toren", Deerlijk, jg. 11 (1988-1989), p. 94-96.
- Vermeulen Marianne, ,De molens Te Brande en Te Zande en de heerlijkheid Buusvelt en Winghene,, in: Derlike, jg. 12, 1990, 3, p. 67-78.

Mailberichten
- Jacques Anckaert, 30.03.2018.