De Schorsemolen werd ook de “opperste molen” geheten en lag dus ten opzichte van de nog bestaande Nonnemolen meer stroomopwaarts, in oostelijke richting, aan het uiteinde van de Watermolenstraat (nr. 65), nabij de Spoorweglaan. 

De molen werd voor het eerst in 1260 vermeld.

Een document van het klooster van Maagdendale uit 1526 vermeldt drie watermolens die door de Maarkebeek werden aangedreven. Het Memoriaal van het klooster noemt deze derde molen de opperste molen. Deze moet ten opzichte van de Neirste en de Nonnemolen dus meer stroomopwaarts worden gezocht.

Net als de windmolen te Bevere maalde hij eikenschors voor de leerlooiers. Op de 16de-eeuwse stadsplattegrond is de schorsmolen niet in kaart gebracht. Op de 18de-eeuwse kaart van Vincennes is deze opperste molen wél te zien. In de 19de-eeuwse Atlas der Buurtwegen staat hij aangeduid als “de Scheusemolen”.

Uit de penningkohieren van Leupegem, 1571, f° 23v°: Matthijs de Cnijf heijt in pachte jeghen d abdesse van Maegdendale eenen meulen gheh. de schursmeuten ende noch een meulen gheh. de nonnenmeulen alle beede cooren meulene ende ooc an elcke een stampmeulen ende noch een meulen gheh. de neirste meulen ligghende in de prochije van Melden ende noch ontrent 3 bunder lant ende gheweet... al tsamen huerende voor 192 p. parisis in ghelde ende 20 mudde mesteluyns ende noch 4 tonnen olije, raepolye oft Lysaetolye, tcooren ghextimert 33 p. 12 schell. par. elc mudde, ende dolye 36 p. par. elcke tonne, comt al tsamen 1008p. parisis.
Uit de penningkohieren van Leupegem, 1578, f° 18r°: In 1578wordt het koren getakseerd op 48 p. het mudde en de olie op 48 p. de ton.

We zien de watermolen aangeduid op:
Villaretkaart (1745-1748) met de benaming "Moulin a l'huille"
Ferrariskaart (ca. 1775)
Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met de benaming "Scheuse molen, Moulin"
Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860)

Voor 1821 werd de watermolen ingericht als oliemolen. Bij toestemming van de Bestendige Deputatie van de provincie Oost-Vlaanderen op 10 november 1840 aan Louis Vermeersch mocht er eveneens graan gemalen worden. Later werd enkel olie geslagen.

In het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Leupegem uit 1821 werden de twee resterende watermolens (de Nederste Watermolen was al verdwenen) als volgt beschreven: "Il y a deux mouliins à eau. L'un a moudre de la farine Son A353 appartenant à Jean François Damarrez, l'autre tourdoire (sic) à l'huile, n° 408 appartenant à la veuve Albert Foureau (?). Par leur situation et construction de même valeur l'expert estime qu'ils doivent être évalués à 120.00 florins. Un tiers déduit pour entretien et réparations florins 40.00, reste en produit net florins 80.00".

 De spaarvijver bevond zich aan de zuidzijde van de Maarkebeek.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Fonson Albert, de weduwe, zonder beroep te Oudenaarde
- 1839, eigenaar: Gerard Charles Antoine en zijn echtgenote Malfait Marie-Thérèse, renteniers te Oudenaarde
- 28.11.1839, verkoop: Vermeersch-De Weerdt Louis, olieslager te Leupegem (notaris Liefmans)
- 20.11.1845, verkoop: a) Van Cauwenberghe-Opsomer Albin, eigenaar te Leupegem, b) Van de Putte Pierre, landbouwer te Leupegem, c) Van de Putte Désirée, landbouwster te Leuepgem, d) Van de Putte Nathalie, landbouwster te Leupegem, e) Van de Putte Virginie, landbouwster te Leupegem en f) Marvy Dominique, landbouwer te Leupegem (notaris Platteau)
- 15.01.1847, erfenis: a) Van Cauwenberghe Marie Mathilde (dochter van Albin), eigenares te Leupegem, b) Van de Putte Pierre, landbouwer te Leupegem, c) Van de Putte Désirée, landbouwster te Leupegem, d) Van de Putte Nathalie, landbouwster te Leupegem, e) Van de Putte Virginie, landbouwster te Leupegem en f) Marvy Dominique, landbouwer te Leupegem (overlijden van Albin Van Cauwenberghe)
- 01.041847, verkoop: a) Massez Louis Benoit, handelaar te Ronse en b) De Temmerman Pierre Joseph, handelaar te Ronse (notaris Platteau - ferme avec moulin)
- 21.07.1851, verkoop: De Temmerman Pierre August Gustave, handelaar te Ronse (onderhandse akte - ferme avec moulin "Schorsmolen")
- 31.08.1896, verkoop: a) Fallaux-Schoorens François, handelaar te Leupegem en b) Vande Weghe Louis, zonder beroep te Leupegem (notaris Dhondt - établissement industriel)

In 1877 en 1891 werden stoommachines geplaatst, maar er werd ook nog met waterkracht gemalen.

Na de verkoop op 31 augustus 1896 werd de watermolen opgeheven: het gebouw werd in 1897 beschreven als een magazijn. Er ontstond een wolfabriek die in gebruik bleef tot rond de tweede wereldoorlog. Sindsdien werden de gebouwen grotendeels leeggehaald. Ze zijn overwoekerd door beplanting, staan op instorten en de meeste ramen en deuren zijn verdwenen. Ze staan langs een wandelpad als makkelijke "prooi" voor vandalen. Bepaalde gebouwen hebben nog restanten van hun inrichting, zoals van een elektriciteitscentrale. De ruïneuze gebouwen zijn bereikbaar via een wandelpad vanuit de Watermolenstraat naar de Maarkebeek.

Lieven DENEWET, Maarten OSSTYN & Herman HOLEMANS

Archieven
Stadsarchief Gent, Penningkohieren van Leupegem, 1571, f°23v°.
Stadsarchief Gent, Penningkohieren van Leupegem, 1578, f° 18r°
Villaretkaart (1745-1748)
Ferrariskaart (ca. 1775)
Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860)

Werken
Julien Th. Vandeputte, "De molens van het arrondissement Oudenaarde uit hun geschiedenis", Oudenaarde, 1974;
J.V., "De water- en windmolens van Etikhove en Leupegem", in: Het Volk, 26.9.1960;
L. Vandevelde, "Leupegem in woord en beeld. De geschiedenis, het uitzicht, de mensen", Oudenaarde, V.V.V.M., 1978, 143 p.
"De geklasseerde Nonnemolen", in: "Het Leupegems Kroniekske", Oudenaarde, driemaandelijks tijdschrift Heemkundige Kring Leupegem, jg. 1 (1990-1991), p. 51-55, ill.;
Het Land van Aalst, 1959.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963).
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 4. Gemeenten K-L", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2002.
Julien Vandeputte, "De molens van Leupegem", in: Ons Molenheem, XXXV, 2010, 1, p. 7-12.
Cyril Carton, "Oudenaarde op kaart. Een grondige analyse van de 16de-eeuwse kaart van Oudenaarde van Jacob van Deventer", Masterthesis Universiteit Gent, 2009-2010.