Molenzorg

Humbeek (Grimbergen), Vlaams-Brabant


Verzameling Ons Molenheem
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Oude Molen

Ligging
Oudemolenstraat
1851 Humbeek (Grimbergen)

kruispunt Groenstraat en Molenweg
1,1 km ten ZW v.d. kerk
kadasterperceel C213


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1300 / 1851
Verdwenen
1583, oorlog / 1851, brand / 1913, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Oude Molen was een houten korenwindmolen in de huidige Oudemolenstraat. Hij werd reeds in 1300 vermeld: "iuxta molendinum nostrum ad ventum"en was in het bezit van de abdij van Grimbergen. 

Na de vewoesting tijdens de godsdienstoorlog in 1583, werd de molen herbouwd.

In het "Caertboek van de parochie Humbeke" door Van Acoleyen in 1717 zien we de molen vermeld "op 't molenvelt" van "den Heere Ghrave van Humbeke".

De staakmolen werd op 12 Fructidor jaar XII (30 augustus 1803) met de molenaarswoning openbaar verkocht op last van de Franse overheid. Voor de som van 11.101,20 Franse frank, plus kosten, in totaal 18.182 frank, Jan Baptist Vergaelen de nieuwe eigenaar. De molen zou meer dan honderd jaar in het bezit blijven van de familie Vergaelen.

Eigenaars na 1800:
- tot 1796: abdij van Grimbergen
- 30.08.1803, openbare verkoop: Jan Baptist Vergaelen
- voor 1834, eigenaar: Vergaelen Guillelmus, molenaar te Humbeek
- 24.04.1850, erfenis: de kinderen (Vergaelen Henri Joseph, molenaar te Humbeek en Vergaelen Jan-Baptist, onder curatele te Meise (overlijden vanGuillelmus Vergaelen)
- 30.08.1854, deling: Vergaelen-Van Capellen Joannes Josephus, molenaar te Humbeek (notaris Wambacq)
- later, erfenis: de kinderen
- 18.12.1892, verkoop: De Coninck-Vergaelen Jan Frans, molenaar te Humbeek (notaris Vanderstegen)

De molen werd door brand geteisterd in 1851 maar werd onmiddellijk hersteld.

De windmolen werd in 1913 afgebroken.

Aan de overzijde van de straat (Oudemolenweg 3) staat de molenaarswoning die opgenomen is in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed. Het huidige gebouw werd opgericht in 1717 door Jacques François le Cocq, heer van Humbeek.

Lieven DENEWET, Frans RINGOOT & Herman HOLEMANS

Bouwkundige beschrijving van de molenaarswoning (Marjolijn Van Damme, Agentschap Onroerend Erfgoed)

Voorheen dubbelhuis van vijf traveeën en één bouwlaag onder zadeldak met een opkamer in de noordelijke hoek. Beluikte rechthoekige vensters en een bolkozijn ter hoogte van de opkamer. Kalkzandstenen rondboogdeur met uitstekende imposten waarop "ANNO" "1717" en een sluitsteen met het familiewapen van de familie le Cocq onder druiplijstje en een bekronend oculus. Het pand werd in de loop van de 20ste eeuw totaal verbouwd en aangevuld met nieuwbouw. Enkel de laatste travee van de erfgevel met opkamer bevat nog enkele bouwsporen: een kalkzandstenen onderbouw, een keldervenster met kalkzandstenen kwartholle omlijsting, een mosegat en sporen van verwijderde hoek- en negblokken (zie bolkozijn). Het interieur werd eveneens aangepast, de balkenstructuur en de opkamer boven de kelder met tongewelf bleven behouden. De imposten en de sluitsteen van de rondboogdeur werden hergebruikt in een rondboognis.
Ten noordwesten van het begraasde erf langgerekt bakstenen dienstgebouw onder Vlaams pannen zadeldak in kern opklimmend tot de 19de eeuw. De houten stijlen naast de poort, waarvan één met ankerbalkkop en sleutel, wijzen op versteende leembouw.

Marjolijn Van Damme

Literatuur

Bronnen
J. Van Acoleyen, "Den Generaelen Caertboeck, ofte Register der Goederen des Godtshuÿse van Grimbergen, Grimbergen, 1699, facsimile-uitgave, Caertboeck Abdij van Grimbergen", dl. I tekstboek en dl. II kaartenmap, z.p., 1999." door Van Acoleyen, 1717

Werken
T.H.A. Slachmuylders, Fragmenten uit het verleden van Beigem, Grimbergen, 1990, p. 50-53;
H. Spinael, Humbeek, vroeger en nu, Kapelle-op-den-Bos, 1967, p. 172.
A. Wauters, Histoire des environs de Bruxelles, Brussel, 1855, heruitgave o.l.v. F. Mariën, dl. 5, Brussel, 1972, p. 198.
Frans Ringoot, "De windmolens van Humbeek", Ons Molenheem, 36e jg., 2011, 3, p. 68-69.
Marjolijn Van Damme m.m.v. I. Debacker & P. Boekstal, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Grimbergen, Deelgemeenten Grimbergen, Beigem, Humbeek en Strombeek-Bever, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB4, 2005.
Herman Holemans, Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 2: arrondissement Halle-Vilvoorde (A-L), Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1991.
G. Mergaerts, "Humbeek in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1982.
Eigen Schoon (heemkundig tijdschrift), Grimbergen.
J. Verbesselt, "Het Parochiewezen in Brabant tot het einde van de 13e eeuw, dl. III, Tussen Zenne en Dender", dl. II, Pittem, 1964.
A. Verbouwe, "Iconographie van Vlaamsch-Brabant. IV. Kanton Wolvertem. Gezichten, plannen en kaarten uit vorige eeuwen", 1942.

Overige foto's

<p>Oude Molen</p>

De molenaarswoning. Foto: Marjolijn Van Damme, 2005

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: donderdag 7 juli 2016

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens