Molenzorg

Westrozebeke (Staden), West-Vlaanderen


Prentkaart (coll. Donald Vandenbulcke, Staden)
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Sprietmolen
Lendemolen
Alendemolen

Ligging
Poelkapellestraat
8840 Westrozebeke (Staden)

ten zuiden
2 km ZW v.d. kerk
Spriet (gehucht)
kadasterperceel C953


toon op kaart
Type
Staakmolen op torenkot
Functie
Korenmolen, oliemolen
Gebouwd
voor 1540 / voor 1829
Verdwenen
1914 - 20 oktober, oorlog
Beschrijving / geschiedenis

De Sprietmolen was een houten korenwindmolen op het gehucht Spriet, ten zuiden van de Poelkapellestraat (vroeger Iepersteenweg). De Spriet was een gehucht waar in het Ancien Regime een galg of spriet stond voor de zware misdadigers.
Hij behoorde tot de heerlijkheid van "50 gemeten", zonder specifieke benaming.

Rond 1540 werd hij vermeld als ".. den muelnewal daer den lende muelne up staet ligghende binder prochie van Roosebeke.." De molen werd dus ook eens "Lendemolen" (lende = hoogvlakte) en "landmuelne" genoemd. De molen werd in deze periode in leen uitgegeven aan leden van de familie de Crop. In 1542 ontving Pieter Crop, zoon van Daneel, deze molen in leen van Ghislain van Noyelles.
De eigenaars waren tijdens het Ancien Regime dezelde als die van de Roosebekemolen.

Voor 1829 werd de molen herbouwd als een staakmolen op een vrij hoog torenkot. In deze kegelvormige stenen onderbouw werd olie geslagen, terwijl in de houten bovenbouw graan werd gemalen.
Tijdens de storm van 27 juli 1839 werd het wiekenkruis afgeslagen, maar de schade werd hersteld. De Sprietmolen wordt aangestipt op de kaart Vandermaelen uit ca. 1850.

Eigenaars vanaf 1834
- 1834, eigenaar: Declercq Pieter, molenaar te Westrozebeke
- 23.07.1834, verkoop: (van het gebouw) Comyn Louis Bernard (°Langemark 18.08.1782 - +Westrozebeke 04.06.1869), brouwer te Westrozebeke - de latere brouwerij Lowie (notaris Denecker), gehuwd in Zonnebeke op 6 juni 1810 met Bouten Pelagie Victoria (°Zonnebeke 08.01.1789 - +Westrozebeke 25.02.1844).
  * Louis Bernard Comyn was de zoon van Jan Donatianus Comyn (°ca. 1748), gehuwd in Langemark op 13.10.1778 met Catharina Rosa Eugenia Samyn (°Langemark 29.03.1744).
  * Pelagia Victoria Bouten was de dochter van Jacobus Gerardus Franciscus Bouten (°Zonnebeke 02.10.1750 - +Zonnebeke 20.01.1795), rechter, griffier van de heerlijkheid-abdij Zonnebeke, gehuwd in Poperinge op 3 september 1781 met Maria Theresia Francisca Prisie (°Poperinge 18.04.1761 - +Zonnebeke 20.01.1834).
- 31.07.1834, verkoop (van de grond) Comyn-Bouten Louis Bernard, brouwer te Westrozebeke (notaris Denecker)
- 25.02.1844, erfenis: en de kinderen (overlijden van de vrouw Pelagie Bouten):
  * Comyn Amandine (°ca. 1810)
  * Comyn Ludovicus Donatianus, geneesheer (°Westrozebeke 05.10.1812, +na 02.06.1863, gehuwd in Passendale op 26.05.1837 met Virginia Nathalia Pulcherie de Baere (°Passendale 04.04.1802 - + na 02.06.1863)
  * Comyn Julie (°1814)
  * Comyn Antoinette (°1816)
  * Jeanette (°1820)
  * Comyn Jozefine Louise Catherine (°Westrozebeke 02.08.1832 - +Roeselare 24.10.1894), gehuwd in Westrozebeke op 02.09.1858 met Denys Antonius Ignatius, koopman (°Roeselare 13.01.1794 - +Roeselare 13.09.1885).
- 17.09.1868, deling: Denys-Comyn Antonius Ignatius (°Roeselare 13.01.1794 - +Roeselare 13.09.1885, koopman te Roeselare (notaris Christiaen)
- 13.09.1885, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Antonius Denys), met name (de kinderen):
  * Denys Maria Ghislena Amandina (°Roeselare 06.02.1860)
* Denys Julia Maria Ghislena Alida Juliana (°Roeselare 25.01.1863 - +Roeselare 16.02.1937), gehuwd in Roeselare op 2 juni 1897 met Rodenbach Boudewijn Renatus Symphorianus Michaël(°Roeselare 07.03.1862 - +Kortrijk 26.02.1929); zij kregen drie kinderen.
  * Denys Maria Ludovica Antoinette (°Roeselare 05.03.1865 - +Roeselare 26.08.1954), gehuwd in Roeselare op 07.05.1890 met Gryspeerdt Joannes Franciscus "Jan" (Roeselare 25.04.1864 - +Roeselare 22.09.1946), industrieel te Roeselare en zoon van Richardus Gryspeerdt (°Roeselare 19.12.1830 - +Roeselare 10.04.1863), landbouwer en paardenkoopman in Roeselare, en Carolina Charlotte Sophia Mahieu (°Kortemark 13.01.1829 - +Roeselare 24.08.1889).  
  * Denys Joanna "zuster Jeanne Denys" (1870-1954), kloosterlinge bij de dochters van liefde in Gent.
- 03.08.1898, deling: Denys Joanna "Jeanne" (1870-1954), kloosterlinge in Gent.
- 1914, eigenaar: Grijspeerdt Jan, Rumbeke (Roeselare 25.04.1864 - +Roeselare 22.09.1946), industrieel te Roeselare, gehuwd in Roeselare op 7 mei 1890 met Denys Maria Ludovica Antoinette (°Roeselare 05.03.1865 - Roeselare 26.08.1954). 

Sinds 1834 werd de Sprietmolen verhuurd aan molenaars. Molenaar rond 1900 was Vanderhaeghe (in 1908 zijn weduwe en kinderen). In de tweede week van juni 1908 braken dieven in de molen en stalen er 500 kg haver. Onmiddellijk nam de zoon zijn fiets en verwittigde de rijkswacht ("de gendarmen"). Zij bestatigden de diefstal en stelden een streng onderzoek in. Het was al de derde molen in de omgeving die op twee weken tijd bestolen werd. De dieven waren enkel uit op haver, rogge en tarwe lieten zij onaangeroerd.

De laatste molenaar (bij het uitbreken van de eerste wereldoorlog) was René Van Overschelde. De molen werd ernstig beschadigd op 20 oktober 1914 bij de Duitse inval. Blijkens een foto uit april 1915 werd de overgebleven stenen onderbouw (het torenkot) gebruikt door het Duitse leger.

Lieven DENEWET & Donald VANDENBULCKE

Bijlagen

Gazette van Brugge en der provincie West-Vlaanderen, vrijdag 15 juni 1908 (jg. 115, nr. 72), p. 2, kol. 5.
West Roosebeke. 
HAVERDIEVEN. - Over eenige dagen heeft de weduwe Vanderhaeghe en kinders, molenaars wijk "Spriet", een bezoek ontvangen van dieven welke in den molen gebroken en 500 kilos haver medegenomen hebben. Seffens heeft de zoon per velo de gendarmen verwittigd welke den diefstal hebben bestatigd en een streng onderzoek ingesteld.
Molenaars, opgepast! het is den derden molen die bestolen is in 14 dagen, in 't ronde: niets anders moeten zij hebben als haver; rogge en terwe blijft onaangeroerd.

Literatuur

Gedrukte bronnen
Gazette van Brugge en der provincie West-Vlaanderen, vrijdag 15 juni 1908 (jg. 115, nr. 72), p. 2, kol. 5 (diefstal van haver).

Werken
Herman Holemans, "West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.
Jozef Maes, "De molens van Westrozebeke in 1914, De Belgische Molenaar, 22.04.1969.
(Jozef Maes), "Molens, eertijds in en om Westrozebeke", Het Wekelijks Nieuws, 10.10.1975.

Overige foto's

<p>Sprietmolen<br>Lendemolen<br>Alendemolen</p>

Duitse oorlogsfoto, M?hle Spriet (April 1915). Uit Duits oorlogsmagazine. Verzameling Ons Molenheem

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: vrijdag 31 augustus 2018

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens