Molenechos's Homepage Molenechos.org

Brielen (Ieper), Vlaanderen - West-Vlaanderen

Verdwenen molen

karakteristiek

Naam
Molen Parret, Amelootmolen
Ligging
Veurnseweg 217
8900 Brielen (Ieper)
nabij kruising met Drietorenweg
400 m W v.d. kerk
kadasterperceel B82
Vlaanderen - West-Vlaanderen
toon op kaart
Gebouwd
voor 1650 / ca. 1860
Verdwenen
ca. 1860 / 1914, oorlog
Type
Staakmolen op torenkot
Functie
Korenmolen
Database nummer
2880
© Origineel, coll. F. Weemaes, Terneuzen. Uitgave als prentkaart, Stichting Levende Molens, Roosendaal, 2007 (reeks Jubileumkaarten, 20-jarig bestaan)

Beschrijving / geschiedenis

De Molen Parret, naar de molenaarsfamilie Parret, was een houten korenwindmolen Hij stond aan de zuidzijde van de Veurnseweg, ter hoogte van het huidige huisnummer 217, aan het uiteinde van de dorspkern, op een 400 meter ten westen van de kerk, nabij de kruising met de Drietorenweg.

De staakmolen werd voor 1650 opgericht. Joos van Ryckeghem verkocht de "Imeloot molen" in 1652 aan Jan van Renterghem. Deze kon echter bepaalde verkoopsvoorwaarden niet vervullen. Daarom startte de zoon van Joos van Ryckeghem in 1660 een proces tegen Jan van Renterghem. 

We zien hem getekend op de Ferrariskaart van ca. 1775 met het buin symbool van een staakmolen op teerlingen, onder de benaming "Ameloot Molen", wellicht een verbastering van "Imeloot". De molen is eveneens aangeduid op de kaart Vander Maelen (ca. 1850), maar vreemd genoeg niet op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860). We vermoeden dat de staakmolen rond 1860 tijdelijk verdwenen was en dan herbouwd werd als een staakmolen op een torenkot of ronde stenen onderbouw. Toch bleef de molen enkel als korenmolen in gebruik.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Brouckxon Joannes Joseph, molenaar te Brielen
- 05.12.1841, erfenis: en consoorten
- 04.05.1861, verkoop: Parret-Cailliau Charles Louis, landbouwer te Brielen (notaris Lambin)
- 1862, verkoop: Parret-Desmytere Charles Louis, molenaar te Brielen (registratie op 06.05.1861)
- later, erfenis: de weduwe en consoorten (overlijden van Charles Louis Parret)
- 18.11.1869, verkoop: Struyve-Samyn Engelbertus, de weduwe, landbouwster te Brielen (notaris Delefortrie)
- 10.04.1875, deling: Struyve Pieter Franciscus, landbouwer te Brielen (notaris Lambier)
- 30.11.1894, maatschappij: Maatschappij Struyve gebroeders (Pieter Frans en Charles Louis), te Brielen
- 27.01.1899, mutatie: Struyve Pieter Frans, eigenaar te Brielen (onderhandse akte)
- 06.02.1904, deling: Desegher-Struyve Aloïs, de weduwe, koopvrouw te Brielen (notarissen Vandermeersch en Van Eecke)
- 01.04.1904, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe Struye van Aloïs Desegher)
- 23.05.1909. deling: Boudolf-Desegher Camiel, onderwijzer te Boezinge (notaris Van Eecke)

Rond 1900 werkte Leonard De Vriese, bijgenaamd Narden, als knecht bij molenaar August Parret. Deze knecht werd op donderdag 8 februari 1906, rond 20 uur, doodgebliksemd aan de molen, terwijl hij het laatste molenzeil oprolde. Hij had het touw van het zeil nog in zijn handen toen men hem vond. Dat touw was afgesneden door de bliksem. Op het lijk was nochtans geen enkele wonde te bespeuren. Het slachtoffer was geboren in Koolskamp, 54 jaar en ongehuwd. Hij woonde sinds een drietal jaar in bij August Parret.

Wijlen René Decadt, molenmaker uit Staden, wist zich nog te herinneren, dat op de meelschep van Parrets molen volgende vermanende tekst was te lezen: "Mulder, dat ik konde spreken, / ge zoudt me zo diep in de zak niet steken". Het rijmpje stamt uit de tijd dat molenaars nog in natura werden betaald door het zogenaamde "scheploon". Een deel van het meel mocht hij zelf behouden, maar boeren verweten de mulder nogal eens, dat hij "te diep" in de zak had geschept! In die zin wijzen de versregels ook op een gezonde portie zelfkennis bij de molenaar, die immers meestal zijn eigen meelschep vervaardigde.

In 1919 volgde de heropbouw: een nieuw molenhuis en maalderij (waar in november 1953 een dodelijk arbeidsongeval gebeurde), later kolenhandel. De wederopbouw gebeurde in de regionale hoevebouwstijl. Deze gebouwen zijn opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bouwkundige beschrijving van het vroegere molenerf (Agentschap Onroerend Erfgoed)
Opstelling: groepering van losse, lage bestanddelen rond een deels verhard erf; langgestrekt boerenhuis ten noordwesten: erftoegang aan de straat, gemarkeerd door middel van bakstenen hekpijlers; recente loods ten zuiden van het erf.
Materialen: verankerde rode baksteenbouw; pannen (mechanische) zadeldak, ter hoogte van schuurvleugel met overstekende dakrand, klimmende schuurpoort en dakvenster.
Streekeigen bouwelementen: zijtuitgevels voorzien van aandak, schouderstukken, muurvlechtingen en blind uilengat; dakvenster eveneens voorzien van tuitgeveltje met muurvlechtingen; verdiepte, rechth. muuropeningen onder tudorbogige ontlastingsboog ter hoogte van het woonhuis; linker zijgevel gestut door middel van hoek- en centrale steunberen;
Indeling: boerenhuis omvattende l. dwarsschuur, drie trav. tellende stalling, privaat, acht trav. tellend woonhuis rechts; linkergevel met dubbelhuisopstand aan straatzijde.

Literatuur

Archieven
Stadsarchief Ieper, Kasselrij Ieper, Processen (1660, procesbundel met copie van verkoopaskte uit 1652)

Gedrukte bronnen - kranten
"Nieuwsblad van Yperen en van het Arrondissement", 10.02.1906, p. 2.
"Het Weekblad voor Oost- West- en Zeeuwsch-Vlaanderen", zondag 18 februari 1906, jg. 16, nr.7.
"Dodelijk werkongeval in de molen te Brielen", Het Ypersch Nieuws, 28.11.1953.

Werken
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1993, p. 66-67.
John Verpaalen, "Molens van de frontstreek", Koksijde, De Klaproos, 1995, p. 43-45.
Delepiere A.-M., Huys M. & Lion M., "Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Ieper, Kanton Ieper, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 11N1", Brussel - Turnhout, 1987.
John Verpaalen, "Een standaardmolen op torenkot bij Ieper", in: Levende Molens, maart 2006.
Lieven Denewet, in: Mededelingenblad van de Werkgroep Westvlaamse Molens, X, 1994, 4 (okt.-dec.) (over de vertelling van René Decadt)
"Bouwen door de eeuwen heen in Vlanderen, provincie West-Vlaanderen, arrondissement Ieper, deel 11n-1", Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, 1987.

Mailberichten
Marnix Van Ryckeghem, 12.03.2017 (met signalement van de procesbundel van 1660)

Overige foto's

Molen Parret, Amelootmolen, Brielen (Ieper), Origineel, coll. F. Weemaes, Terneuzen. Uitgave als prentkaart, Stichting Levende Molens, Roosendaal, 2007 (reeks Jubileumkaarten, 20-jarig bestaan) | Database Belgische molens
© Origineel, coll. F. Weemaes, Terneuzen. Uitgave als prentkaart, Stichting Levende Molens, Roosendaal, 2007 (reeks Jubileumkaarten, 20-jarig bestaan)
Molen Parret, Amelootmolen, Brielen (Ieper), Foto: Eelkje Vanderhispallie, 01.07.2010 | Database Belgische molens
© Foto: Eelkje Vanderhispallie, 01.07.2010
Molen Parret, Amelootmolen, Brielen (Ieper), Foto: Eelkje Vanderhispallie, 01.07.2010 | Database Belgische molens
© Foto: Eelkje Vanderhispallie, 01.07.2010