De Dorpsmolen of Molen Maelfeyt, genoemd naar de laatste molenaar, was een houten korenwindmolen in de Vijfwegestraat 16. De molen was centraal gelegen in het dorp, op ruim 2 gemeten cijnsgrond, eigendom van de kerk.

Hij werd opgericht rond 1500. We zien hem afgebeeld op de kaart van het Brugse Vrije van ca. 1570. De molen werd vernield op het einde van de 16de eeuw tijdens de godsdiensttroebelen of tijdens het Beleg van Oostende (1601-1604).

Laureins Meersman bekwam in 1611 het octrooi om "op het pasteurijelandt (= pastoorsland)" een korenwindmolen te bouwen. Het betreft hier de heropbouw van de vernielde molen.

Hij staat afgebeeld op de Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een staakmolen.

Molenaars:
- 1611-1628: Laureins Meersman
- 1628: Jan Smissaert
- einde 17de eeuw: Passchier Amijs. Hij staat in de parochierekening van 1703 als totaal "insolvent" geboekt: hij kon zijn taks als molenaar niet meer betalen.
- 1730-1735: Gaspard de Muijtter. De molen werd in 1734 op 2 ponden belast.
In de volkstelling van 1748 staat het gezin De Smidt-Hampe bekend met drie kinderen de Muijtter, waarvan de oudste 16 en de jongste 12 jaar is. Vermoedelijk was de Muijtter haar eerste echtgenoot die in 1736 overleed. Nog in dat jaar was Petronella met Benedictus De Smidt hertrouwd.
- 1736-1771: Benedictus de Smidt, gehuwd met Petronella Hampe-Callewaert. In de kerkrekening van 1744: "molenaere B. De Smidt: cijns betaelt voor den grond daer den muelen op staet".
- 1771-1779: Petronella Hampe-Callewaert, weduwe van Benectus de Smidt
- 1789: overname van de cijnsgrond door Louis Van Daele
- 1789: Jacob Van Daele (Vlissegem, 1751-1833), zoon van Petrus van Daele, afkomstig van Zandvoorde en gehuwd met Marie Schotte en in 1748 gekend als "matsenaere en winckelier". Hun eerste kind Marie is één maand bij de volkstelling van 1748. Zoon Jacob werd geen metselaar, maar molenaar. Hij  huwde met Isabella Vanparijs, afkomstig van Ichtegem. In 1789 bekwam h ij de Dorpsmolen en werd met zijn gezin van vijf kinderen een welgesteld man.

Eigenaars na 1820:
- 1828, verkoop: Van Daele Frans (Vlissegem, 1799-1846), molenaar te Vlissegem, gehuwd met Theresia Hendrica Gevaert (°Sint-Pieters-Brugge, °1806 of 1807 - +1886). Toen hij in 1846 overleed, hertrouwde THereisa met molenaar Carel Devriendt uit Leke
- 24.06.1846, erfenis: de erfgenamen van: a) Van Daele Frans, b) Van Daele Jean en c) Van Daele Augustus (overlijden van Frans Van Daele)
- 21.08.1847, verkoop: Gevaert Theresia Hendrica (zie hoger), weduwe Van Daele Frans, molenarin te Vlissegem (notaris Claerhoudt)
- 1864, huwelijk: Devriendt-Gevaert Carolus, molenaar te Vlissegem (°Leke 1811). Zij hadden 4 kinderen Vandaele (Pieter (°1827), Louis (°1834), Frans (°1840), Louise (°1844) en 2 kinderen Devriendt (°Camilla 1848) en Carel (°1850).
- 22.05.1886, erfenis: Van Daele Frans (Vlissegem, 1841-1913), molenaar te Vlissegem (overlijden van Carolus Devriendt) Hij was gehuwd met Octavie Vandewoestijne uit Sint-Michiels bij Brugge (1851-1925). Zij was de groottante van molenexpert Bruggeling Christian Devyt. Naar eigen zeggen heeft hij er zijn hele jeugd (o.m. de tweede wereldoorlog) versleten.
- 01.08.1905, verkoop: Maelfeyt Louis (Vlissegem 1868-1923), molenaar te Vlissegem, aldaar gehuwd in 1905 met Mathilde Willems (Vlissegem, 1880-1969) (notaris Vanderhofstadt - graanwindmolen in het dorp)
- 01.01.1923, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Louis Maelfeyt), waaronder August (°Vlissegem 1877 - +Klemskerke 1946), molenaar in 1924-1934. In 1901 was hij al geïnteresseerd in de Dorpsmolen, maar de vraagprijs was toen te hoog. Zoon René Maelfeyt (1909-2004) was molenaar in 1934-1940, landbouwer en herbergier en werd opgevolgd door broer August jr (zie hierna)
- 18.01.1946, afstand: Maelfeyt August (Vlissegem, 1915-1984), gehuwd in 1941 met José (Jozefa) Goris (Wommelgem 1918 - Wenduine, RVT De Branding 2000) (notaris Storme - molen en erf)

Van 1779 tot 1901 werd de molen begaan door de familie van Daele.

Op het einde van de 19de eeuw was er molenaar: Franciscus Van Daele (Vlissegem 16.4.1841 – Vlissegem 16.7.1913), eveneens dismeester, gehuwd met Octavie Van de Woestyne (Sint-Michiels 13.11.1851 – Vlissegem 20.5.1925).

Louis Maelfeyt kocht de molen in 1905 in een openbare verkoping aan voor 18.000 frank of 20.000 frank alles inbegrepen.

Op 22 juni 1904 liet Frans Van Daele een nieuwe pestel plaatsen. Vele mensen hielpen aan dit karwei.

Wanneer Frans Vandaele in 1901 stopte als molenaar, werd het malen verdergezet door Pieter Maelfeyt. Frans bleef hij in het bezit van de Dorpsmolen tot aan de openbare verkoping op 1 augustus 1905. Dan werd de molen met kopen 2 en 3 openbaar verkocht voor 18.000 frank (of 20.000 frank met de kosten) aan Louis Maelfeyt (Vlissegem 21.5.1868 - Vlissegem 1.1.1923) en zijn echtgenote Mathilde Willems (18.11.1880 – 7.11.1969). 

René Maelfeyt (overleden op 23 oktober 2004, 95 jaar), zoon van Louis, zette de traditie verder en was molenaar van 1934 tot einde 1940. Hij was tevens landbouwer en herbergier van "De Toekomst" aan de Lepelemstraat. Op 18 januari 1946 was er de verkoop van de molen, woning en erf aan zoon August "Gusje" Maelfeyt (04.03.1915 - 02.10.1984).

Een hulpmotor werd in het teerlingkot onderaan de molen geplaatst. Omwille van de concurrentie van een motormaalderij liet de weduwe Maelfeyt rond 1935 de Gistelse molenbouwer Charles Peel tussen twee teerlingen een tweedehandse, rechtstaande ruwoliemotor van 20 pk installeren.Tussen de twee andere teerlingen werden de waterbakken voor de koeling opgesteld. Een eerste drijfwerk, geplaatst tussen de maal- en steenzolder, zette door middel van kamwielen de mechanische kracht over op de maalstenen van de voormolen. Een tweede overbrengingsas, geplaatst op het pineind en de ijzerbalk, dreef de pletter en de zakkenophaler aan. Eenmaal op de juiste plaats gebracht, kon de staakmolen door de hulpmotor worden aangedreven. Enkel de riem diende nog opgelegd te worden, het kleine tandwiel ingeschoven en een viertal tanden uit het voorwiel genomen. Om opnieuw op wind te draaien dienden enkel de omgekeerde handelingen te gebeuren.

Rond 1944 werd de oude ruwoliemotor vervangen door een nieuwe dieselmotor.

De molen bleef tot juist na de tweede wereldoorlog (1945) in werking.

Een roede had een houten pestel. De andere had een ijzeren pestel, in 1941 geplaatst en afkomstig uit de Groenhagemolen te Leffinge. Deze pestel werd ongeveer 1 meter aan elk einde ingekort. De vlucht bedroeg slechts 20 meter. Er waren twee steenkoppels. Op het vangwiel stond "den 7 july 1711", op het voorwiel "RDK LVD 1758", op een klauwijzer "1793" en "PDL". Op de middenlijst las men "DESEN MVELEN BEHORT TOE AAN BENED/ICTVS DE SMIDT 1736". Molenaar B. De Smidt was in dat jaar gehuwd met Petronella Callewaert.

In 1947 werd een nieuwe motormaalderij geïnstalleerd.

In de storm van 5 december 1961 kreeg de molenkast erg te lijden. Een hele tijd al was aan één zijde de middenlijst beginnen scheuren. Aan de andere zijde schoof zij van de steenbalk af. Met het gewicht van de askop en een overgebleven steenkoppel heeft de storm hierop een zware druk uitgeoefend. In de stormwind van de nacht van 10 op 11 december is hij in de vroege morgen gevallen. De sterk vervallen molen had geen schijn van kans tegen de woeste windstoten. Enkel het gebint (staak, kruisplaten, schoren) en de steenbalk boven de staak bleven overeind. Deze vielen pas in de stormnacht van 2 op 3 maart 1986. Hoewel de steenbalk 25 jaar op de staak was blijven liggen waren in de ijzeren maan drie oude breuken.

De weduwe van August Maelfeyt +1984), Josepha Goris, bleef de 17de eeuwse-molenaarswoning bewonen tot haar overlijden in 1996 in "De Branding" te Wenduine. Zij was de dochter van een molenaar met watermolen uit de Kempen. August had haar leren kennen tijdens zijn soldatendienst. Na hun huwelijk trokken ze in het molenhuis en werkten met de windmolen.  In 2006-2007 werd het huis omgebouwd tot restaurant "Bistro 't Molenhuys".

Lieven DENEWET, Herman HOLEMANS & Christian DEVYT

"Molen omgewaaid", in: Brugsch Handelsblad, 14.12.1961.
Molen omgewaaid – De molen die sinds lange tijd nog slechts de schim was van wat hij vroeger is geweest, heeft de jongste storm niet kunnen overleven. Zaterdag jongstleden gaf hij de pijp aan Maarten.  De molen zakte in mekaar en is volledig vernield.

Foto's molenaarsfamilie
- Molenaar August Maelfeyt (rechts) voor het Molenhuis. Foto jaren 1950
- Zijn weduwe Josepha Gooris voor het Molenhuis.

Archieven
Rijksarchief Gent, Vorstelijke Domeinen Oost-Vlaanderen, nr. 133 (octrooi van 1611)
Provinciaal Archief Brugge, Hinderlijke Inrichtingen, 13/15/17-GB/2000-40-r

Gedrukte bronnen
De Belgische Molenaar 32, 1937, 46, 468-469.

Werken
""Het dagboek van Louis Vermeersch, boer op het Morzeelehof, 1828-1912" (waarin de plaatsing van een nieuwe pestel op 22 juni 1904).
Boterberghe R., Geschiedenis van de landelijke parochies Klemskerke-Vlissegem en van de badplaats De Haan, Brugge, 2000, p. 129-130.
Monteyne G., Vandaele R., Vlissegem een 1000-jarige geschiedenis: van Scamel Weeke tot SunParks De Haan, Beernem, 2006, p. 134, 170-171, 189.
Vandenberghe E. e.a., De Haan opnieuw bekeken. Deel II, s.l., 1999, p. 32.
C. Devyt, "Onze windmolens in 1961", Biekorf, 1961.
C. Devyt, "Onze windmolens in 1962" - Biekorf, 1962.
C. Devyt, "Onze windmolens in 1986", Biekorf, 1986.
C. Devyt, "Onze windmolens in 2004", Biekorf, 2004.
Jacques Lorthiois, "Flandre Occidentale. Meuniers et moulins de West-Flandre", L'Intermédiaire des Généalogistes, n° 170, XXIX, 1974, 2, p. 116-126 (124).
Herman Holemans, "West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.
"Molen omgewaaid", in: Brugsch Handelsblad, 14.12.1961.
www. bistromolenhuys.be
"Eugenie Vermeire, weduwe van Camile Claeys 100 jaar (33 jaar te Vlissegem / 67 jaar in Den Haan 8 oktober 1888-1988)"
Mededelingen door Chr. Devyt uit Brugge, 2011-2012, die een achterneef is van de molenaarsvrouw Octavie Vandewoestyne (zijn groottante) en goed bevriend was met de molenaars Maelfeyt. Naar zijn zeggen heeft hij er zijn hele jeugd (o.m. de tweede wereldoorlog) versleten.
Foto: John Verpaalen, Roosendaal, 09.12.2014.