Koersel (Beringen), Vlaanderen, Limburg
- Naam
- Molen Dompas
- Ligging
- Sportlaan
3580 Koersel (Beringen)
vroegere Molenstraat
kadasterperceel B2091
Vlaanderen - Limburg
- Geo positie
- 51.057919, 5.277483 (Google Streetview)
- Gebouwd
- 1870 / 1878
- Verdwenen
- 1960, onttakeld / 2003, romp gesloopt
- Type
- Stenen grondzeiler
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 3289
- Ten Bruggencatenummer
- 05144
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Molen Dompas (naar de molenaar-uitbater) was een stenen graanwindmolen, type grondzeiler, aan de huidige Sportlaan, vroegere Molenstraat, op het Klein Veld.
De molen werd opgericht in 1870 in opdracht van Eduard Vanhove, kapelaan te Zolder en later pastoor te Vucht. Na de voltooiing bleek dat de molenbouwers de molen op een verkeerd perceel (sectie B nr. 2097) hadden opgericht. Na heel wat moeilijkheden brak men de molen in 1878 af en herbouwde men hem op het juiste perceel (B2091 b) aan de huidige Sportlaan.
Eduard Vanhove was wederom de bouwheer van deze nieuwe molen. Na de bouw in 1878 werd de molen in erfpacht gegeven voor 100 jaar aan Henri Nulens en Maria-Theresia Scraeyen, voorheen molenaars te Tessenderlo.
Opeenvolgende eigenaars en erfpachters.
Jaar Eigenaar Erfpachter
1884 Eduard Vanhove, pastoor te Vucht Henri Nulens-Scraeyen, molenaar
1893 Idem Alfons Dompas-Vanmelbeek, molenaar
1903 Henriette en Maria Vanhove, Idem
eigenaars te Tessenderlo
1908 Weduwe Frans Vertessen-Vanhove, Idem
brouwster te Tessenderlo
1917 Idem Wed. en kinderen Alfons Dompas-Vanmelbeek
1927 Idem Maximiliaan Dompas-Vaes, molenaar
1937 Jozef Vertessen, bestuurder Idem
van het college te Neerpelt
1966 erfgenamen Jozef Vertessen Idem
1970 Lambert Indekeu-Vertessen, Wed. en kinderen Maximiliaan Dompas-Vaes
Neeroeteren
1978 Idem einde van de erfpacht
De windmolen werd beschermd als monument bij besluit van secretaris-generaal Nyns op 13 april 1944. Hij werd gedeklasseerd bij koninklijk besluit van 11 september 1968.
De molen werd van kap en wieken ontdaan in 1960. In het voorjaar 2003 werd de overgebleven, ledige romp gesloopt.
Zie ook: Koersel, Molen Vanhove
Werner SMET & Herman HOLEMANS
Literatuur
eLieven Denewet, "Twee Limburgse molenrompen gesloopt: Koersel en Lommel", Molenecho's, jg. 31, 2003, 1, p. 30-34.
Werner Smet & Herman Holemans, Limburgse windmolens in heden en verleden, Nieuwkerken, 1981, p. 87-89.
Kerkuil, Van zwaaiende wieken en tuimelende raderen in de Kempen en in Haspengouw, in: Moeder van Goeden Raad, september 1954, p. 205-208.
Bert Van Doorslaer, Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg, Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996.
Frans Keersmaekers, Molens in het Land van Ham. De geschiedenis der wind-, water-, stoom-, vuur- en elektrische molens in het Land van Ham en omliggende, Ham, Heemkunde Ham, 1998, p. 48-49.
B. Lindekens, Koersel. Hier lopen de wegen dood in de heide, in: Het Rijk der Vrouw, 18 februari 1965.
W. Schouteden, Van gehucht tot mijncentrum.
De windmolen te Koersel, in: Het Laatste Nieuws, 1963.
F. Schlusmans m.m.v. J. Gyselinck, A. Linters, R. Wissels, M. Buyle M.-Ch. De Graeve, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6N1 (A-Ha), Brussel - Gent, 1981.