Molenechos's Homepage Molenechos.org

Koersel (Beringen), Vlaanderen, Limburg

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Molen Dompas
Ligging
Sportlaan
3580 Koersel (Beringen)
vroegere Molenstraat
kadasterperceel B2091
Vlaanderen - Limburg
Geo positie
51.057919, 5.277483 (Google Streetview)
Gebouwd
1870 / 1878
Verdwenen
1960, onttakeld / 2003, romp gesloopt
Type
Stenen grondzeiler
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
3289
Ten Bruggencatenummer
05144  
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

De Molen Dompas (naar de molenaar-uitbater) was een stenen graanwindmolen, type grondzeiler, aan de huidige Sportlaan, vroegere Molenstraat, op het Klein Veld.

De molen werd opgericht in 1870 in opdracht van Eduard Vanhove, kapelaan te Zolder en later pastoor te Vucht. Na de voltooiing bleek dat de molenbouwers de molen op een verkeerd perceel (sectie B nr. 2097) hadden opgericht. Na heel wat moeilijkheden brak men de molen in 1878 af en herbouwde men hem op het juiste perceel (B2091 b) aan de huidige Sportlaan.

Eduard Vanhove was wederom de bouwheer van deze nieuwe molen. Na de bouw in 1878 werd de molen in erfpacht gegeven voor 100 jaar aan Henri Nulens en Maria-Theresia Scraeyen, voorheen molenaars te Tessenderlo.

Opeenvolgende eigenaars en erfpachters.

Jaar        Eigenaar                                         Erfpachter
1884       Eduard Vanhove, pastoor te Vucht     Henri Nulens-Scraeyen, molenaar
1893       Idem                                              Alfons Dompas-Vanmelbeek, molenaar
1903       Henriette en Maria Vanhove,             Idem
              eigenaars te Tessenderlo
1908       Weduwe Frans Vertessen-Vanhove,   Idem
              brouwster te Tessenderlo
1917       Idem                                              Wed. en kinderen Alfons Dompas-Vanmelbeek
1927       Idem                                              Maximiliaan Dompas-Vaes, molenaar
1937       Jozef Vertessen, bestuurder              Idem
              van het college te Neerpelt
1966       erfgenamen Jozef Vertessen             Idem
1970       Lambert Indekeu-Vertessen,             Wed. en kinderen Maximiliaan Dompas-Vaes
              Neeroeteren
1978       Idem                                              einde van de erfpacht

De windmolen werd beschermd als monument bij besluit van secretaris-generaal Nyns op 13 april 1944. Hij werd gedeklasseerd bij koninklijk besluit van 11 september 1968.

De molen werd van kap en wieken ontdaan in 1960. In het voorjaar 2003 werd de overgebleven, ledige romp gesloopt.

Zie ook: Koersel, Molen Vanhove

Werner SMET & Herman HOLEMANS

Literatuur

eLieven Denewet, "Twee Limburgse molenrompen gesloopt: Koersel en Lommel", Molenecho's, jg. 31, 2003, 1, p. 30-34.
Werner Smet & Herman Holemans, Limburgse windmolens in heden en verleden, Nieuwkerken, 1981, p. 87-89.
Kerkuil, Van zwaaiende wieken en tuimelende raderen in de Kempen en in Haspengouw, in: Moeder van Goeden Raad, september 1954, p. 205-208.
Bert Van Doorslaer, Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg, Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996.
Frans Keersmaekers, Molens in het Land van Ham. De geschiedenis der wind-, water-, stoom-, vuur- en elektrische molens in het Land van Ham en omliggende, Ham, Heemkunde Ham, 1998, p. 48-49.
B. Lindekens, Koersel. Hier lopen de wegen dood in de heide, in: Het Rijk der Vrouw, 18 februari 1965.
W. Schouteden, Van gehucht tot mijncentrum.
De windmolen te Koersel, in: Het Laatste Nieuws, 1963.
F. Schlusmans m.m.v. J. Gyselinck, A. Linters, R. Wissels, M. Buyle M.-Ch. De Graeve, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6N1 (A-Ha), Brussel - Gent, 1981.

Overige foto's

Molen Dompas, Koersel (Beringen), Prentkaart Nels. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart Nels. Verzameling Ons Molenheem
Molen Dompas, Koersel (Beringen), Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Molen Dompas, Koersel (Beringen), Prentkaart (coll. D. Vandenbulcke, Staden) | Database Belgische molens
© Prentkaart (coll. D. Vandenbulcke, Staden)
Molen Dompas, Koersel (Beringen), Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Molen Dompas, Koersel (Beringen), Foto: Robert Van Ryckeghem | Database Belgische molens
© Foto: Robert Van Ryckeghem