Molenzorg

Paal (Beringen), Limburg


Prentkaart Albert 1920 (coll. D. Vandenbulcke, Staden)
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Molen Huygens

Ligging
Meldertsesteenweg 25
3583 Paal (Beringen)

ten zuidoosten
Totenberg


toon op kaart
Type
Achtkante houten bovenkruier
Functie
Korenmolen
Gebouwd
1767
Verdwenen
1963 - augustus, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Molen Huygens (vernoemd naar de laatste molenaarsfamilie) was een houten achtkante bovenkruier om graan te malen, aan de zuidoostzijde van de Meldertsesteenweg (nr. 25).

Volgens overlevering zou de molen gebouwd zijn in 1767. Hij komt evenwel niet voor op de Ferrariskaart van ca. 1775 en ook niet op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844). Wel zien we de molen aangeduid, met het algemeen windmolenteken, op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850).

De eerste gekende eigenaar, in 1844, was de weduwe van Antonius Wouters, rentenierster in Paal. Zij verklaarde veel concurrentie te ondervinden van de watermolens van Paal en van Beringen.
In 1854 werd de molen geërfd door Gerard Wouters, arbeider in Paal. Deze verkocht de molen in 1855 aan de weduwe van Bernard Ghijs.

Vanaf 1855 tot aan de afbraak in 1963 behoorde de molen toe aan de familie Huygens:
- 1855: aankoop door Victor Huygens
- 1874: overgelaten aan zijn kinderren
- 1886: molenaar Benedictus Huygens-Leyssens
- 1893: Jozef Huygens, gehuwd met Maria Agnes Parijn
- 1926: Bernard Huygens-Simons
- 1938: Henri Huygens-Verboven
Josephus "Jef" Huygens was de laatste die de molen gebruikte. Hij stopte met malen in 1955.

De molen werd beschermd als monument bij koninklijk besluit van 31 december 1945.

Na de stillegging in 1955 geraakte de molen vrij vlug in verval. Zodoende werd hij in augustus 1963 afgebroken door een firma uit Heppen bij Leopoldsburg. Onderdelen van de molen werden hergebruikt bij de bouw van woningen. Zo zitten er molenbalken in een woning te Tervant.

Op de vroegere standplaats van de molen werden twee huizen gebouwd, met name voor dochter Ria en zoon Lucien van de laatste molenaar Jef Huygens. De vroegere molenstenen en een waarheidsgetrouwe maquette in halve wasknijpers van de molen staan nu nog in winkel "Delicatessen De Meulen", Heldenlaan 15 te Paal.

Molenliefhebber François Gijsbrechts uit Linkhout getuigt dat hij enkele keren meereed met de vrachtwagen voor de aflevering van de balken. Hij was bij de afbraak 10 jaar oud en woonde toen op amper 50 meter van de molen. Hij vond deze sloop één van de grootste ontgoochelingen als jonge knaap...

Nadat de molen aan de Meldertsesteenweg verlaten en afgebroken werd, werkte de  familie Huygens verder in een nieuw pand in de Kapelstraat, waar tuinzaden verkocht werden en later een bakkerij tot stand kwam. Vanaf 1972 nam Louis Thijs de zaak van zijn schoonvader Jef Huygens over. "Louis van de Mulder" maakte van ‘de mensen terug leren gezond brood bakken’ zijn levenswerk. Hij ontwikkelde zijn eigen samenstellingen  van bloem en meel, zonder toevoegingen van verbeteraar, suikers of vetten.
Van heinde en ver kwamen ze naar Paal om de unieke recepten en werkwijze te ontdekken met zijn beroemde bakdemonstratie op zondag.
In 2005 verhuisde de speciaalzaak Thijs naar het vroegere pand van het Hof ter Engelen in de Heldenlaan 15 te Paal. De zaak werd uitgebreid onder de nieuwe naam ‘Delicatessen De Meulen’.
In november 2010 werd Delicatessen De Meulen overgenomen. Onder het motto ‘Gezond Genieten’ worden de vroegere activiteiten van De Meulen verder gezet en het deel Delicatessen verder uitgebouwd.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

 

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Ferrariskaart (ca. 1775) (niet aangeduid)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) (niet aangeduid)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)

Werken
- Brockmans C., Van Buiting tot Paal.
- De molens van Paal, in: Kiosk (Heemkundig tijdschrift van Beringen, Paal en Koersel), Beringen, jg. 2, 1996, 3 (nr. 6); jg. 3, 1997, 2 (nr. 9).
- Holemans Herman & Smet Werner, Limburgse windmolens in heden en verleden, Nieuwkerken, Ten Bos / Studiekring Ons Molenheem, 1981. 
- Houteden W., Beringen, vroeger en nu, Beringen, s.d.
- Vanderaerden Albert & Wellens Eugène, "Onze Lummense molens, molenaars en bakkers", Lummen, Geschied- en Heemkundige Kring Groot Lummen, 1996, p. 66-67.
- W(eyns) J., Paal: eigenaardige kruiing, Ons Heem, XI, 1956, p. 187.
Een molengebied, Ons Heem, XII, 1957, p. 64.

Persberichten
- Emb., Jef Huygens: "Ik ben nooit ene geweest om op te vallen, in: Het Belang van Limburg, 18.04.1980.
- Lindekens B., Paal in de Kempen. Dorp met weinig verleden maar met veel toekomst, in: Het Rijk der Vrouw, 01.11.1962.

Mailberichten
- François Gijsbrechts, Linkhout, 10.05.2014 (getuigenis over de afbraak van de molen in 1963)
- Julien Huygens (Meldertsesteenweg 19, 3583 Paal), zoon van de laatste molenaar Jef Huygens, 02.08.2022.

Overige foto's

<p>Molen Huygens</p>

Prentkaart (coll. François Gijsbrechts, Linkhout)

<p>Molen Huygens</p>

Prentkaart (coll. François Gijsbrechts, Linkhout)

<p>Molen Huygens</p>

Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem

<p>Molen Huygens</p>

Verzameling Ons Molenheem

<p>Molen Huygens</p>

In verval. Verzameling Ons Molenheem

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: dinsdag 9 augustus 2022

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens