De Langveldmolen was een stenen graanwindmolen uit 1857 op het Langveld. Tot voor enkele decennia werd de (nog bestaande) Heidemolen door oudere inwoners van Malderen doorgaans de “houten molen” genoemd. Dat komt omdat zij zich nog konden herinneren dat er ook een stenen windmolen had bestaan.

Op 28 december 1856 besprak het schepencollege een aanvraag van Jan Baptist Leemans, een landbouwer en molenaar die in Buggenhout woonde, en die de toelating vroeg om in Malderen op het perceel wijk E nr. 119 van het kadaster een graanwindmolen te mogen bouwen.
Uit het onderzoek van commodo en incommodo, dat hierop volgde en dat op 4 februari 1857 werd afgesloten, leren we dat het hier ging om “eenen gewoonlijken steenen graanwindmolen met 2 koppelmaalsteenen, door den wind op vier molenroeden in bewerking gebracht, ten dienste der inwoonders en de omliggende gemeentens”.
Uit hetzelfde onderzoek leren we ook dat niemand zich tegen dit project verzette. Zelfs niet de molenaar van de nabijgelegen Heidemolen, die toch een serieuze concurrentie kon verwachten. Was dat niet vreemd? Toch niet!
Jan Baptist Leemans (° ca 1815) was immers een volle neef van de broers en zusters Leemans die, na de dood van hun vader Charles in 1853, de inkomsten van de heidemolen met hun moeder Joanna Kuyckens deelden.
Het schepencollege besloot dan ook om de aanvraag van Jan Baptist “in haren geheelen inhoud in te willigen”.

In het gemeentelijk archief van Londerzeel is er daarna lange tijd niets meer over die eventuele nieuwe molen terug te vinden. Misschien had Jan Baptist Leemans zich bedacht… en werd de bouwvergunning nooit gebruikt.

Gelukkig bestaan de kadastergegevens van die periode nog, en daarin wordt de Langveldmolen, gelegen op het Langveld tegen de Nieuwstraat voor de eerste keer in 1864 vermeld. In 1865 werd hij belastbaar. De Stenen Molen lag op een plek, gekend door ingewijden als de buurt van "het Schuurken".

Jan Baptist Leemans werd weduwnaar in 1886. Vanaf 24 augustus van dat jaar moest hij de eigendom van zijn molen delen met Jan Lodewijk Teugels, die in 1882 in gemeenschap van goederen met zijn enige dochter Joanna Leemans was getrouwd, en ondertussen zelf ook al weduwnaar was geworden. Jan Baptist was toen al 71 jaar, te oud om te malen, en zijn schoonzoon had andere bezigheden.

Daarom werd de Langveldmolen op 29 november 1888 verkocht aan molenaar Jozef Maria Jan Weymans (° Malderen 3-7-1855) en aan diens verloofde Maria Justina Van den Bossche (° Malderen 5-3-1851), waarmee hij op 8 januari 1889 zou trouwen.

Op 15 april 1892 werd de stenen windmolen doorverkocht aan molenaar Petrus Benediktus Thomas (° Rossem 4-1-1868) die op het punt stond om met Maria Stephania De Smedt te trouwen en dat op 13 oktober daaropvolgend in Steenhuffel ook deed.

In 1905 sloeg echter het noodlot toe. Volgend verslag reproduceren we letterlijk uit de gemeenteraadszitting van 27 juni van dat jaar: “De heeren Rombauts en Van Tricht onderwerpen aan het advies van den gemeenteraad, de buitengewone schoone gelegenheid die zich voordoet tot het rechter leggen der Statiestraat, omtrent den molen van d’heer Thomas.

Zij herinneren dat de steenen windmolen van gemelde heer Thomas in maart door een brand vernield werd en dat het kollegie van burgemeester en schepenen zich verzet heeft tegen het heropbouwen van den molen op dezelfde grondvesten, ten einde alle mogelijke rampen te voorkomen. Thans zijn de windmolen met oude afhankelijke gebouwen totaal weggeruimd. Hierdoor doet zich eene schoone gelegenheid voor om de Statiestraat op die plaats te verleggen, hetgeen een schoon aanzien op de Statiestraat zou uitmaken. Na bespreking wordt er voorgesteld deze zaak uit te stellen en te onderzoeken.”

Uitgesteld, maar niet verloren. In de notulen van de gemeenteraadszitting van 23 augustus staat: “Gezien onze beraadslaging van den 27 juni laatst aangaande het verplaatsen der Statiestraat aan den molen van d’heer Thomas doen de heeren Rombauts, burgemeester, en Van Tricht, schepen, uitschijnen dat het eenen plicht is van ’t gemeentebestuur dergelijke gelegenheden waar te nemen om eene zoo schoone verbetering als deze uit te voeren. Er wordt vastgesteld tot zekerheid hiervan een plan te laten opmaken door den heer Callens, landmeter te St. Amands, de noodige onteigeningen van grond te doen, en de kassei op die plaats te verleggen wanneer het later zal goedgevonden worden. Deze voorstel wordt met algemeen stemmen aangenomen.”

Tot zover de 48 jarige geschiedenis van de stenen windmolen van Malderen. Of misschien toch niet helemaal… Op de plaats waar hij stond heeft nog geruime tijd de herberg “het Molenhuis” gelegen.

Louis DE BONDT

Louis De Bondt, De molens van Londerzeel, Malderen en Steenhuffel, op: http:// users.telenet. be/Londerzeelvroeger/Molens.htm (Louid De Bondt)
Alfons Moeyersons, De Molens van Londerzeel, in: Tijdschrift van de Geschied- en Oudheidkundige Kring van Londerzeel, 2004, nr. 1, p. 3-18.
Marcel Slachmuijlders, Kroniek van Londerzeel, p. 186 e.v.
Herman Holemans, Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z), Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992.
M.A. Duwaerts e.a., De molens in Brabant, Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.