Molenechos's Homepage Molenechos.org

Vilvoorde, Vlaanderen - Vlaams-Brabant

Verdwenen molen

karakteristiek

Naam
Bals Molen
Ligging
Windmolenstraat
1800 Vilvoorde
grens met Peutie
1,6 km ten O v.h. centrum
op 200 m van Zoontjes Molen
LC 155.54 0 - 179.85 N
kadasterperceel G269c
Vlaanderen - Vlaams-Brabant
toon op kaart
Gebouwd
1838
Verdwenen
1840 - 25 maart, blikseminslag / 1914, grote oorlogsschade / 1924, onttakeld / na 1993, sloop ingekorte romp
Type
Stenen bergmolen
Functie
Korenmolen
Database nummer
3420
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

Bals Molen was een stenen bergmolen die in 1838 werd gebouwd door Zoontjes aan de Windmolenstraat op de grens met Perk, op 200 meter afstand van de Zoontjes Molen, een gelijkaardige stenen bergmolen die 7 jaar voordien was opgericht (zie aldaar).

De molen werd opgetrokken met bakstenen van de streek. De muren hadden een gemiddelde dikte van 1,35 meter. De bouw duurde 9 maanden.

Opeenvolgende eigenaars
- 1839, opbouw: Bal Franciscus Emmanuel, molenaar te Vilvoorde
- 06.02.1875, deling: Bal-De Roover Lodewijk, molenaar te Vilvoorde (notaris Deruydts)
- 25.06.1880, gift: Bal-Vanderelst Jan, molenaar te Vilvoorde (notaris Deruydts)
- 30.11.1883, verkoop: Verlinden-Van Hamme Jozef, molenaar te Sint-Joris-Winge (notaris Kips)
- 09.06.1885, verkoop: De Ruydts-Balasse Jan Lodewijk Leopold, notaris te Brusel (notaris Vander Burght)
- 02.01.1899, verkoop: De Roover-Heuvelmans Jan Henry, pluimdierkoopman te Brussel (notaris Bal)
- 07.03.1932, vezrkoop: Hertens-De Laet Willem, molenaar te Vilvoorde (notaris De Ruydts - oude gebouwen eertijds molen)
- 23.01.1962, gift: Hertens-Delobel Jozef Jan Frans, bediende te Vilvoorde (notaris Lumen)
- 11.07.1969, gift: Balduzzi-Courtens Angelo Giovanni, ondernemer te Vilvoorde (notaris Lumen)

Op 25 maart 1840 werd de molen vernield door een brand, veroozaakt door de bliksem. Alleen de zwartverbrande muren bleven overeind.

De molen werd onmiddellijk wederopgebouwd en in 1841 kon hij weer het graan malen zoals voorheen.

In april 1880 deed zich een ongeval voor in de molen. Het parket kwam ter plaatse om een onderzoek in te stellen.

Vroeger was het molenaarshuis tevens een drankgelegenheid en de benedenverdieping van de molen werd bij kermissen en feesten als danszaal gebruikt. (Dit gebeurde niet meer in 1902).

Einde 1914 werd de molen zwaar beschadigd door de Duitsers. In die tijd mocht de molenaar slechts zes dagen malen per maand.

De wieken, die in zeer slechte staat waren, werden in 1924 verwijderd. Eén metalen roede werd verkocht aan een molenaar uit Sterrebeek. De molen werd toen aangedreven door een zuiggasmotor en werd daarna tot woning ingericht.

De basis van de molen en de eerste vedieping waren nog in de jaren 1960 bewoond, maar verkeerde in slechte staat. Het restant werd na 1993 opgeruimd. Thans is er een nieuwbouw gevestigd.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Gedrukte bronnen
De Denderbode, 18.04.1880.
Land van Aalst, 18.04.1880

Werken
René Puttemans, De Windmolens uit het Vilvoordse (rechter Zenneoever), in: Eigen Schoon en De Brabander, XIV, 1931, p. 280-281 (Vilvoorde: Bal's molen)
Calderon Adelijn, Historiek der straten van Vilvoorde, Leuven, Uitgeverij Jan van Helmont, 1993, pp 376-379.
Lauwers J., Peutie en zijn voormalig begijnhof van Steenvoort, Peutie-Tielt, 1976.
Lauwers J., De stad Vilvoorde. Peutie, in Kuierend door Midden-Brabant. De witloof- en druivenstreek, Winksele, 1987, p. 99-104.
Vanden Wijngaerd C., Peutie, dorp bij de stad, Historiek-reeks CVP-Vilvoorde, Vilvoorde, 1988.
Verbesselt J., Het parochiewezen in Brabant tot het einde van de 13e eeuw, deel XI, Pittem, 1972, p. 100-119.
Verheyden A.L.E., Vilvoorde in oude prentkaarten, deel I, Zaltbommel, 1972, nrs. 126-128.
Verheyden A.L.E., Vilvoorde in oude prentkaarten deel II, Zaltbommel, 1979, nrs. 106-116.
Wauters A., Histoire des environs de Bruxelles, VII, Brussel, 1972, p. 8-37.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Holemans Herman, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992.
Puttemans René, "Molen van Bal - Machelen", Eigen Schoon en de Brabander, 1931.
Frans Ringoot, "De molens van Vilvoorde", Ons Molenheem (Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem), 1999, jan.-maart, nr. 1, p. 10-15.

Mededelingen
Wim van der Elst, Laken, 09.11.2013.

Overige foto's

Bals Molen, Vilvoorde, Detail van prentkaart Edit. Albert Sugg, Gent. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Detail van prentkaart Edit. Albert Sugg, Gent. Verzameling Ons Molenheem
Bals Molen, Vilvoorde, Detail van prentkaart edit. M.M. Br. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Detail van prentkaart edit. M.M. Br. Verzameling Ons Molenheem
Bals Molen, Vilvoorde, Prentkaart Albert, 1924. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart Albert, 1924. Verzameling Ons Molenheem
Bals Molen, Vilvoorde, Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Bals Molen, Vilvoorde, Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem