Molenzorg

Torhout, West-Vlaanderen


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Berg-op-Zoommolen

Ligging
Oude Gentweg 81 A
8820 Torhout

zuidzijde
tegenover Driekoningenstraat
gehucht Berg op Zoom
kadasterperceel B305


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Koren- en oliemolen
Gebouwd
voor 1775
Verdwenen
1899, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Berg-op-Zoom-molen was een houten korenwindmolen aan de zuidzjide van de Oude Gentweg (nr. 81A), tegenover de Driekoningenstraat, op het hooggelegen gehucht Berg op Zoom (vandaar de molennaam).

De staakmolen werd gebouwd voor 1775.

We zien hem aangeduid, telkens zonder benaming, op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen, in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842), op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855).

Als koop XIV in een verkoping, gehouden in opdracht van de erfgenamen ten sterfhuize van Jan Baptiste Fraeys, stadsgriffier van Torhout, op 27 juli 1790 (instel) in de herberg “den Karpel” van Pieter Hoet in Torhout en op 17 augustus (overslag) in de herberg “de Posterye” van Pieter de Vos in Torhout, wordt openbaar verkocht: een oliewindmolen, onlangs uit de grond nieuw gebouwd, met molenhuis, “partye-kot”, citerne enz., met 300 roeden erf waarop de molen zelf is gebouwd, staande in Torhout ten noordwesten van de kerk, langs de steenweg van Torhout naar Brugge, dichtbij de herberg en barrière genaamd “Bergen op Zoom”. Als koop XV wordt verkocht: het cijnsrecht op een andere oliewindmolen, met woonhuis, partye-kot, citern enz. en 228 roeden erf, staande ook in Torhout ten westen van de kerk dichtbij de herberg “de Revenge”; het cijnsrecht loopt nog tot 1 mei 1818. De molen wordt actueel gebruikt door Bernard David (jaarpacht: 20 £ gr.). De verkoping wordt geleid door de ontvanger Serruys en de landmeter Boutens, beiden wonende in Torhout.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Cools Eugenie, weduwe van Beernaert Louis en van Damman Petrus, molenarin te Torhout
- 28.04.1840, verkoop: Beernaert-Lust Bernardus, molenaar te Torhout (notaris Dieryckx)
- 05.09.1851, verkoop: Beernaert Louis, koopman te Torhout (notaris Kesteloot)
- 28.03.1871, erfenis: de kinderen (overlijden van Louis Beernaert)
- 08.02.1899, verkoop: De Cloedt Medard, smid te Torhout (notaris Verté - grond en graan- en oliewindmolen)

In 1896 was een gedeelte van de molenkap verwijderd. Na de aankoop door de Torhoutse smid Medard De Cloedt werd de driezolder-staakmolen in 1899 gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Gazette van Gend van 26 juli en 23 augustus 1790
Torhout - Oliewindmolen en molencijnsrecht te koop
Als koop XIV in een verkoping, gehouden  in opdracht van de erfgenamen ten sterfhuize van Jan Baptiste Praeys, stadsgriffier van Torhout, op 27 juli (instel) in de herberg “den Karpel” van Pieter Hoet in Torhout en op 17 augustus (overslag) in de herberg “de Posterye” van Pieter de Vos in Torhout, wordt openbaar verkocht: een oliewindmolen, onlangs uit de grond nieuw gebouwd, met molenhuis, “partye-kot”, citerne enz., met 300 roeden erf waarop de molen zelf is gebouwd, staande in Torhout ten noordwesten van de kerk, langs de steenweg van Torhout naar Brugge, dichtbij de herberg en barrière genaamd “Bergen op Zoom”.
Als koop XV wordt verkocht: het cijnsrecht op een andere oliewindmolen, met woonhuis, partye-kot, citern enz. en 228 roeden erf, staande ook in Torhout ten westen van de kerk dichtbij de herberg “de Reviere”; het cijnsrecht loopt nog tot 1 mei 1818. De molen wordt actueel gebruikt door Bernard David (jaarpacht: 20 £ gr.).
De verkoping wordt geleid door de ontvanger Serruys en de landmeter Boutens, beiden wonende in Torhout.

Literatuur

Gedrukte bron
Gazette van Gend van 26 juli en 23 augustus 1790

Werken
Roger Haelewijn, Torhout onder het Frans bestuur, Brussel, Gemeentekrediet, 1966.
Roger Haelewijn, Torhout onder het Hollands bestuur, Torhout, 1967.
Michiel Mestdagh, Archief beelden Torhout, Gent, 2002.
Michiel Mestdagh, Torhout. De geschiedenis van een stad, Torhout, 2000.
Michiel Mestdagh, Torhout, 1750-1950. Twee eeuwen stadsgeschiedenis, Brugge, 1989.
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-U, Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2003.
P. Vanneste m.m.v. S. Moeykens & T. Callens, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Torhout, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL28, 2007.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: vrijdag 11 juni 2021

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens