De Abdijmolen was een houten korenwindmolen die voor 1278 werd ogericht en de oudste windmolen was van Wevelgem. 

In 1278 werd de Guldenbergabdij van Wevelgem eigenaar van de molen, als schenking van de abdij van Nonnenbos te Zonnebeke: "die mote of tlant daer die muelne up staet of staen mach ende te staene placht, die es in die prochie van Wevelghem, tusschen die prochie van Wevelghem ende Cuertrycke". De abdij van Nonnenbos bezat dit stuk land reeds in 1197.

De Guldenbergabdij werd gesticht in 1214 in Moorsele door Margaretha van Guines, burggravin van Kortrijk. Omstreeks 1241 verhuisde de abdij evenwel naar Wevelgem. De ligging, een ‘uur gaans’ van Menen en ‘anderhalf uur gaans’ van Kortrijk, was beter. Bovendien was er de visrijke Leie, die makkelijk transport verzekerde. De abdij kwam onder bescherming van paus Innocentius IV en kende meteen een grote bouwdrift. Er werden verscheidene gebouwen opgetrokken en al in 1256 was de eerste abdijkerk voltooid. Nieuwe projecten volgden elkaar in snel tempo op: een slaapplaats voor religieuzen, een abdijmolen op de weg naar Kortrijk, een kloosterhoeve, een infirmerie, een slaapzaal, een kloosterpoort…

In 1364 kwam het tot een geschil tussen de vertegenwoordigers van graaf Lodewijk van Male en de abdis, waarbij de eerstgenoemden het maalrecht van de abdij betwistten ten voordele van de banmolens van Menen. Uiteindelijk erkende de graaf het recht op voorwarde dat er in de abdij jaarlijks een dienst zou gecelebreerd worden tot de zielenlafenis van alle voorgaande en nakomende graven van Vlaanderen.

De kloosterlingen gaven hun molen in pacht. In 1571 was Jacop Snaet er molenaar.

Bij het beleg van Kortrijk door Lodewijk XIV brandde de abdijmolen op 17 juli 1667 uit. Het jaar erop sloot de abdij een akkoord met de molenaar Pieter vande Moortele die aanvaardde om de molen en de molenaarswoning op eigen kosten te herbouwen. Daarvoor mocht hij de molen gedurende 25 jaar voor eigen rekening uitbaten.

Gedurende vele jaren was de abdij verwikkeld in een conflict met de tegenoverliggende oliewindmolen Taffin die na het afbranden van de abdijmolen ook graan begon te malen. In 1681 won de abdij het proces en was haar molen terug de enige Wevelgemse korenwindmolen.

In 1757 sloot abdis Peuterman een nieuw huurcontract af met Joseph Vandemoortele, molenaar te Gullegem, die Joannes Herman opvolgde.

Na de verkoop van de abdijgoederen in 1796 werd de molen particulier bezit.

Eigenaars na 1830:
- voor 1833, eigenaar: a) Vandemoortele Leo, molenaar te Wevelgem, b) Denys Guillaume Jacques, te Gullegem en c) en anderen
- 24.10.1833, verkoop: De Brabanderre-Van Canneyt Pierre, burgemeester te Wevelgem (notaris De Blauwe)
- later, erfenis: de weduwe en de erfgenamen (overlijden van Pierre De  Brabandere)
- 02.09.1861, gift: de weduwe en kind Ferdinand (notaris Carette)
- 28.12.1892, deling: De Brabandere-Coucke Pieter Ferdinand, molenaar te Wevelgem (notaris Carette)
- 15.10.1907, erfenis: de weduwe en de kinderen (ovelrijden van Pieter Ferdinand De Brabandere)
- 16.05.1910, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe Coucke van Pieter Ferdinand De Brabandere)
- 20.12.1913, verkoop: Van Doorne-De Brabandere Hendrik en deelhebbers, brouwer tre Bissegem (notaris Guillemyn)
- 18.03.1919, verkoop: Goemare-Godderis Maurits Omer, molenaar te Wevelgem (notaris Guillemyn)
- 28.12.1925, verkoop: Devlies (later gehuwd met Demyttenaere) Charles Louis, handelaar te Wevelgem 

De laatste eigenaar-molenaar, sinds 1925, was Charles Devlies-Demyttenaere. In 1938 was de molen nog in betrekkelijk goede staat, maar hij werkte bijna niet meer. De nabijheid van het vliegveld en van daar het aanhoudend bouwen langs de Kortrijkstraat hinderden de molen. Het deed ook de grondprijzen aanzienlijk stijgen. Het aantal klanten verminderde aangezien de bevolking meer aan vlas doet.  De eigenaar zocht  de molen van de hand te doen en de grond als bouwgrond te gelde te maken.

Omdat de molen een duidelijk merkpunt voor het militarie vliegveld vormde, werd hij op bevel van de Duitse legeroverheid gesloopt gedurende de tweede week van juni 1940. Bij de afbraak vond men twee balken waarin het jaartal 1752 gebeiteld was. De economische waarde van een houten windmolen was intussen zo geslonken dat er niet meer aan een heropbouw gedacht werd. Het verhaal doet de ronde dat een Duits officier de molen kocht, hem gans deed uiteennemen met de bedoeling hem naar zijn streek zenden. Er zijn ons echter geen aanwijzingen bekend dat de overbrenging naar Duitsland effectief plaatsvond.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

abdij_vdb10.jpg

[Vanhoutte Herman e.a.], Wevelgemse molens. Een kroniek, Wevelgem, Culturele Raad Wevelgem, 2010, 56 p.
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z , Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.
Dit is West-Vlaanderen, deel III, St.-Andries, 1962, p. 2096-2114.
D. Chaembaere, Het verhaal van Wevelgems verdwenen abdij, in Wibilinga, jg. 3, nr. 2, 1990, p. 3-85.
F. David, e.a., Wevelgem in beeld, een terugblik, Wevelgem, 1997.