Molenechos's Homepage Molenechos.org

Gent, Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

karakteristiek

Naam
De Onrust
Ligging
Phoenixstraat
9000 Gent
zuidwestzijde
hoek met Karel Waeriplein
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
toon op kaart
Gebouwd
voor 1435
Verdwenen
tussen 1807 en 1810
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Database nummer
3843

Beschrijving / geschiedenis

De Onrust was een houten korenwindmolen aan de zuidwestzijde van de Phoenixstraat, op de hoek met het Karel Waeriplein,  buiten de vroegere Waalpoort of Brugsepoort.

De staakmolen werd voor 1435 gebouwd.

Vermeldingen:
- 1435: "van eenre muelen buten der waelpoerte gheheeten onruste" (Stadsarchief Gent, 301/33, 125 v°).
- 1486: "buuten Waelpoorten daerment iet Overbrouc tvierde deel eender coorenmuelene gheheeten onruste" (Stadsarchief Gent, 330/37, f° 390v°).

De weduwe en kinderen van Thomas Blancquaert waren in 1691 eigenaar van "d'Onruste": "Item wort alhier overgeleijt eene wettelijcke certificatie daer achter staende daerbij blijckt dat den meulen alsnu genaemt d'Onruste, competerende de weduwe ende hoirs Thomas Blancquaert, staende bij de Brugsche poorte, vrijhede der Stede van Ghent, oock haeren oorspronck ende erectie genomen heeft voor daete vande vernieuwinge vanden Renteboeck vanden jaere 1544 cotte n° vj°".

In het midden van de 18de eeuw was Thomas Scheere (°Oostakker, 15 maart 1716 - + Gent, 6 juni 1753), gehuwd met Isabella Joanna Cornier, de eigenaar. Thomas Scheere werd op 16 april 1743 in het Gents poortersboek ingeschreven als knecht van meester-molenaar Livinus De Cuypere.

Joannes Baptiste De Ronne, geboren te Afsnee op 5 februari 1742 en broer van molenaar Antonius De Ronne (zie Koolmolen en Rode Roe-molen te Gent) werd op 21 mei 1764 in het Gentse poortersboek ingeschreven als molenaarsknecht van de genoemde Isabella Joanna Cornier, weduwe van Thomaes Scheere. Joannes Baptiste De Ronne trouwde te Gent op 20 juni 1767 met de oudste dochter des huizes, Maria Anna Jacoba Scheere. Zij overleed echter te Gent op 20 juli 1769, na de geboorte van hun zoon Josephus Henricus De Ronne (°Gent, 26 juni 1769). Uit de opgemaakte staat van goed blijkt dat Joannes Baptiste De Ronne op dat ogenblik de helft van de korenwindmolen "de Onrust" als pachter gebruikte. Op 22 februari 1770 hertrouwde Joannes Baptiste De Ronne te Gent met Constancia Kesteloot. Uit dit tweede huwelijk werden drie kinderen geboren.

In 1786 besloten Joannes Baptiste De Ronne en Petrus Marinus De Ronne - oom en neef - de handen in elkaar te slaan om een eigen molen voor gemeenschappelijk gebruik te verwerven. In het kader van een gedwongen openbare verkoop ten laste van molenaar Ambrosius Van Watteghem kochten zij bij letteren van decreet uitgegeven door de schepenen van de keure van de stad Gent op 20 december 1786, ieder voor de onverdeelde helft, een korenwindmolen met de berg, op- en afrede en het woonhuis, stallingen en erdere afhankelijkheden, gelegen in de parochie van Sint-Martens-Ekkergem op Einde Were, vanouds genaamd de Vestmolen (zie verder onder: Gent, Vestmolen). 

In een akte van notaris Dominique Raman te Gent van 30 mei 1804 verkocht Marie Christine Scheere, tweede dochter van Thomaes Scheere en Isabella Joanna Cornier, de haar toebehorende helft van de korenwindmolen "de Onrust" aan molenaar Antone Cnudde, zoon van Joannes, te Gent. De andere helft behoorde op dat ogenblik toe aan Josephus Henricus De Ronne, zoon uit het huwelijk van Joannes Baptiste De Ronne en Maria Anna Jacoba Scheere, die eveneens molenaar werd. Uit een navolgende akte van notaris Jacques Van Baveghem te Gent van 13 oktober 1807 blijkt dat Josephus Henricus De Ronne en Anthone Cnudde nog steeds, ieder voor de onverdeelde helft, eigenaars waren van de windmolen "de Onrust": tot zekerheid van betaling van een jaarlijkse lijfrente ten gunste van Maria De Beer vestigden zij een hypotheek op deze molen. 

De Onrust verdween tussen 1807 en 1810. In een advertentie van de "Gazette van Gend" van 1810 werd de molenwal te koop aangeboden.

Lieven DENEWET, Bart VEECKMANS & Paul HUYS

Literatuur

Archieven
Stadsarchief Gent, Reeks 301 (Jaarregisters van de Keure), 33, 125 v° (1435)
Stadsarchief Gent, 330/37, f° 390v° (1486)
Stadsarchief Gent, Reeks 179/4, farde 1 (15.03.1691, kopie van 1758)
Stadsarchief Gent, Reeks 98/8, kaart 9e deel, tussen f° 93-94. "Nieuwen Ommelooper" Akkergem-Rooigem (bij Gent), 1694.
Stadsarchief Gent, reeks 332, nr. 654/10. Staat van goed ten sterfhuize van Thomaes Scheere (+ Gent, 6 juni 1753).
Stadsarchief Gent, reeks 332, nr. 721/20. Staat van goed ten sterfhuize van Maria Anna Jacoba Scheere, echtgenote van Joannes Baptiste De Ronne (+ Gent, 20 juli 1767).
Rijksarchief Gent, F758, nr. 1633-50. AKte van notaris Dominique Raman te Gent van 30 mei 1804.
Rijksarchief Gent, Notariaat 643, nr. 13. Akte van notaris Jacques Van Baveghem te Gent van 13 oktober 1807.
Rijksarchief Gent, Notariaat 648, nr. 21. Akte van notaris Charles François Billiet te Gent van 12 oktober 1825.
Rijksarchief Gent, Notariaat 1, nr.
Rijksarchief Gent, Notariaat 1, nr.
Rijksarchief Gent, Notariaat 1, nr.
Rijksarchief Gent, Notariaat 1, nr.
Rijksarchief Gent, Notariaat 1, nr.
Rijksarchief Gent, Notariaat 1, nr.
Rijksarchief Gent, Notariaat 1, nr.
Rijksarchief Gent, Notariaat 1, nr.
Rijksarchief Gent, Notariaat 1, nr.

Werken
Paul Huys, "De Gentse molenaarsnering in het verweer (1690-1691)", Molenecho's, jg. 27, 1999, 3, p. 150-157.
Luc Van Durme, "Inventaris van de namen van de middeleeuwse Gentse windmolens", Molenecho's, XL, 2012, 1, p. 28-36.
Luc Van Durme, "Klapwiekend vrouwvolk in het middeleeuwse Gent", in: "Voor Magda: artikelen voor Magda Devos bij haar afscheid van de Universiteit Gent", Gent, Academia Press, 2010, p. 705-718.
Bart Veeckmans, "De brouwerij Colle en zijn voorgangers in de Veerstraat", Heemkundige Kring Dronghine (Drongen), Jaarboek 36 (2017), p. 117-216.
Noël Kerckhaert, "Oude Oostvlaamse huisnamen", Kultureel Jaarboek voor de Provincie Oost-Vlaanderen, nrs 4, 16, 21, 32, 34, 37 (1977, 1981,1983,1990,1991,1993), dl. 4, p. 32.
Paul Huys, "Over de naamgeving van windmolens. Volkskunde in Vlaanderen. Huldeboek Renaat van der Linden". Brugge, 1984.
Paul Huys, "Molen en molenaar te kijk gesteld. Molinologische opstellen II", Gent, 1996.