Molenzorg

Gent, Oost-Vlaanderen


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

De Papin
De Papinne

Ligging
Bevrijdingslaan 40
9000 Gent

noordoostzijde
uiteinde Vossenkoer
buiten de Waalpoort of Brugsepoort
kadasterperceel K500


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1414 / voor 1509
Verdwenen
1488, oorlog / 1864, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Papin of Papinne was een houten korenwindmolen op een molenwal aan de noordoostzijde van de Bevrijdingslaan (nr. 40), aan het uiteinde van Vossenkoer, buiten de Waalpoort of Brugsepoort.

De staakmolen werd voor 1414 gebouwd: "eene alue muelne … buter waelpoerten … vp den muelenberch gheheeten de papinne" (Stadsarchief Gent, 301/22, 2, 73 r°).

De molen werd afgestookt in 1488 tijdens de burgeroorlog tegen Maximiliaan van Oostenrijk. In 1495 was de heroprichting nog niet gebeurd: "ligghende buten der Walporte daer dat gheploghen heeft te stane eene muelene gheheeten de papinne die verbrant was in de leste orloghe". (Stadsarchief Gent, 330/40, f° 160v°). Een akte van 1509 bevestigt de heropbouw (Stadsarchief Gent, 301/44, II, f° 124v°).

Er bestaan ook meldingen uit 1566 en 1722.

De molen was in 1691 in het bezit van Jan Casier: "Item een ander wettelijcke certificatie dat den meulen genaemt de Papinne, competerende Jan Casier, gestaen bij de Brugsche poorte, vrije der selve Stede, oock gestaen heeft voor daete van het jaer 1511 cotte n° viij°".

De staakmolen kreeg voor 1830 een gesloten voet.

We zien de molen aangeduid op:
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met een cirkel: het grondvlak van de ingebouwde voet van een staakmolen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)

De molen werd in 1834 ingedeeld in klasse 5, met een kadastraal inkomen van 380 frank.

Rond 1850 was de molen in het bezit van molenaar Paul Joseph Verschueren. Jakob De Byn, "mekaniekmaker," verpletterde op 11 oktober 1854 de eerste drie  vingers van zijn rechterhand bij werkzaamheden in de molen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Van Putte-Verschueren, de weduwe, te Gent
- 04.11.1844, verkoop: Verschueren Paul Joseph molenaar te Gent (notaris Denobele - uit de erfenis van Hoogstoel Jean Baptiste, overleden op 13.01.1814 en Hoogstoel Barbe, overleden op 13.10.1818).

In 1849 verrees naast de molen een stoommaalderij. Er werd echter ook nog gebruik gemaakt van de windmolen.

De Papin werd in 1864 gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Standaerd van Vlaenderen, 14.10.1854, p. 2.
Men schryft uit Gent, 12 october:
Verscheidene ongelukken zyn gisteren in onze stad gebeurd.(…)
Jakob De Byn, mekaniekmaker, heeft de dry eerste vingers der regter hand verpletterd gehad in den molen van den heer Verschueren, op de kalsyde van Brugge, by wien hy werkte.

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Stadsarchief Gent, Reeks 301 (Jaarregisters van de Keure), 22, 2, 73 r°.
- Stadsarchief Gent, 330/40, f° 160v° (1495)
- Stadsarchief Gent, 301/44, II, f° 124v° (1509)
- Stadsarchief Gent, Reeks 179/4, farde 1 (15.03.1691, kopie van 1758)
- Stadsarchief Gent, Reeks 98/8, kaart 9e deel, tussen f° 93-94. "Nieuwen Ommelooper" Akkergem-Rooigem (bij Gent), 1694.
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)

Gedrukte bronnen
- Standaerd van Vlaenderen, 14.10.1854, p. 2.

Werken
- Paul Huys, "De Gentse molenaarsnering in het verweer (1690-1691)", Molenecho's, jg. 27, 1999, 3, p. 150-157.
- Luc Van Durme, "Inventaris van de namen van de middeleeuwse Gentse windmolens", Molenecho's, XL, 2012, 1, p. 28-36.
- Luc Van Durme, "Klapwiekend vrouwvolk in het middeleeuwse Gent", in: "Voor Magda: artikelen voor Magda Devos bij haar afscheid van de Universiteit Gent", Gent, Academia Press, 2010, p. 705-718.
- Noël Kerckhaert, "Oude Oostvlaamse huisnamen", Kultureel Jaarboek voor de Provincie Oost-Vlaanderen, nrs 4, 16, 21, 32, 34, 37 (1977, 1981,1983,1990,1991,1993), dl. 4, p. 85.
- Paul Huys, "Over de naamgeving van windmolens. Volkskunde in Vlaanderen. Huldeboek Renaat van der Linden". Brugge, 1984.
- Paul Huys, "Molen en molenaar te kijk gesteld. Molinologische opstellen II", Gent, 1996.
- "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962).
- Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten G-H-I", Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 2000.
- Paul Huys, "Verzet van het Gentse molenaarsambacht tegen de oprichting van een nieuwe molen (1759)", in: Molenecho's, 37ste jg., 2009, 1, p. 33-41.
- Paul Huys, "Over de windmolens buiten de Brugse Poort in Gent en een molenlandschap (1858) van Cesar De Cock", in: Ghendtse Tydinghen 28 (1999), nr. 2, p. 65-74. Uitgaand van het schilderij 'Landschap met molens' dat Cesar De Cock (1823-1904) in 1858 maakte, ontleedt de auteur windmolens op de Gentse stadsvesten nabij de Brugse Poort. Geillustreerd.
- Artikel in Ghendtsche Tydinghen, jg. 1999, nr. 4, p. 241-242.

Mailberichten
- Eduard Swinnen, Beverlo, 09.07.2012.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: woensdag 10 november 2021

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens