Molenzorg

Waregem, West-Vlaanderen


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Blokmolen
Bloksmolen

Ligging
Churchilllaan 42
8790 Waregem

zuidzijde
wijk Potegem
kadasterperceel B303


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1500
Verdwenen
1888, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Blokmolen was een houten korenwindmolen aan de zuidzijde van de huidige Churchilllaan (nr. 42), één van de oudere tracés van Waregem, reeds weergegeven in het in het landboek van Waregem, opgetekend door Anthone Van Outrive in 1753-1757. Deze straat vormde van in de middeleeuwen - samen met de in het verlengde liggende Gaverbeek - de grens tussen de kasselrij Kortrijk en de kasselrij Oudenaarde, zie aanduiding op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778).

Vermoedelijk al sinds de middeleeuwen was de zuidelijke straathelft van de huidige Churchillaan de locatie van de "Blokmolen", een graanmolen van de heer van Potegem waar alle inwoners van de heerlijkheid hun graan konden laten malen.

We zien de molen aangeduid op:
- de kaart van de kasselrij Oudenaarde (1669) als een staakmolen op teerlingen
- Villaretkaart (1745-1748) met de benaming "Blosck Meule"
- kaart van 1775 (Gemeentearchief Waregem) met de Potegemse watermolen ten westen van een wegje zuidwaarts en twee bebouwde percelen, waaronder het molenhuis.
- de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen en met de benaming "Block Meulen"
- primitief kadasterplan (ca. 1835): de molen aan de "Weg van Wareghem naer Nokeren".
- Atlas der Buurtwegen (1844) met de benaming "Bloksmolen". De huidige Churchilllaan wordt er  vermeld als "Chemin n° 3" met als verklaring "Chemin de Waereghem à Nokere" ofwel "Nokerseweg". Aan de zuidzijde van de straat loopt een veldweg ter hoogte van huidige Spei, gecatalogeerd als "Sentier n° 108" of "Sentier du Moulin dit Blokmolen au Cabaret l'Omnée" zogenaamd "Molenwegel". In die periode was de straat enkel bebouwd door de "Blokmolen" en een drietal zeer kleine, verspreid gelegen volumes.
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1855) als "Bloks Molen"
- Kaart van het Militair Cartografisch Instituut (1931), alhoewel de molen toen al lang verdwenen was.

Eigenaars sinds 1830 (dezelfde als van de Watermolen op de Keukeldam):
- voor 1834, eigenaar: Vilain XIIII-Feltz Philippe, eigenaar te Bazel. De huurder is Dewaele Petrus
- 01.07.1858, deling: Vilain XIIII Emma Elisabeth Frederica, eigenares te Deurle (notaris Van Bogaert)
- 1865, deling: Peers de Nieuwburg-de Kerchove de Denterghem Edmond, eigenaar te Oostkamp (notaris Parmentier - registratie op 02.11.1865)
- 16.10.1879, verkoop: Vanpoucke-Deconinck Jan Baptist, winkelier te Waregem (notaris Storme)- 26.12.1884, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Jan Baptista Vanpoucke).

De staakmolen werd in 1888 gesloopt. De laatste molenaar, Jan Baptist Van Poucke, werkte tevens met de watermolen op de Gaverbeek te Waregem (zie aldaar). Een afstammeling, Camiel Van Poucke, baatte in de jaren 1930 nog een stoomolieslagerij en -maalderij uit.

Lieven DENEWET, Herman HOLEMANS, Aagje VANWALLEGHEM & S. CREYF

Bijlagen

Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (73).
De Blokmolen van Jan-Baptiste Van Poucke stond langs de steenweg van Kruishautem; is afgebroken in 1888. Camiel Van Poucke baat heden eene olieslagerij uit en het maalbedrijf werd er met stoomkracht voortgezet. Ten tijde van de Blokmolen, werkte Van Poucke insgelijks met zijn watermolen, gebouwd op de Gaverbeek.

Literatuur

Archieven en landkaarten
- de kaart van de kasselrij Oudenaarde (1669)
- Villaretkaart (1745-1748)
- Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten VI, nr. 1938: Landboeck der prochie van Waereghem,  Tweeden Canton, ... begint op d'hofstedeken van Mijnheer van Poteghem, bewoont by Joos Merlier, begrypende de landen tegen Desselghem, 't goedt van Mynheer Pyl tot den heerwegh leedende alsoo naer 't goet te Cazeele, houdende de straete tusschen d'huyscauters end den Peracker, 't goet te Cazeele ende Sint Jan, daerinne begrepen, Eyndende op t hofstedeken van Joannes en Frans de Rycke, in Landboeck der prochie van Waereghem, Anthone Van Outrive, 1753.
- kaart van 1775 (Gemeentearchief Waregem)
- Rijksarchief Kortrijk, Gemeentearchief Waregem, Oud Archief, nr. 1: Thiende Bouck van de Pastoreele Thienden der prochie van Waereghem ghemaeckt ten versoucke van heer ende meester Franciscus Nicolays Van Heirle, presbytre pastor der selve prochie door Philippus Charles Taillie geadmitteerden lantmeter der respective casselreyen van Cortryck ende Audenaerde tot t'selve Waereghem residerende ende gesloten den 5en Juli 1775.
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- primitief kadasterplan (ca. 1835)
- Atlas der Buurtwegen (1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1855)
- Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Waregem, 1899/3, 1936/6, 1937/5.
- Kaart van het Militair Cartografisch Instituut (1931) 

Werken
- Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (73).
- Luc Goeminne, Maurits Van de Putte & Lieven Denewet, "Verzet tegen de bouw van een tweede windmolen te Zulte in 1557", Molenecho's, jg. 14, 1986, 1, p. 15-21.
- P. Meuris, Straatnamen in Waregem, een bespreking van de Waregemse straatnamen anno 1992, Waregem, 1992, p. 42.
- Benoit F., Overzicht van de feodale structuur in Waregem, in De Gaverstreke, jg. 26, 1998, p. 263-333.
- Ducatteeuw E., Vandermaelen L., Wante L., Historische kaart Waregem, in De Gaverstreke, jg. 20, 1992, p. 11-78.
- Ghistelinck R. (red.), Waregems Milleniumboek. Van dorp tot stad, NCMV, Waregem, 2000.
- A. Vanwalleghem & S. Creyf, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem met deelgemeenten Sint-Eloois-Vijve, Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, 2010.
- Herman Holemans, "West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zaterdag 31 maart 2018

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens