Molenzorg

Schorisse (Maarkedal) , Oost-Vlaanderen


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Rizoi(molen)
Molen ter Rijst
Molen Orins

Ligging
Arthur Odevaertstraat 15
9688 Schorisse (Maarkedal)

oostzijde
Molenveldstraat (vroeger)
Bosgat (wijk)
2,1 km ZO v.d. kerk
kadasterperceel C953

Geo positie
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
tussen 1796 en 1830
Verdwenen
1914, september - oorlog
Allemolens
01710 (Ten Bruggencatenummer)
Beschrijving / geschiedenis

De Rizoi(molen) of molen ter Rijst was een houten korenwindmolen op teerlingen, aan de oostzijde van de Maarkebeek en ten oosten van de huidige Arthur Odevaertstraat (vroegere Molenveldstraat) nr. 15, op 2,1 km ten zuidoosten van de kerk van Schorisse. De molen stond op ca. 114 meter hoogte en was een van de hoogste plekken van het "Bos te Rijst" binnen de wijk Bosgat.

De staakmolen werd opgericht tussen 1796 en 1830. 

We zien hem nog niet aangeduid op de Villaretkaart (1745-1748) noch op de Ferrariskaartg (ca. 1775) maar wel op:
- Atlas der Buurtween (ca. 1844) met het molenperceel
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) met het molenperceel

Eigenaars na 1810:
- voor 1818, eigenaar: De Wilde Benedictus, landbouwer te Schorisse
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Benedictus De Wilde)
- 16.10.1872, deling: Orins-De Clercq Jan-Baptist, molenaar te Schorisse (notaris Rombaut)
Jan-Baptist Orins verkocht in 1874 zijn "enigsten en allerschoonsten ketsersmuilezel"
- 11.06.1907, gift: Orins-Vandeputte Pieter (zoon van Jan-Baptist), molenaar te Schorisse (notaris Lambrecht)

De Rizoimolen werd in september 1914 door de Duitse invallers vernield. Hierbij schoten ze molenaar Pieter Orins dood.

De staakmolen werd in 1919 vervangen door een motormaalderij. René Orins-Schamp kocht deze maalderij aan in 1944. De laatste molenaar, Robert Jaak Orins (1932-1983), hield hem tot rond 1975-1980 in werking. De vroegere molenaarswoning en de maalderij werden vastgesteld als bouwkundig erfgoed.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bouwkundige beschrijving van de maalderij (Agentschap Onroerend Erfgoed)
Heden woning met tentoonstellingsruimte zogenaamd "Galerie Dyllis". Zijdelings aan de straat palend rechthoekig landelijk industrieel gebouw; baksteenbouw van twee verdiepingen onder schilddak (pannen, nok loodrecht op straat) van 1916, nadien achterwaarts uitgebreid. Windwijzer met windvaan op nokeind. Blinde gewitte straatpuntgevel met bouwjaar 1916 in cijferankers op rij. Getraliede rondboogvormige gevelnis in bakstenen omlijsting bekroond door kruis. Gestoffeerd Onze-Lieve-Vrouwebeeldje met Kind onder glazen stolp. Rechthoekige muuropeningen met typische ijzeren I-lateien met rozetten. Hoge vroegere laaddeur boven voordeur en linker schuifpoort. Omlopende baksteenfries onder dakoverstek.

Bijlagen

Pentekening van Robert Jaak Orins 1932-1983, met dank aan Yolande Merchiers

Literatuur

Landkaarten
- Atlas der Buurtween (ca. 1844) 
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860)

Werken
Julien Th. Vandeputte, De molens van het arrondissement Oudenaarde uit hun geschiedenis, Oudenaarde, 1974, p. 15. 
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963), p. 82-83.
H. Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-T, Opwijk, 2007.
Frans Ringoot, De Molens van Schorisse, in: Ons Molenheem, driemaandelijks tijdschrift van de Studiekring voor Wind- en Watermolens, jg. 33, 2008, nr. 3, juli - september, p.61-62, ill.
Wattez Omer, Het gezin van den mulder (novelle, geïnspiereerd op Aelvoets molen).
Verbeeck M. & Tack A., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Oudenaarde, Kanton Oudenaarde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15N2, Brussel - Turnhout, 1998.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zondag 22 december 2019

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens