De Pillaertsmolen, eerder genoemd de Vinckmolen (Vinkmolen) en de Eyckmolen (Eikemolen) was een houten korenwindmolen op de hoogte aan de oostzijde van de Eikhoekstraat, de vroegere Poperingestraat (nr. 39), een weg die al in 1853 met kasseien werd verhard. Toen de molen in 1833 in handen kwam van Ferdinand Devinck werd hij tot na 1850 de  "Vinkemolen" genoemd.

Voor 1776 stond hij, onder de naam van Couchuytmeulen (Koekuitmolen) of Grooten Meulen (Grote Molen), ten noorden van de Pottestraat, toen de "Couchutmeulendreve". Eigenaar in 1562 was Jan Steveraert. Hij kreeg in dat jaar het octrooi van de Rekenkamer van Rijsel om bij zijn molen een "rosmeulen" of "moulin à cheval" op te richten.

De Couchuytmeulen (Koekuitmolen) of Grooten Meulen (Grote Molen) was een houten korenwindmolen ten noorden van de Koekuitstraat, toen de "Couchutmeulendreve". Eigenaar in 1562 was Jan Steveraert. Hij kreeg in dat jaar het octrooi van de Rekenkamer van Rijsel om bij zijn molen een "rosmeulen" of "moulin à cheval" op te richten.

Ignatius De Ridder was er molenaar van voor 1767 tot 1 mei 1770. Hij maakte een eigendomsoverdracht mee.

Philippe Ignace Butaye kocht de Couchuytmolen in 1767 aan, "mits en op conditie dat den cooper den voorseijden meulen ende assekot (roskot, rosmolen) sal moeten ende mogen vertransporteeren daer hij te raede wert naer het eijndigen van den pacht van Ignatius De Ridder die noch is deurende tot prima meij 1770". Aan de koop was dus de voorwaarde verbonden dat Butaye de toestemming kreeg om zijn molen, met bijbehorende rosmolen, naar elders te mogen overbrengen. Hij ondervond immers grote last van windbelemmering veroorzaakt door de omliggende bossen in de heerlijkheid van de Tempeliers . Bovendien was de molen enkel te bereiken over smalle en modderige paadjes, wat vooral 's winters veel problemen gaf. De beoogde lokatie lag een halve mijl verderop, langs de straat richting Westvleteren.

Butaye deed pas in 1776 zijn aanvraag voor de verplaatsing. Hij bekwam op 15 mei 1776 de beoogde toelating van de Financiële Raad van Brussel namens de Oostenrijkse keizerin Maria Theresia. Het werd een driezolder-staakmolen, ingericht als graan- en oliemolen.

We zien de molen nog niet aangeduid op zijn nieuwe standplaats op de Ferrariskaart van ca. 1775 (evenmin trouwens op zijn oude standplaats), maar wel op de Atlas er Buurtwegen (ca. 1844) als "Vincke Molen" en op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) als "Vinck Molen".

Net zoals op zijn oude standplek, kwam ook op de nieuwe lokatie een rosmolen naast de windmolen, om ook in windstille periodes te kunnen malen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1833, eigenaar: Commeyne Frans, landbouwer te Pollinkhove
- 07.08.1833, verkoop: Devinck Ferdinand, schoenmaker te Elverdinge (notaris Floor)
- 12.12.1844, erfenis: a) Devinck Frederic Bernardus, eigenaar te Elverdinge en b) Devinck Grégoire Auguste, molenaar te Westvleteren (overlijden van Desmadryl, echtgenote Frederic Devinck)
- 28.01.1846, erfenis: Devinck Gregorius, molenaar te Westvleteren (overlijden van Frederic Devinck - met rosmolen)
- 14.03.1853, verkoop: Pillaert-Bustraen Louis Joseph, landbouwer te Westvleteren (notaris Floor)
- 22.07.1890, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Louis Pillaert)
- 05.01.1911, verkoop: Pillaert-Demolder René Corneel, landbouwer te Westvleteren (notaris Peel)
Pillaert Aloïs-Cornelius, °16.04.1870 -+05.04.1962, gehuwd met Depijper Helena
Pillaert Adille, °25.02.1865, +13.06.1946, gehuwd met Soenen Emma, °Merkem 15.05.1871, +Westvleteren 04.11.1960.

Louis Pillaert kocht de molen in 1853. Hij had het geluk dat de straat toen met kasseien werd verhard. Na zijn overlijden in 1890 zetten zijn weduwe en kinderen de molenactiviteiten. Ondertussen werd gesproken van ‘Pillaerts molen’.

De laatste eigenaar, René Pillaert, kocht de molen in 1911. Hij bouwde op zijn hofstede (aan de westzijde van de Eikghoekstraat nr. 28, tegenover de Kruisboomstraat) een mechanische maalderij. Het gebouw ervan, zonder de inrichting, bestaat nog. De windmolen werd steeds minder gebruikt en geraakte in verval. Op het einde had hij slechts één roede meer.

In 1923 werd de windmolen gesloopt door molenbouwer Henri Lejeune uit Westvleteren.
(Henricus-Cornelius Lejeune, °Westvleteren, 02.11.1892 - +Westvleteren 22.03.1965, gehuwd met Steenbeckeliers Joséphina, °Linkebeek 05.12.1895 - +Westvleteren 05.02.1956, een tweede maal gehuwd met Peperstraete Helena). Van de sloop bleef een foto bewaard, waarbij we Henri Lejeune op de kap zien staan.

Op een prentkaart ‘Wijk De Reecke’ uit de Eerste Wereldoorlog met foto van de Westvleterse dorpsfotograaf Camille Ryckebosch is de molen nog net te zien achter een rij bomen op de klim naar Westvleteren.

Zie ook: Westvleteren, Couchuytmolen

Domien DOISE, John VERPAALEN & Herman HOLEMANS

Archieven
Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1903 (toestemming tot verplaatsing van de molen aan Philippe Butaeye naar de Eikhoekstraat in Oostvleteren, 15 mei 1776)

Werken

Marc De Jonckheere, "Verdwenen Vleterse windmolens", in: Vlietmara, VII, 1985, 2, p. 6-12.
Herman Caulier, Domien Doise, Jan Doise, Jef Doise, Dany Titeca, Dirk Van Hee, Myriam Verfaillie, "Westvleteren in de rust van een beek en een abdij", Westvleteren, 2009, p. 157, 160-161.
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z , Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.
Domien Doise, "Dorpsmonografie van Westvleteren", 1959.
A.R. Goussey, "Henri Lejeune, molenbouwer te Westvleteren", in: Catalogus molententoonstelling 1963, organisatie heemkring "Bachten de Kupe"
John Verpaalen, "Molens van het Hoppeland", Koksijde, 1997.
Jean-Pierre Debyser, "Henri Lejeune, molenbouwer te Westvleteren", Vlietmara (Heemkring van Vleteren), VII, 1985, p. 2, p. 25-28.
Jacques Lorthiois, "Flandre Occidentale. Meuniers et moulins de West-Flandre", L'Intermédiaire des Généalogistes, n° 170, XXIX, 1974, 2, p. 116-126 (125).
Herman Holemans, "Rosmolens in de provincie West-Vlaanderen in de periode 1834-1900", Ons Molenheem, 1995, nr. 3.