Molenzorg

Mazenzele (Opwijk), Vlaams-Brabant


De driezolder-staakmolen. met de molenaarsfamilie. Foto voor 1914. Verzameling Ons Molenheem
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Lexismolen

Ligging
Lepelstraat 5
1745 Mazenzele (Opwijk)

westzijde
hoek met Cravaal
schuin tegenover de Molenstraat
kadasterperceel A 554


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
1878, overgebracht uit Nederbrakel
Verdwenen
1914 - 3 sept., oorlog
Beschrijving / geschiedenis

De Lexismolen was een houten korenwindmolen aan de westzijde van de Lepelstraat (nr. 5), op de hoek met Cravaal, schuin tegenover de Molenstraat. Lexismolen (naar de naam van de eigenaar Alex van Ingelgem) was een driezolder-staakmolen en was voorzien van Franse molenstenen en een builkot.

De staakmolen werd in 1878 door Alex Van Ingelgem uit Nederbrakel overgebracht waar hij door een sterfgeval werd verkocht. Oorspronkelijk kwam hij uit Rijsel. Hij verving de Schaapheuzelmolen (uit 1640, Schaapheuzel 17 te Mazenzele) die op 12 maart 1876 door een storm verwoest werd.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1878, opbouw: Vereertbruggen-Verspecht Carolus Serafinus, landbouwer te Merchtem
- 08.06.1910, afstand: Vereertbruggen Maria Catherina, landbouwer te Mazenzele (notaris Wijnants)

Felix Alexis Van Ingelgem (°Mazenzele 24-04-1848, x 05-07-1877 Maria Catharina Vereertbrughen, +01-05-1910), de molenaar, was een zoon van Frans Van Ingelgem, eigenaar van de molen op het Schaapheuzel. Na zijn overlijden werd de molen verder uitgebaat door de weduwe (+1935) en haar kinderen. Ida Van Ingelgem (°20-08-1899, t 15-04-1987), de jongste dochter van Lexis de molenaar) gaf volgend verhaal over de verwoesting van de molen mondeling door aan haar zoon Leo de Nil.

De molen werd "afgestookt" op 3 september 1914 door de Duitsers, die op dezelfde dag ook de kerktoren dynamiteerden. Zij kwamen in de namiddag rond 15 uur toen moeder en nonkel Gust op de molen waren. Zij deden hen naar beneden gaan, goten bensol in het baalkot en staken er het vuur in. Nonkel Gust nam nog de bakzak mee van de familie Van Malderen in de Bosstraat (Sjasses Pit).
In de voormiddag kregen ze nog de toelating om voor Frans Timmermans (Luna) een bakzak te malen van 30 broden voor de Duitsers die op Soa De Leeuw zijn boomgaard lagen.
Hier - zoals ook elders - maakte de Duitse legerleiding er zich van af met het verzinsel dat er vermoedens waren dat men bij middel van de stand der molenwieken inlichtingen overmaakte aan de vijand aangaande krijgsverrichtigen. De waarheid was dat de Duitsers verbitterd waren door de felle tegenstand der "piotten" en hun wraak koelden daar waar zij konden.
Van de molen schoot niets meer over, behalve enkele stukken molensteen die bij buren gebruikt werden als dorpel en een toegangssleutel die in de huiskamer hing. Ook alle documenten van herkomst gingen verloren in de vlammen.

Ter herinnering aan deze molen werd in 1952 de naam "Molenstraat" gegeven aan het deel van de vroegere Dorpsstraat tussen de Steenweg en de Lepelstraat.

Zie ook: Nederbrakel,
             Mazenzele, Schaapheuzelmolen

Frans RINGOOT, Ida VAN INGELGEM

Bijlagen

"De verwoesting van Lexismolen te Mazenzele", in: Geschiedenis van de "andere oorlog". Opwijk en Mazenzele (en omstreken) 1914-1918", Opwijk, Heemkring Opwijk-Mazenzele, 2004.

De houten Lexismolen, die stond aan de huidige Lepelstraat-Heerbaan tegenover de Molenstraat, werd in 1878 door Alex Van Ingelgem uit Nederbrakel overgebracht waar hij door een sterfgeval werd verkocht. Oorspronkelijk kwam hij uit Rijsel. Hij verving de Schaapheuzelmolen (1640, aan de huidige Heerbaan tegenover Schaapheuzel) die in 1876 door een storm verwoest werd.
Lexismolen (naar de naam van de eigenaar Alex van Ingelgem) was een houten windmolen, een staakmolen zonder gaanderij, met drie verdiepingen (bui lkot, maalderij, stenen) (Frans model).
Felix Alexis Van Ingelgem (°Mazenzele 24-04-1848, x 05-07-1877 Maria Catharina Vereertbrughen, +01-05-1910), de molenaar, was een zoon van Frans Van Ingelgem, eigenaar van de molen op het Schaapheuzel. Na zijn overlijden werd de molen verder uitgebaat door de weduwe (+1935) en haar kinderen. Ida Van Ingelgem (°20-08-1899, t 15-04-1987), de jongste dochter van Lexis de molenaar) gaf volgend verhaal over de verwoesting van de molen mondeling door aan haar zoon Leo de Nil:
De molen werd "afgestookt" op 3 september 1914 door de Duitsers, dezelfde die in de voormiddag de toren van de kerk dynamiteerden. (1) Zij kwamen in de namiddag rond 15 h toen moeder en nonkel Gust op de molen waren. Zij deden hen naar beneden gaan, goten bensol in het baalkot en staken er het vuur in. Nonkel Gust nam nog den bakzak mee van de familie Van Malderen in de Bosstraat (Sjasses Pit).
In de voormiddag kregen ze nog de toelating om voor Frans Timmermans (Luna) een bakzak te malen van 30 broden voor de Duitsers die op Soa De Leeuw zijn boomgaard lagen.
Hier - zoals ook elders - maakte de Duitse legerleiding er zich van af met het verzinsel dat er vermoedens waren dat men bij middel van de stand der molenwieken inlichtingen overmaakte aan de vijand aangaande krijgsverrichtigen. De waarheid was dat de Duitsers verbitterd waren door de felle tegenstand der "piotten" en hun wraak koelden daar waar zij konden.
Van de molen schoot niets meer over, behalve enkele stukken molensteen die bij buren gebruikt werden als dorpel en een toegangssleutel die in de huiskamer hing. Ook alle documenten van herkomst gingen verloren in de vlammen. (2) (3)
Ter herinnering aan deze molen werd in 1952 de naam "Molenstraat" gegeven aan het deel van de vroegere Dorpsstraat tussen de Steenweg en de Lepelstraat.

(4) Dit lijkt niet helemaal te kloppen: de kerktoren werd gedynamiteerd op donderdag 3 september, in de namiddag - zie verslag van pastoor Octaaf De Smet pag. 249 en Dagboek van Louis Lindemans, 17 september 1914, pag. 51.
(5) Zie ook de publicatie Historiek der straten van Mazenzele. 14. De Molenstraat, door Leo De Nil, Heemkring Opwijk-Mazenzele, pag. 62-64, 1987.

Literatuur

Dr. Luc Goeminne 'Een prijsschatting van een windmolen te Mazenzele in 1790', Eigen Schoon en de Brabander (tijdschrift van het Koninklijk Geschied- en Oudheidkundig Genootschap van Vlaams-Brabant), jg. 1982, nr. 1-2-3, p. 99-110.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Maurice Willocx, "Verkoop van de molen van Mazenzele in 1913", in: HOM-tijdschrift, Heemkundig tijdschrift voor Opwijk en Mazenzele, jg. 9, 1997, nr. 1, p. 39-41.
Ockeley Jaak, "Kaartboek van de abijd van Affligem 1717-1756, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de provinciën, 2003, p. 66-67 (Goederen in Mazenzele).
"Over houten molens in Opwijk en Mazenzele", in: 11 september 2005. Opwijk. Open-Monumentendag", Opwijk, Heemkring Opwijk-Mazenzele, 2005, p. 41-52.
"De verwoesting van Lexismolen te Mazenzele", in: Geschiedenis van de "andere oorlog". Opwijk en Mazenzele (en omstreken) 1914-1918", Opwijk, Heemkring Opwijk-Mazenzele, 2004.
Ringoot Frans, "Wind- en watermolens te Opwijk en Mazenzele", onuitgegeven.
Mailbericht Wim van der Elst, Laken, 21.11.2013.

Persberichten
"De vijf verdwenen molens van Mazenzele", in: Het Laatste Nieuws, 4 januari 1972.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: donderdag 18 augustus 2016

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens