Lier, Vlaanderen - Antwerpen
- Naam
- Heilige Geestmolen
- Ligging
- Anton Bergmannlaan
2500 Lier
noordwaarts
ten W van de Frederik Peltzerstraat
ten W v.d. Lisperbuitenpoort
op de stadsvest
kadasterperceel G225
Vlaanderen - Antwerpen
- Gebouwd
- voor 1419 / na 1595
- Verdwenen
- 1595 - 14 oktober, oorlog / 1879, verplaatst naar Beerse
- Type
- Staakmolen
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 4256
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Heilige Geestmolen was een houten korenwindmolen in het westen van de Lisperbuitenpoort op de stadsvesten, in het noorden van de huidige Anton Bergmannlaan en in het westen van de Frederik Petlzerstraat.
De standaardmolen werd voor 1419 gebouwd. Hij was dan in het bezit van de Tafel van de Heilige Geest, die in de 19de eeuw overging naar het Bureel van Weldadigheid.
Bij de ontzetting van Lier door soldaten uit Mechelen en Antwerpen op 14 oktober 1595 werd de molen op bevel van Don Alonzo in brand gestoken. Hierop volgde een herorichting.
We zien de molen aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een standaardmolen, op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "H. Geestmolen" en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860° met het teken van een standaardmolen.
Volgens de legger van P.C. Popp (ca. 1850) was de "Graenwindmolen" in het bezit van het Bureel van Weldadigheid, ingedeeld in klasse 2, met een belastbaar inkomen van 360 frank (bebouwd) en 20,02 frank (onbebouwd).
Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Het Bureel van Weldadigheid, te Lier
- 07.08.1873, verkoop: Van Hoof Frans, koopman te Lier (notaris Van Acker)
- 29.03.1874, gift: Van Hoof-Van Nijen Cornelis, de weduwe, eigenares te Lier (notaris Ceulemans)
De standaardmolen werd in 1879 gesloopt en overgebracht naar Beerse (Molen Van Roey). De laatste eigenaar in Lier was de weduwe van de Lierse koopman Frans Van Hoof en de laatste huurder-molenaar een Spruyt. De molenplek in Lier is thans onbebouwd.
Zie ook: Beerse, Molen Van Roey
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
Archieven
Stadsarchief Lier, Scabinale Protocollen, akte van 23 april 1419.
Werken
Bergmann Anton, Geschiedenis der stad Lier, Antwerpen, 1873, p. 133-135; Lier, 1973, derde druk.
Beukeleirs J., Economische studie over de stad Lier, in 't Land van Ryen, 1961, p. 49-62.
Boschmans M., Stadsversterkingen en waterlopen te Lier, in 't Land van Ryen, 1956, p. 21-29.
De Clercq R.M., Brief aan Herman Holemans over Lierse molens, 09.08.1976.
Janssens B., "Water- en windmolens in het oude Lier", in: 't Land van Rijen, IV, 1954, p. 49-57.
Janssens B., Album Oud Lier, s.l., s.d.
Lens A., Lier voorheen en nu, Antwerpen - Roeselare, 1986.
Lens A.-Mortelmans J., Gids voor oud Lier, Antwerpen, 1980.
Melis H., "Water- en windmolens in Oud-Lier", in: De Nieuwe Gazet, 265.7.1972.
Smets M. e.a., Resurgam. Na de Belgische wederopbouw, Gent, 1985.
Stadsgezichten Lier, Mens en Ruimte V.Z.W., 1978.
Van der Auwera, Brief aan Herman Holemans over de Lierse molens, 09.08.1965.
Van der Wee H., Een stad groeide uit het moeras, Overdruk uit 't Land van Ryen, 1962.
Van der Wee H., Lier in het economisch historisch perspectief, in 't Land van Ryen, 1956, p. 49-60.
Van Lom Christiaan, "Beschrijving der stad Lier in Brabant", Den Haag, 1740.
Verhulst A.-Duvosquel J.M. (o.l.v), Historische stedenatlas van België. Lier, Brussel, 1990.
A. Lens & J. Mortelmans, Lier in oude prentkaarten, deel II, Zaltbommel, 1979.
H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens der Zuiderkempen", Nieuwkerken, Ten Bos / Studiekring Ons Molenheem, 1978, p. 60-61.