De Windmolen van Lummen of de Dorpsmolen was een houten korenwindmolen in de Windmolenstraat te Lummen.

De standaardmolen werd gebouwd in 1807, alhoewel er al drie watermolens in het dorp stonden.

De molen werd, samen met 80 aren land, op 15 juli 1841 openbaar verkocht door notaris Bampts van Lummen in de herberg van Michel Mullens. Het was deze Mullens zelf die de molen kocht.

Hij verkocht de molen in 1852 aan Hendrik Briers-Palmers te Hasselt. Deze bezat ook de (nog bestaande) watermolens "Kleine Molen" te Lummen. Briers verhuurde de windmolen op 1 januari 1867 aan Louis Deceuster (°Houthulst 25.08.1823) en zijn echtgenote Marie Therese Vandebroek. Deze kwamen van de molen van Geenrode in Meldert. Louis Deceuster vernieuwde zijn huur op 15 maart 1869.

Toen Hendrik Briers in 1875 overleed erfden zijn echtgenote Catherine Palmers en zijn kinderen de goederen, waaronder de windmolen, de Kleine molen (watermolen), het kasteel De Burg en de omliggende gronden. Deze kinderen waren: bankier Frederic Briers, juffrouw Coralie Briers, juffrouw Alix Briers, Amedeus Briers en Edmond Briers.

Pieter Rodiers huurde op 15 maart 1875 de windmolen en de Kleine molen voor 2350 frank per jaar. De familie Rodiers bleef in de Kleine molen wonen, maar Pieter Rodiers overleed al twee maanden later. Zijn echtgenote, Jeanne Severijns, was al op 23 december 1874 overleden.
Frans Rodiers baatte de molen uit vanaf 15 maart 1881. Hij moest per jaar 600 frank huur betalen en 3000 kg koren gratis malen ten behoeve van de eigenaar. De molen was ingericht als een koren- en boekweitmolen.

Op donderdag 19 september 1881, tussen 5 en 6 uur in de namiddag, ging postmeester Joseph Fredrix samen met zijn gezel Henri Babau (student veearts die toen in Lummen op vakantie was) naar de windmolen. Daar had Joseph Fredrix daags voordien een verrekijker ("zienbuis") neergelegd om te zien of men met de Hoogmis het vuurwerk niet zou afsteken, omdat men dan de 50ste verjaardag vierde.
Toen ze bij de molen kwamen was de deur gesloten. Joseph Fredrix pakte het touw waarmee men de zakken ophaalde en liet ze naar beneden zakken waar Henri Babau ze stijfhield. Fredrix begon het touw te beklimmen. Hij had de bovenste openstaande venster al bereikt en stond al met zijn voeten op de plankenvloer, toen opeens de ijzeren haak boven uit de rol ging. Fredrix viel op de leuning van het balkon ("galerie"), stootte toen met zijn linkerschouder tegen het vierkantig "kot" en viel met zijn rechterzijde op de "paraplu" (dak van de onderbouw) en zo tot op de grond, waar hij als dood bleef liggen. Hij was erg gewond, maar had niets gebroken. Enkele dagen daarna was hij weer genezen. De valhoogte bedroeg 9,20 meter (zie de originele tekst in bijlage).

Marcel Vandebeek huurde de op 15 maart 1884 voor 400 frank per jaar.
De gebroeders Jacob en Henri Janssens huurden de molen vanaf 15 maart 1889, nog steeds voor 400 frank

Op donderdagmiddag 21 juni 1888 sloeg de bliksem in op de molen, maar er brak geen brand uit. Toch was de schade vrij groot.

Catherine Palmers overleed in 1893, waarop de kinderen Edmond, Amedeus, Frederic , Coralie en Alix Briers erfden.
Een van de genoemde broers Janssens, met name Jacob (°Kinrooi 1847) was gehuwd met Marie Catherine Deckers (°Eksel 1860). Op 10 oktober 1894 vertrokken ze naar Boekhout.
Joseph Indekeu (°Paal 09.12.1861), die er al molenaarsgast was, bleef verder malen. Hij was gehuwd met Mathilde Boons (°Lummen 20.09.1879). Ze vertrokken op 18 september 1904 naar Aarschot.
Denis Horions (°Lummen 02.06.1883) en zijn echtgenote Marie Mathilde Postelmans (°Lummen 06.07.1883), die in de Kleine molen woonden, maar de windmolen al uitbaatten, kwamen er in 1910 wonen. Ze vertrokken op 7 maart 1920 naar Lovendegem in Oost-Vlaanderen.

De molen verdween door oorlogsomstandigheden in 1914.
Na de oorlog werd een nieuwe standaardmolen opgetrokken, met onderdelen van een te Breendonk of Willebroek aangekochte molen.

In 1915 stond de molen op naam van rentenier Henri Briers le Boucher-d'Héronville en van rentenier Ernest Delamine-Briers te Bas-Oha.
Op 15 maart 1920 kwamen Charles Reymen (°Meldert 14.01.1864) en zijn echtgenote Marie Pauline Aerts (°Meldert 24.10.1863) er wonen. Deze kwamen van Diest en verlieten de Lummense windmolen in maart 1923 om naar Meldert te verhuizen.
In 1923 kwam de molen in het bezit van Henri Briers de Lumay.
Jozef Victor Loots (°Vorst 27.10.1891) en zijn echtgenote Marie Gijbels (°Schaffen 08.08.1901) uit Schaffen kwamen op 15 maart 1923 op de Lummense windmolen. Ze bleven de molen tot eind oktober 1931 uitbaten.
De laatste molenaar was Frans Triekels (°Lummen 20.05.1899). Samen met zijn echtgenote Keuninckx (°Diest 14.07.1903) kwam hij half november 1931 de molen uitbaten. Na de molenbrand in 1939 (zie hierna) verhuisden ze naar Koersel.

De molen brandde af op 9 september 1939. Gemobiliseerde soldaten hielpen bij de blussingswerken, maar de molen ging toch in de vlammen op.

Lieven DENEWET, Albert VANDERAERDEN & Eugène WELLENS

Stad Hasselt, Aankondigingsblad, juli 1841.
VERKOOP
VAN EENEN
WINDMOLEN
Gestaen by het dorp Lummen.
Den 15 Juli 1841 ten twee uren naer middag ten
huize van M. Mullens herbergier te Lummen zal den
Notaris BAMPTS van Lummen publiekelyk verkoopen eenen
WINDMOLEN met 80 AREN LAND gestaen by het
dorp Lummen. Een deel van de koopsomme kan ten
intresse blyven.

Stad Hasselt. Aankondigingsblad, 23.06.1888
LUMMEN. - Donderdag, rond middag, is
alhier de bliksem gevallen op den wind-
molen, toebehoorende aan de HH. Briers
van Hasselt, zonder nochtans brand te
stichten. De schade schijnt betrekkelijk
groot te zijn.

Uit een handschrift
op donderdag 19 september 1881 tusschen 5 en 6 uur
namiddag ging gezegde postmeester Joseph Fredrix met
zijne gezelschap Henri Babau student in veeartskunde
die in de gemeente in vacantie was, samen naar den wind-
molen alwaar den postmeester eene zienbuis neergelegd
hadt van daags te voren om te zien of met de Hoogmis
het vuurwerk nog niet zou afsteken omdat
men alsdan aldaar de 50ste verjaardag vierde.
Maar toen zij naar den molen kwamen was die
deur gesloten. Joseph Fredrix pakte de koord waarmede men
de zakken ophaalde, liet ze beneden alwaar Babau dezelve
styf hield. Fredrix begon te klimmen langs de koord op
en had de bovenste venster die open stond bereikt en was reeds
met zijn voeten op het hout toen eensklaps den ijzeren
haak boven uit de rol ging. Hij valt op de leene van de
galerie toen met zijn linker schouder tegen het vierkantig
kot dat hem stoot dat hij op den paraplu valt met
zijne rechte zijde en zoo tot op den grond, alwaar hij dood
op den grond bleef liggen. Hij was zeer gekwetst maar
niets gebroken en was op eenige dagen daarna opnieuw
genezen.
De hoogte dat hij gevallen was is negen meters
twintig centimeters.

Gedrukte bronnen
Stad Hasselt. Aankondigingsblad, juli 1841 (openbare verkoop)
Stad Hasselt. Aankondigingsblad, 23 juni 1888 (blikseminslag)

Werken
Albert Vanderaerden & Eugène Wellens, "Onze Lummense molens, molenaars en bakkers", Lummen, Geschied- en Heemkundige kring Groot Lummen, 1996, p. 87-90.
Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985.