Molenzorg

Meensel-Kiezegem (Tielt-Winge), Vlaams-Brabant


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Molen De Bruyn
Molen Kenes
Molen van Kiezegem

Ligging
Kapellekensweg 2
3391 Meensel-Kiezegem (Tielt-Winge)

Kiezegem
Molenweg (vroegere naam)
op de Mannen- of Molenberg
kadasterperceel B189


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
tussen 1775 en 1798
Verdwenen
1914 - 18 augustus, oorlog
Beschrijving / geschiedenis

Molen De Bruyn (naar de molenaar), Molen Kenes (naar de eigenaar) of de Molen van Kiezegem was de enige molen van Meensel-Kiezegem. Deze houten korenwindmolen stond boven op de Mannneberg (na de Pellingberg bij Leuven de tweede hoogste van het Hageland), aan de Kapellekensweg 2,

Bij de molen genoot men van vergezichten over het mooie Hageland: aan de noordwesthoek de Wingevallei met de kerk van St.-Joris Winge, daarachter de donkergroene heuvels van Motbroek en Tielt; aan de noordoostkant de grijze kerk van Molenbeek en bij helder weer de Koepeltoren van Scherpenheuvel (afstand 12 km); in het oosten de hoge, spitse toren van Meensel en Kapellen, en ten zuiden de vallei van de Nekkerspoelbeek waarachter de bodem stijgt naar de hoogten van Vossel (Binkom 97 m).

De standaardmolen werd opgericht tussen 1775 en 1798. Hij staat nog niet aangeduid op de Ferrariskaart, maar wel in de "Dictionnarie géographique et topographique, Des neuf Départemens de la Belgique" van 1798-1799 als "Cette commune (Kiesegom, commune dans le canton de Glabbeek) a un moulin à vent". We vinden hem aangeduid als een standaardmolen in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842), op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en als een standaardmolen op de Poppkaart (ca. 1860).

Eigenaars
- 1834, eigenaar: Kenes Henri (Meensel, 1786-1871), burgemeester te Meensel (1810-1867), gehuwd met Maria Elisabeth Heps (1782-1847). Tot aan de verdwijning bleef de molen in handen van deze burgemeestersfamilie.
- 29.06.1876, deling: zoon Kenes Bartholomeus Josephus (°Meensel 1828 - +Diest 1903), "zinneloos" te Diest (notaris Boeckx)
- 04.02.1903, erfenis: weduwe en kinderen van Joannes Franciscus Kenes (Meensel, 1825-1890), burgemeester van Meensel-Kiezegem (1867-1890), gehuwd met Angelina Charlotte Verheyden (1892-1910). Deze kinderen waren: Kenes Joannes Josephus (Meensel, 1855-1910); b) Kenes Maria (°Meensel, 1852 - + Nederland, WO1); c) Kenes Henri August (Meensel, 1860-1931), burgemeester van Meensel-Kiezegem 1894-1931) (overlijden van Bartholomeus Kenes)
- 08.02.1910, erfenis: a) Kenes Henri August (Meensel, 1860-1931); b) Kenes Maria (°Meensel, 1852 - + Nederland, WO1); c) Kenes Joannes Josephus (Meensel, 1855-1910)  (overlijden van Angelina Charlotte Verheyden, 1832-1910, weduwe van Joannes Franciscus Kenes, 1825-1890);
- 12.02.1910, erfenis: a) Kenes Henri August (Meensel, 1860-1931); b) Kenes Maria (°Meensel, 1852 - + Nederland, WO1) (overlijden van Joannes Josephus Kenes)

Molenaars
- Eigenaar Kenes kon Jean-Franciscus De Bruyn (°Sint-Pieters-Rode 1793 - +Kiezegem 1866), gehuwd met Maria Gertrudis Cockx (1797-1868) aantrekken als molenaar. Deze maalde voorheen op de nog bestaande Blauwmolen (watermolen) in Nieuwrode.
- Hij werd opgevolgd door zijn zoon Guillielmus De Bruyn (Kiezegem, 1825-1893), gehuwd met Maria Theresia Cockx (1820-1856) en later met Maria Emiliana Stas (1837-1896). Hij werd evenwel afgezet als molenaar, wegens ‘te veel aan de drank’.

Verdwijning
Het Belgische leger besliste in augustus 1914 om een verdedigingslijn aan te leggen van de heuvels Kiezegem naar Tielt. Men wou zo het Duitse leger proberen te stoppen. De Mannenberg is met zijn 91 meter één van de hoogste punten in het Hageland en was dus wel van strategisch belang. Op deze hoge heuvelrug werd de windmolen aan de Molenweg, eigendom van burgemeester Kenes, op 18 augustus 1914 door de Belgische genie neergehaald. Ook de 18de- eeuwse kerktoren van Kiezegem werd in die dagen door de Belgen bij hun aftocht in de lucht geblazen, omdat hij door de Duitse invallers als uitkijkpost kon gebruikt worden. De Duitse kanonniers konden de molen en de kerk ook als richtbaken gebruiken.

Jozef (Jef) De Bruyn hoorde van zijn vader Petrus het volgende: “….. Verdedigingslijnen en loopgraven werden aangelegd tussen de verschillende heuvels: van de Mannenberg en de Molenberg naar de Tommerveld te Kraasbeek. Ze bonden zelfs een soldaat aan één van de wieken van de windmolen, zodat die, eenmaal omhoog gedraaid, een goed overzicht van de streek had. De windmolen en de kerktoren werden later opgeblazen om alle herkenningspunten voor de vijand te vernietigen….” De kerktoren werd in 1927 heropgebouwd met natuursteen maar bleef verder met zijn stomp dak zitten. De windmolen werd nooit meer herbouwd.

Lieven DENEWET, Geert DAENEN & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Charles Oudiette, “Le Département de la Dyle, ou Première Partie du Dictionnaire géographique et topographique, Des neuf Départemens de la Belgique, contenant La Description, L’Indication avec deux cartes”, Bruxelles, an VII (1798-1799), p. 96
Kiesegom, commune dans le canton de Glabbeek (…). Cette commune a un moulin à vent et une brasserie.

Literatuur

Uitgegeven bronnen
Ferrariskaart, ca. 1775.
Atlas der Buurtwegen, ca. 1842.
Topografische kaart van Vandermaelen, ca. 1850
P.C. Popp, "Atlas cadastral parcellaire du royaume de Belgique, commune de Meensel-Kieseghem. Une feuille in-plano". Bruges, avec un tableau indicatif in-folio, ca. 1860.
Charles Oudiette, “Le Département de la Dyle, ou Première Partie du Dictionnaire géographique et topographique, Des neuf Départemens de la Belgique, contenant La Description, L’Indication avec deux cartes”, Bruxelles, an VII (1798-1799), p. 96.

Werken
Alphonse Wauters, "La Belgique Ancienne et Moderne. Géographie et histoire des communes belges. Arrondissement de Louvain. Canton de Glabbeek", Bruxelles, 1882, p. 34, 36.
Oost-Brabant (Heemkundig tijdschrift voor het Hageland en omgeving, uitgegeven door de Oostbrabantse werkgemeenschap), XVIII, 1981, 2 (Speciaal nummer Tielt-Winge)
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 5: arrondissement Leuven (M-Z)", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem', 1994, p. 11.
"Oorlog in Tielt-Winge", Tielt-Winge, Gemeentebestuur, 2005.
‘Guldenboek der Vuurkaart’, 1937-1938

Websites
www. geneanet.org (stamboom Tom Haegemans met familie De Bruyn)
www. meensel-kiezegem.be, waarin: "Afschieten van de kerktoren van Kiezegem en de windmolen op de Molenberg" en "De familie Kenes"(met bijdragen van Jozef De Bruyn, Geert Daenen)

Mededelingen en  mailberichten
Alfons Stas
Jean Daenen
Josée De Bruyn
Marcel Van Goidsenhoven
Maria Trompet
Guy Hendrickx
Jozef De Bruyn. heemkundige
Geert Daenen-Bosmans, Kiezegem, rechtstreekse afstammeling van molenaar De Bruyn, 26.10.2016.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: donderdag 27 oktober 2016

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens