Molenzorg

Sint-Genesius-Rode, Vlaams-Brabant


Prentkaart ca. 1900
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Molen Dehaspe
Molen van 't Gehucht

Ligging
Molenweg
1640 Sint-Genesius-Rode

't Gehucht, Oprode
kadasterperceel C 502g

Geo positie
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
1867, uit Braine-le-Comte, Moulin Saint-Roch
Verdwenen
1924, verplaatst naar Westouter
Allemolens
06721 s (Ten Bruggencatenummer)
Beschrijving / geschiedenis

De Molen De Haspe (naar de eigenaar-molenaar) was een houten korenwindmolen aan de zuidzijde van de Molenweg, in Het Gehucht, Oprode.

De standaardmolen werd in 1831 gebouwd in Breine-le-Comte ('s Gravenbrakel) en werd in 1867 naar Oprode in Sint-Genesius-Rode verplaatst, op een plek 110 meter boven de zeespiegel. Deze standaardmolen hadden drie koppel molenstenen en een haverpletter. Er was een stalen molenroede met een lengte van 24 meter.

De oprichter, die de molen te 's Gravenbrakel had aangekocht, was Emmanuel Dehaspe. Hij werd door zijn zoon Louis (+1905) en kleinzoon Thomas.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1865, oprichting: Dehaspe Emmanuel, molenaar te Sint-Genesius-Rode, op grond van Nieuwinekl-Jacquemijns Franciscus, landbouwer te Sint-Genesius-Rode
- 03.04.1874, verkoop: van de grond aan Dehaspe-Van Cauwelaert Emmanuel, de weduwe en kinderen, te Sint-Genesius-Rode (notaris Dept)
- 19.03.1876, verkoop: Dehaspe-Ingels Ludovicus Emmanuel, molenaar te Sint-Genesius-Rode (notaris Saliez of Laliez)

In 1923 werd de molen van de hand gedaan omdat het bedrijf ervan niet meer lonend genoeg was. Bovendien werkte de molen vrij onregelmatig, door de huizen die in de omtrek bijgebouwd werden. Hij werd voor 7000 frank verkocht aan de molenaar van de Hogegraafmolen  te Westouter, ter vervanging van deze molen die in 1917 was vernield. Molenmaker Jules Lievens uit Langemark, tevens molenaar op de Steenakkermolen aldaar, kwam hem uiteennemen en liet hem per spoor vervoeren. Een deel van het houtwerk bleef te Rode. De oprichting te Westouter kostte daarbij nog 42.000 frank.

In Westouter was de molen echter geen lang leven beschoren. Hij ondervond er veel concurrentie van de mechanische maalderijen en in 1933 volgde al de afbraak.

Lieven Denewet, Constant Theys & Herman Holemans

Zie ook: Braine-le-Comte, Moulin Saint-Roch
             Westouter, Hogegraafmolen

Bijlagen

Constant Theys, ""De Windmolen van Sint-Genesius-Rode", Eigen Schoon en de Brabander, XV, 1932, p. 50-51.

Rode, zoals trouwens de ganse streek tussen Zoniën en Zenne, is uiterst arm aan windmolens. De dichtstbij gelegen windmolen is die van Essenbeek, anderhalf uur daar vandaar. Dit vindt zijn verklaring in de ongunstige ligging van ’t landschap, doch vooral in het feit dat Rode, Alsemberg, Dworp, enz. op de Molenbeek liggen, die de eeuwen door talloze bloemmolens, papier- en kartonmolens en brouwerijen draaien deed.

Op de hoogvlakte van Obrode of Oprode (hoogtepunt 110 m), verdwenen plaatsnaam die thans, minder mooi, eenvoudigweg “het Gehucht” geheten wordt, en op 5 minuten van de Ste-Barbarakerk, langs de steenweg der Grote Hut of, vroeger, der Cautershutte, bestond van 1867 tot 1924 een windmolen van het gewoon houten model. Het bestaan op die plaats, in vroeger tijden, van een houten molen moet als uitgesloten worden geacht, want honderd jaar geleden lag die plaats nog in volle Zoniënwoud.

Hij bezat 3 koppel stenen en een pletmolen voor de haver, alsmede een stalen wiek van 24 meter lengte. In evengenoemd jaar 1867 werd hij door Louis Dehaspe te ’s Gravenbrakel aangekocht, waar hij in 1831 gebouwd geworden was, en te Rode opgericht. Louis Dehaspe bleef op de molen tot bij zijn overlijden in 1905, en werd opgevolgd door zijn zoon Thomas tot in 1924.

Dat jaar werd de molen van de hand gedaan omdat het bedrijf ervan niet meer lonend genoeg was, en bovendien, omdat de molen, uit oorzaak van de huizen die in de omtrek bijgebouwd werden, vrij onregelmatig werkte. Hij werd voor 7000 fr. Verkocht aan een molenaar van Westouter om een molen te vervangen die aldaar ingevolge oorlogsfeiten vernield was geworden. Jules Lievens uit Langemark kwam hem uiteennemen en liet hem per spoor vervoeren. Een deel van het houtwerk bleef te Rode. De oprichting te Westouter kostte daarbij nog 42.000 fr.

Een lichte verhevenheid en vier blokken arduin, de straatnaam “Molenweg” waar hij een halve eeuw “met zijn grijze kap en vier rode wieken” het landschap beheerste, een prentkaart, een schilderij van de hand van Leo Theys, eigendom van den h. Frans Pierret, en een ander van juffr. Dehaspe, kleindochter van de eerste molenaar, herinneren alleen nog aan zijn betrekkelijk kort bestaan en spijtig verscheiden… dat we in deze zeer korte bijdrage voor algehele vergetelheid hebben willen verhoeden.

(afbeelding: de molen van ’t Gehucht – pentekening Leo Theys)

Literatuur

Constant Theys, "Geschiedenis van Sint-Genesius-Rode", Brussel, 1960, p. 271-273.
Constant Theys, "De Windmolen van Sint-Genesius-Rode", Eigen Schoon en de Brabander, XV, 1932, p. 50-51.
Urbaan De Becker & Fernand Vanhemelryck, "Geschiedenis van Sint-Genesius-Rode naar Constant Theys", Sint-Genesius-Rode, Gemeentebestuur, 1982, p. 331-332.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985, Brabantse Wind- en Watermolens, Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z)", Kinrooi, Studiekring "Ons Molenheem", 1992, p. 41 (molen behandeld onder nr. 5).
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
M. Maziers, "Les moulins de Rhode", in: Ucclensia, nr. 97, sept. 1983, p. 9-13.
John Verpaalen, "Molens van de frontstreek, Veurne, De Klaproos, 1995 (met ook een foto van voor de verplaatsing)

Mailberichten
Wim Van der Elst, Laken, 21.10.2013. 
William (Wim) Dehaspe, kleinzoon van molenaar Thomas Dehaspe uit Sint-Genesius-Rode

Overige foto's

<p>Molen Dehaspe<br>Molen van 't Gehucht</p>

Verzameling Ons Molenheem

<p>Molen Dehaspe<br>Molen van 't Gehucht</p>

Detail van deze prentkaart. Verzameling Ons Molenheem

<p>Molen Dehaspe<br>Molen van 't Gehucht</p>

Carte postale Edit. E.G. Déposé, Série 2. N. 43. (coll. Ton Meesters, Breda)

<p>Molen Dehaspe<br>Molen van 't Gehucht</p>

Detail van deze prentkaart

<p>Molen Dehaspe<br>Molen van 't Gehucht</p>

Pentekening Leo Theys naar een prentkaart (coll. W. van de Ven, Laken)

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zondag 26 december 2021

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens