Charles Joseph Bonte, herbergier te Boezinge, verkreeg in 1857 de toestemming om een stenen graan- en oliewindmolen te bouwen op de noordzijde van de Molenstraat, ten oosten van de Vaartbrug en op de hoek met de Sasstraat.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1857, opbouw: Bonte-Peene Karel Josephus, herbergier te Boezinge
- later, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Peene)
- 04.01.1873, gift: a) Bonte Henricus (voor 1/2 naakte eigendom), koopman te Boezinge, b) Bonte Honorius (voor 1/2 naakte eigendom), koopman te Boezinge en c) Bonte Karel (voor vruchtgebruik), koopman te Boezinge (notaris Titeca)
- 04.01.1884, einde vruchtgebruik): a) Bonte-Ghyoot Hendricus (voor 1/2), koopman te Boezinge en b) Bonte-Goubau Honorius (voor 1/2), koopman te Boezinge (overlijden van Karel Bonte)
- 24.05.1893, deling: Bonte-Ghyoot Hendrik, handelaar te Boezinge (notaris Van Eecke - molen met stoomtuig)
- 06.09.1903, deling: Bonte-Varlet Hendrik, koopman te Boezinge (notaris Van Eecke - molen met stoomtuig)
- 14.08.1913, verkoop: Soubry-Gheeraert Juliaan Joseph, olieslager te Moorslede (notaris Van Eecke - olieslagerij, stoommaalderij en magazijn).

Op vrijdag 22 oktober 1858 deed zich een ongeval voor. Landbouwersknecht Pieter De Coninck werd op het hoofd geraakt door een zak meel, die van het touw losgeschoten was. Hij overleed drie dagen later, op 25 oktober. De molen was toen in handen van Peene-Bonte.

In een storm in 1884 werd het wiekenkruis afgerukt. Er volgde geen herstel: de kap werd vervangen door een puntdak. De zonen van de oprichter hadden het bedrijf intussen overgenomen en besloten het te moderniseren. Ze zouden enkel nog met stoom verder malen en olie slaan. Naast de romp verscheen een hoge stoomschouw.

Op zaterdagmorgen 1 mei 1897 brak er brand uuit in de olieslagerij. Alle olieketers breandden geheel uit. De schade was zeer aanzienlijk. De goederen waren verzekerd. De oorzaak was de ramp was niet bekend. 

Er werden nieuwe stoommachines geplaatst, in de molen of in de bijgebouwen, in 1901, 1906 en 1907. We vinden het interieur omschreven in de verkoopsacte van 14 augustus 1913 aan Juliaan Soubry, olieslager te Moorslede: "olieslagerij, stoommaalderij en magazijn, met ketel, machien, drij koppels plettersteenen, twee voorslagpersen, zes opwerkpersen en alle andere voorwerpen dienstig tot de olieslagerij en de stoommaalderij in de molen". De familie Soubry legde de basis voor het bekende  deegwarenbedrijf uit Roeselare.

Er bleef eveneens een getuigenis bewaard van olieslager Joseph Debrabander van de Aapmolen te Rumbeke (afgebrand in 1913). We citeren: "In Boezinge, dicht bij de brug, stond daar een stenen molen begaan door een zekere Bonte, die naar Frankrijk trok, naar de streek van Breteuil. In zijn molen stonden hydraulische persen. Hij smeet dat weg (= deed dat van de hand) en wij hebben er drie gekocht plus nog zijn lablok. Onze lablokken werden nog gebruikt tot in 1907. Toen kochten we occasiepersen in Torhout bij Fraeys die op de Burcht brouwer en olieslager was. Na de molenbrand van 1913 werden ze niet meer gebruikt maar vervangen door persen van Van Coppenolle, constructeur van Berchem bij Oudenaarde en tevens olieslager".

De molenromp met stoommaalderij en -olieslagerij werd in 1914 vernield. Tijdens de oorlog speelden zich op deze plaats de meest afschuwelijke taferelen af, als de Duitsers op 22 april 1915 chloorgas in de strijd wierpen. Om 17 uur bij noordoostenwind werden meer dan 5700 stalen flessen geopend vanuit de Duitse loopgrapen tussen Steenstraat en Poelkapelle. Traag dreven deze dampen in de richitng van de gallieerde stellingen. De Fransen ter hoogte van Steenstraat, Boezinge en Pilkem werden de eerste slachtoffer van dit nieuwe wapen. Duizenden soldaten kwamen in enkele uren om onder verschrikkelijke pijnen. Over de Vaartbrug probeerden de overlevenden een goed heenkomen te zoeken.
Gas bleef een geducht wapen tijdens de Grote Oorlog. In juli 1917 werd het chloorgas vervangen door het nog gemenere mosterdgas, dat afgeschoten werd in gasgranaten.

Van  Bontes Stampkot bleef na de eerste wereldoorlog niets meer over.

John VERPAALEN & Frank BECUWE

Gazette van Yperen en Poperinghe, 30.10.1858, p. 3.
Boesinghe. – Vrydag der voorledene week is er een ongeluk voorgevallen in den molen van Peene-Bonte. De genoemde Pieter De Coninck, landbouwersknegt, is op het hoofd geraekt geweest door eenen zak meel, die van de koorde losgeschoten is. Wy vernemen dat de ongelukkige maendag is overleden.

La Lutte - De Strijd, 8 mei 1897, p. 3.
Zaterdag morgen brak er brand uit in den oliemolen van den hr. Bonte, te Boesinghe. Al de olieketels branden totaal uit. De schade, heel aanzienlijk, is door verzekering gedekt. Men weet niet waaraan die ramp moet toegeschreven worden. 

Gedrukte bronnen
Gazette van Yperen en Poperinghe, 30.10.1858, p. 3.
La Lutte - De Strijd, 8 mei 1897, p. 3.

Werken
John Verpaalen, "Molens van de frontstreek", Koksijde, De Klaproos, 1995, p. 37-38.
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1993.
R. Baccarne & J. Steen, "Boezinge 1914-1918, Gasaanval 2e slag om Ieper", [1978].

Mailberichten
Frank Becuwe, 28.10.2011.