De Stoktmolens

Op de "Stoktheide" of het "Stoktveld " (= de plaats waar boomstronken samen staan), een woeste heide ten zuiden van de stad, stonden ooit vier windmolens. De eerste werd vermeld in 1416. Ook gekend als Tielts eerste  "industriezone" omdat er naast vier molens aan de z.g.  "Waeybergh" ook vier steenovens door de stad gebouwd zijn  in het begin van de 15de eeuw.

Eigenaars van de molens op het Stokt zijn de stad, die de maalrechten van een graanwindmolen deelt met het Alexianenklooster op de Markt, en edellieden, o.m. de heer van "Tielt-ten-Hove" of "Gruuthuse" en de  hertog van Ursel. Eén van de molens werd verwoest bij het oorlogsgeweld  in 1452-1453 en later door gezamenlijke inspanning van de stad en het  Alexianenklooster herbouwd. Tevens is er een bakkerij gevestigd waar de  stad de huuropbrengst van int.

Op de kaart die landmeter Franciscus De  Bal in 1738 maakt van de "Hoeberghtiende" in Tielt-buiten  met de gronden behorend tot het hospitaal van Oudenaarde, wordt het Stoktgebied weergegeven met van noord naar zuid o.m. resp. de molens,  herberg "De Waeybergh", de kapel en de blekerij

Op de  Ferrariskaart (1770-1778) en op het stadsplan van 1786 door Philip Jan Lemaieur wordt het Stoktgebied duidelijk afgebakend met nog drie bestaande molens en de sterk toegenomen losstaande bebouwing. Tevens weergave van de drie Stoktmolens op een ontwerp van landmeter A. Lefebvre van 1788 met de primitieve noord-zuidas, met name het noordoostelijke deel van de Kortrijkstraat en de huidige Steenstraat, die de Markt verbindt met de rechtgetrokken steenweg naar Wakken en verbonden wordt ter hoogte van de huidige Oude Stationstraat. Vóór 1907 zijn reeds drie van de vier molens op het Stokt gesloopt; iets later in de 20ste eeuw verdween ook de vierde molen.

--------------------------------------

Stoktmolen - 3 was een staakmolen op teerlingen, ingericht als een oliemolen, aan de zuidzijde van de Willem Pontinlaan (nr. 20), op de hoek met de Oude Stationstraat.

We vinden hem aangeduid op de Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een staakmolen, in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842), op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1854), nog steeds met grondvlak van een staakmolen op teerlingen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Goethals-Luyckx Jan, koopman te Tielt
- 03.12.1841, de kinderen: a) Goethals Jean François, onderpastoor te Brugge, b) Goethals Pierre, eigenaar te Kortrijk, c) Goethals Constantin, overste van het college te Menen, d) Goethals Jean, handelaar te Menen, e) Goethals Rosalie, zonder beroep te Tielt en f) Goethals Louis, handelaar te Tielt (overlijden van Jan Goethals)
- 21.04.1844, deling: a) Goethals Ivo, olieslager te Tielt, b) Goethals Louis, olieslager te Tielt en c) Goethals Rosalie, zonder beroep te Tielt (notaris Roelandts)
- 15.03.1854, erfenis: a) Goethals Ivo, olieslager te Tielt en b) Goethals Rosalie, zonder beroep te Tielt (overlijden van Louis Goethals)
- 05.05.1855, verkoop: Goethals Ivo, olieslager te Tielt (notaris Wauters - deel van Rosalie)

De windmolen werd in 1854 omschreven als een koekbreekmolen.

Hij verdween reeds in 1856.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Heemkundige Kring De Roede van Tielt, Fototheek.
De Flou K., Woordenboek der toponymie van Westelyk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, deel XV, Brugge, 1934, kolom 471-472.
Dit is West-Vlaanderen, deel 3, Brugge, 1962, p. 1857.
Gids voor Groot-Tielt 1987, Tielt, 1987, p. 190.
Holemans H., Windmolens te Tielt, in: Ons Molenheem, 2002, nr. 4, p. 58-59.
Hollevoet F. e.a., Als straten gaan… praten. De roede van Tielt, Tielt, 2005, p. 240.
Hollevoet F., Tielt feodaal, in De Roede van Tielt, jg. 33, nr. 3, 2002, p. 92, 108.
Ostyn R., Historische stedenatlas van België, Tielt, Brussel, 1993, p. 18, 27, 30-31, 37, 40, 44-45, 47, 52, 58, 67, 105-106, 118.
Callaert G. & Santy P. m.m.v. Boone B., Devooght K. & Moeykens S., Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Tielt, Deel I: Stad Tielt (straten A-R), Deel II: Stad Tielt (straten S-Z), Deelgemeenten Aarsele, Kanegem en Schuiferskapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL29, 2007.