Hekelgem (Affligem), Vlaanderen, Vlaams-Brabant
- Naam
- Abdijmolen
- Ligging
- Abdijstraat
1790 Hekelgem (Affligem)
westzijde
tegenover Abdij van Affligem
Vlaanderen - Vlaams-Brabant
- Gebouwd
- 1648
- Verdwenen
- 1800, 9 november (storm); onderdelen naar Aalst-Siesegemkouter
- Type
- Staakmolen
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 6955
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Abdijmolen was een houten korenwindmolen aan de westzijde van de Abdijstraat, tegenover de Abdij van Affligem.
De abdij liet hem bouwen in 1648 ter vervanging van een oudere die op de Molenkouter stond en tijdens de godsdienstoorlogen rond 1580 werd vernield. Aldaar werd hij voor het eerst vermeld in 1484. De nieuwe molen kostte 1440 gulden 35 stuivers en diende om het graan te malen voor de monniken en voor de armen.
We zien hem afgebeeld als een staakmolen op de gravure van Lauwers (1658) en op de Ferrariskaart (ca. 1775).
In de 18de eeuw was de molen verpacht aan Jacobus Schoon (1727 – 1797) van de brouwerij De Valk uit de Langestraat te Hekelgem. Die liet het werk in de molen over aan een molenaar. In 1789 werden er nog voor 173 gulden 17 stuivers herstellingswerken aan uitgevoerd. Zeven jaar later nam de Franse overheid, samen met de andere abdijbezittingen, de molen in beslag en verkocht hem op 27 januari 1797 aan een zekere Tops voor 3 250 gulden. Een storm op 9 november 1800 rukte hem van zijn voetstuk en het jaar daarop, in de maand maart, volgde een nieuwe verkoop.
De molen verhuisde naar de Siesegemkouter te Aalst om er een vernielde tabaksmolen te vervangen. De laatste eigenaar, Gustaaf Van Londerseele, onderhield de molen slecht en in 1913 liet hij hem afbreken. De plaats waar de molen stond, is nu het parkeerterrein van het Aalsters Stedelijk Ziekenhuis.
Raymond VAN GEITE
Zie verder: Aalst, Siesegemkouter
Aanvullende informatie
Van Nieuwenborgh Henri, "Familie De Vis. Notoire bloedverwanten en hun patrimonium doorheen Aalst en Affligem", Erembodegem, Uitgeverij Flying Pencil, 2016, 154 p. (p. 79).
De Affligemse staakmolen
Tot in de 16e eeuw stond er eveneens en houten staakmolen, die aan de abdij toebehoorde, op de Molenkuoter te Hekelgem. Nadat deze verwoest werd tijdens de Beroerten (zo genoemde godsdienstoorlgo) liet men een nieuwe molen bouwen binnen de muren van de abdij van Affligem, daar waar nu nog de kunstmatige berm te zien is, voor het Cultureel Centrum. Men mocht er enkel malen voor eigen tgebruik of voor de behoeftigen.
Wegens het ontbreken van octrooibrieven beval de ontvanger van de domeinen in eerste instantie om de molen te slopen. Uiteindelijk mocht de abdij anhet betalen van een boete en mits het betalen van een jaarlijkse cijns de molen toch behouden. Deze molen werd tijdens de Franse bezetting,net zoals de andere goederen van de abdij aangeslagen en dit op 27 januari 1797. De molen werd openbaar verkocht en toegewezen aan een zekere Tops.
In Aalst, ter hoogte van de Siesegemkouter (op de hoek van de huidige Merestraat en Zavelbaan) stond een houten graanwindmolen op het vroegere Molenhof die behoorde aan de familie Van Lierde. Daarom werd hij door de Aalstenaars "de molen van Lier" genoemd. Deze molen werd tijdens de storm van 9 n ovember 1800 grotendeels vernield. Tijdens diezelfde storm waaide ook de houten windmolen, die voor het huidige Culturele centrum van de abdij van Affligem stond, omver. Tops liet de molen niet meer heropbouwen. Hij verkocht de onderdelen van de omvergevallen molen en deze werden overgebracht naar de Siesegemkouter te Aalst. Hier werd de molen opnieuw opgetrokken en hij bleef er staan tot 1912.
Literatuur
P. L(indemans), "Het bouwen van een molen" (te Hekelgem), in: Eigen Schoon en de Brabander, LI, 1968, p. 338-340;
J. Van Overstraeten, "De Abdijmolen te Hekelgem", in: De Galm, 21 juni 1947;
J. Van Overstraeten, "De Abdijmolen op de Boekhoutberg te Hekelgem", in: De Galm, 26 juli en 2 augustus 1947;
J. Van Overstraeten, "De Oude Molen op de Boekhoutberg te Hekelgem", in: De Galm, 9 en 16 augustus 1947;
"Hekelgem heeft een unieke oude molen", in: Het Nieuwsblad, 12 augustus 1969;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 2: arrondissement Halle-Vilvoorde (A-L)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1991;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
"De Oude Molen te Hekelgem", in: Ons Molenheem, 1999, nr. 4, p. 100-105;
H. Holemans, "Hekelgem: oude molen" in: Ons Molenheem, 1996, nr. 3, p. 14;
Edmond Schoon, "Zettingboek van de 20ste penning te Hekelgem 24 december 1783", in: Eigen Schoon en de Brabander, jg. LXXXVIII (2005), nr. 1 (jan.-feb.-maart), p. 57-85 [Joseph Van Lierde en de Molen wordt er aangegeven op p. 63, nr. 5].
Frans Ringoot, "De Molens van Hekelgem", in: Ons Molenheem, Opwijk, jg. 34, 2009, nr. 2, april-juni, p.31-34.
Van Nieuwenborgh Henri, "Familie De Vis. Notoire bloedverwanten en hun patrimonium doorheen Aalst en Affligem", Erembodegem, Uitgeverij Flying Pencil, 2016, 154 p. (p. 79).