Zomergem, Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Naam
- De Tuimelaar, Molen Dupont
- Ligging
- Paterstraat
9930 Zomergem
ten oosten ervan
nabij de hoek met de De Baetsstraat
3,2 km NO v.d. kerk
kadasterperceel B607
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Gebouwd
- voor 1775
- Verdwenen
- 1936 - 29 juni, storm / 1937, november, opruiming
- Type
- Staakmolen
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 6049
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Tuimelaar of de molen Dupont werd voor 1775 opgericht als een staakmolen. We zien hem afgebeeld op de Ferrariskaart met een bruin symbool van een staakmolen.
Hij stond aan de oostzijde van de Paterstraat, nabij de hoek met de De Baetsstraat die verderop De Vijf Eiken heet. De molen situeerde zich op de grens van het perceel van Denis Geerard in de Paterstraat en de percelen van de huizen nr 7 tot 10 van de Vijf Eiken. Het enige restant hiervan is de molenwegel van de Paterstraat langs de wijk in de richting van de Oude Staatsbaan, op de grens van de grond van Gomaer De Baets en Hilde Rijckaert.
Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Grenier Eduard, rentenier te Gent
- 1870, erfenis: de weduwe en de kinderen (waaronder Grenier Leonce Edouard, eigenaar te Gent) (overlijden van Euard Grenier)
- 10.02.1876, verkoop: De Maere Raymond Edouard Pierre, militair te Antwerpen, en consoorten, eigenaar te Gent (notaris Van Iseghem)
- 10.03.1876, erfenis: De Maere Georges Charles Henri, zonder beroep te Tienen (notaris Van Iseghem)
- 19.01.1906, erfenis: De Maere Valerie Cécile fanny, weduwe De La Roche Paul Alexandre, te Thieusies (Henegouwen) (overlijden van Georges Charles Henri)
- 13.05.1907, deling: De Maere-Langhaus Ferdinand Auguste Henri, te Hoboken (notaris Van de Zanden)
- 06.04.1909, verkoop: Dupont-Maenhout Francis, molenaar te Zomergem (notaris Nève)
- 01.03.1926, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Maenhout)
De molen was sinds 1909 eigendom van de familie Dupont. De laatste mulders of molenaars waren Gustaaf Dupont (bovenaan de trap) en zoon van Francis Dupont (onderaan de trap).
Volgens een beschrijving door de Zomergemse collega-molenaar P. Van Hecke in "De Belgische Molenaar" van 15 augustus 1925 was de molen toen in zeer slechte staat ("bijna alle balken zijn gescheurd of gebroken"), maar toch durfde molenaar Francis Dupont er flink mee draaien, want "hij is een mulder van het oude ras en gene gevaren kunnen hem achteruit doen gaan".
Camilla Geerard speelde als klein meisje op de molenberg van haar grootvader. Zij maakte ook van dichtbij het einde van de molen mee. De orkaan van 29 juni 1936 trof het Meetjesland van Adegem, Oostwinkel, Eeklo, Waarschoot tot Sint-Laureins en gaf de genadeslag aan de oude molen. Maar de mulders gaven de moed niet op en begonnen een voor die tijd moderne maalderij (dit zijn nu de stallingen achter de villa van Denis Geerard).
In november 1937 werden de puinen geruimd. De aarde van de molenberg is, vervoerd met paard en kar, gebruikt voor de fundamenten van de nieuwe brug over de Lieve, bij de aanleg van de nieuwe weg Gent-Eeklo (N9).
Lieven DENEWET, Herman HOLEMANS, John ROELS, Diana BAUWENS
Literatuur
Gemeente-archief Zomergem, Atlas der Buurtwegen Zomergem, ca. 1845.
P. Van Hecke, "Enige woorden over de molens van Zomergem", in: De Belgische Molenaar, 15 augustus 1925; overgenomen in: De Belgische Molenaar & Levende Molens, XI, 1989, nr. 2, p. 14.
75 jaar Parochie en Kerk Beke.
Zomergem vroeger en nu, Zomergem, 1982.
De Muynck Guy, Groot-Zomergem in oude foto's, Eeklo, Taptoe, I, 1992, p. 80.
De Potter F.-Broeckaert J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 8, Gent, 1864-1870.
Ryckaert M., Het bedrijfsleven te Zomergem, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 36, 1985. Ryckaert M., Het kultuurlandschap van Zomergem in de voorbije eeuwen geschetst door een brok toponomie, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 20, 1969, p. 260-289.
Ryckaert M., De Zomergemse straatnamen voor 1800, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 18,1967, p. 278-295.
Ryckaert M., Zomergem, zijn heerlijkheden en hun heren, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 6, 1954, p. 67-164.
Ryckaert M.-Ryserhove A., Te Zomergem op bezoek, Maldegem, 1969.
Ryserhove A., Oud Zomergem (1-4), in "Ons Meetjesland", XIX, 1, 1986, p. 25-40; XIX, 2, 1986, p. 121-128; XIX, 3, 1986, p. 147-156; XIX, 4, 1986, p. 208-217.
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962).
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008, p. 85-86.
Getuigenissen van: Bernice Vergult (foto’s), Camilla Huyghe-Geerard (kleinkind molenaar en foto’s molen), Noel Vermeire (fotoarchief kerk)